Είχα, είναι η αλήθεια, τρομακτική περιέργεια να μάθω τι σκέφτεται η Αριάννα Χάφινγκτον τη χρονιά αυτή που ο πλανήτης ταράζεται συθέμελα. Τη χρονιά που η Αμερική δεν ξέρει ποια πληγή να πρωτοκλείσει, έτσι όπως ανοίγουν η μία μετά την άλλη, βαθιές χαρακιές στη λιπώδη σάρκα μιας υπερδύναμης που, λένε πολλοί, μετράει μέρες.
Στην κουβέντα που κάναμε, η δική μας «Αριάννα» (ποτέ δεν απέβαλε, σκόπιμα πιστεύω, τη βαριά ελληνική προφορά της) μόνο στα σχόλιά της για τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ είναι σχετικά φειδωλή. Δεν κρύβει βέβαια τη «συμπάθειά» της για τον Αμερικανό πρόεδρο. Άλλωστε ένας τύπος που καταβροχθίζει junk food, ρουφάει δώδεκα diet cokes και κοιμάται μετά βίας 3-4 ώρες την ημέρα είναι η ενσάρκωση της φιλοσοφίας που πολεμά με νύχια και με δόντια η νεοπαγής αυτοκρατορία της Thrive Global (εκ του thrive που σημαίνει ανθώ, ευημερώ, ευδοκιμώ).
Να θυμίσω ότι η Thrive είναι από τον Αύγουστο του 2016 (όταν παραιτήθηκε από διευθύντρια σύνταξης της Huffington Post) ένα ακόμα μεγαλεπήβολο εγχείρημα αλά Χάφινγκτον. Mια μιντιακή πλατφόρμα ευεξίας με πάνω από 20 εκατομμύρια cross-platform χρήστες (θυμίζω ότι το 2018 λάνσαρε στην «πατρίδα», σε συνεργασία με τον όμιλο AΝΤΕΝΝΑ, το thriveglobal.gr). Στη συζήτησή μας μαζί με τα μεγάλα βήματα (την πανδημία, το κίνημα Black Lives Matter, τις επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ κ.ο.κ.) κουβεντιάζει απλόχερα και κάμποσα «μικρο-βήματα» (microsteps), όπως τα ονομάζει. Ανάπνευσε σαν άνθρωπος, πάρε τηλέφωνο αντί για Zoom, εκτίμησε ό,τι έχεις. Ήτοι απλούς, επιστημονικά τεκμηριωμένους τρόπους να αντέξεις την καθημερινότητα σε αυτό το καταραμένο 2020.
Περιγράψτε μου μια μέρα σας στη διάρκεια της πανδημίας του 2020.
Αυτή την περίοδο απολαμβάνω την ασφάλεια της οικογένειας, δίπλα στα παιδιά μου και την αδελφή μου, δουλεύοντας σκληρά να φέρω τις λύσεις της Thrive κοντά σε εταιρείες και άτομα. Λατρεύω τη δουλειά μου και λατρεύω να βρίσκομαι μαζί με την οικογένειά μου. Προσπαθώ να μένω πάντα δραστήρια, ειδικά τώρα που οι Αμερικανοί οι οποίοι ασκούνταν πριν από την πανδημία δηλώνουν ότι έχουν μειώσει τη σωματική τους δραστηριότητα κατά 32%, ως αποτέλεσμα του lockdown και της κοινωνικής αποστασιοποίησης. Ένα από τα αγαπημένα μου μικρο-βήματα είναι το να κανονίζω τουλάχιστον δύο από τις Zoom συναντήσεις μου να γίνονται από το τηλέφωνο, έτσι ώστε να μπορώ να περπατάω. Μιλώ δηλαδή στο τηλέφωνο και κόβω βόλτες στη γειτονιά μου ή ακόμα και γύρω από το σπίτι μου. Δεν υπάρχει κανένας παγκόσμιος νόμος που να υπαγορεύει κάθε ψηφιακή αλληλεπίδραση να λαμβάνει χώρα στο Zoom, στο Skype, στο Webex, στο Hangouts ή στο BlueJeans. Και πολλές φορές μέσα στη μέρα υπενθυμίζω στον εαυτό μου όλα αυτά για τα οποία είμαι ευγνώμων. Γιατί γνωρίζω ότι η ευγνωμοσύνη είναι το δυνατότερο αντίδοτο στο στρες και την έλλειψη επαφής που τόσοι από εμάς βιώνουμε αυτή την περίοδο. Το να είμαστε ευγνώμονες είναι η πύλη για κάτι ανώτερο καθώς και ένα ζωτικό κομμάτι της ευημερίας μας. Η ευγνωμοσύνη μάς θυμίζει ότι δεν είμαστε μόνοι μας και ότι όλο αυτό δεν θα κρατήσει για πάντα.
Από ποιον ή από τι αντλήσατε δύναμη στη διάρκεια αυτής της επώδυνης για την ανθρωπότητα περιόδου;
Διαβάζω ξανά Τα εις εαυτόν του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου, ενός από τους πλέον διάσημους υποστηρικτές του στωικισμού, ο οποίος τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια της ζωής του βρέθηκε αντιμέτωπος με μια επιδημία (σ.σ.: λοιμός των Αντωνίνων). Όπως έγραψε, μπορούμε πάντα να επιστρέφουμε σε αυτό το «εσώτερο φρούριο» της ειρήνης και της αταραξίας, από το οποίο μπορούμε να πολεμήσουμε αποτελεσματικά όλες τις προκλήσεις που ορθώνονται απέναντί μας. Είναι ένα διαχρονικό μήνυμα, ωστόσο ποτέ δεν ήταν τόσο σημαντικό όσο τώρα. Επίσης, πίνω καφέ το πρωί και τσάι βοτάνων το απόγευμα -έχω επιβάλει αυστηρή απαγόρευση της καφεΐνης μετά τις 2 το μεσημέρι για να μην επηρεάζει τον ύπνο μου- και τρώω τυρί οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.
Φοβάστε;
Όχι. Υπάρχουν, όμως, στιγμές που όταν διαβάζω για όλους αυτούς τους ανθρώπους που έχουν χάσει τις δουλειές τους, για όλους αυτούς που έχουν χάσει τους αγαπημένους τους και για όλους εκείνους που είναι μόνοι τους, όλη αυτή η συλλογική οδύνη με συγκλονίζει.
Πώς διαχειρίζεστε αυτή τη νέα μοναξιά που προκάλεσε η πανδημία;
Παρά τις προκλήσεις που ενέχει, αυτή η νέα μοναξιά μάς ανάγκασε να κοιτάξουμε μέσα μας. Η πανδημία μάς υπενθύμισε κάτι που η σύγχρονη κουλτούρα έχει λησμονήσει, και αυτό είναι ότι δύο είναι τα νήματα που κινούν τη ζωή μας. Το ένα μάς τραβά στον κόσμο για να αναμετρηθούμε με τα πράγματα και να τα κάνουμε να συμβούν, το άλλο μάς τραβά μακριά από τον κόσμο, έτσι ώστε να καλλιεργήσουμε, να ανανεώσουμε και να ανατροφοδοτήσουμε τον εαυτό μας. Αν αγνοήσουμε το δεύτερο νήμα, είναι πολύ πιο δύσκολο, σε τέτοιους ειδικά καιρούς, να συνδεθούμε με τον εαυτό μας και τους άλλους γύρω μας. Όπως κήρυσσαν οι φιλόσοφοι σχεδόν από όλες τις σχολές, για να γνωρίσεις αληθινά τον κόσμο, πρέπει πρώτα να γνωρίζεις εαυτόν. Να αναφέρω ένα απόφθεγμα μόνο ενός εξ αυτών, του Λάο Τσε: «Tο να γνωρίζεις τους άλλους είναι γνώση, το να γνωρίζεις τον εαυτό σου είναι σοφία».
Και μας δόθηκε φέτος άφθονος χρόνος για να το κάνουμε…
Αναγκαστήκαμε όλοι ανεξαιρέτως να κάνουμε μια παύση. Και στη διάρκεια αυτής της παύσης ανακαλύπτουμε ότι ορισμένα κομμάτια της ζωής μας δεν είναι τόσο ουσιαστικά όσο πιστεύαμε. Είναι μία άσκηση αλά Μαρί Κόντο, μόνο που βάζει σε τάξη ολόκληρη τη ζωή μας· αφαιρούμε ό,τι δεν είναι αναγκαίο και μετακινούμαστε στην πιο ουσιαστική μας φύση. Όπως είπε ο Πάπας Φραγκίσκος στο καθιερωμένο μήνυμά του προς την πόλη και τον κόσμο, ενώ προσευχόταν για το τέλος της φονικής πανδημίας: «Είναι η ώρα να επιλέξουμε τι μετράει και τι μένει πίσω, η ώρα να διαχωρίσουμε αυτό που είναι σημαντικό από αυτό που δεν είναι».
Ποια ταινία σάς θύμισε η πανδημία;
Tη «Μέρα της Μαρμότας».
Τίποτα μαθήματα από το ελληνικό παρελθόν σας που βοήθησαν να αντιμετωπίσετε τη σημερινή κρίση; Θυμάμαι στη συνάντησή μας στην Αθήνα, προ δύο ετών, μου περιγράφατε τον αγώνα που έκανε η μητέρα σας σε δύσκολους καιρούς…
Τα μαθήματα της στωικής φιλοσοφίας, τα θεμέλια της οποίας μπήκαν τον 3ο αιώνα π.Χ., με έχουν κατά κάποιο θαυμαστό τρόπο βοηθήσει και καθοδηγήσει. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε αυτό που συμβαίνει στον έξω κόσμο. Ωστόσο, το ένα πράγμα που είμαστε σε θέση να ελέγξουμε είναι ο εσωτερικός κόσμος μας και το πώς αντιδρούμε. Για τους στωικούς, η πιο ασφαλής πηγή χαράς εδράζεται στο μόνο μέρος του οποίου διατηρούμε τον έλεγχο: τον εσώτερο κόσμο μας. Οτιδήποτε έξω από μας μπορεί να χαθεί, όπως τόσο πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα γνωρίζουν καλά από πρώτο χέρι. Επομένως, πώς μπορούμε να εναποθέτουμε σε κάτι τέτοιο τη μελλοντική ευτυχία και την ευημερία μας;
Η υγειονομική κρίση επιτάχυνε με ιλιγγιώδεις ρυθμούς τη σχέση μας με την τεχνολογία. Εσείς πώς στέκεστε απέναντι σε αυτό;
Αναμφίβολα, η επίδραση στη σχέση μας με την τεχνολογία είναι μία από τις δραματικές αλλαγές που επέφερε η πανδημία. Ασφαλώς οι οθόνες εξελίχθηκαν σε πολύτιμους διαύλους των ανθρώπινων σχέσεων, τους οποίους έχουμε ανάγκη και επιζητούμε πολύ. Και, φυσικά, πολλοί από εμάς έχουμε χαλαρώσει τους κανόνες· πολλοί γονείς, για ευνόητους λόγους, έχουν καταθέσει τα όπλα… Δεν πρέπει, όμως, να είμαστε σκληροί με τους εαυτούς μας που αναζητούμε ανακούφιση και συνδεσιμότητα μέσα από τις οθόνες μας.
Αρκεί να υπάρχουν όρια…
Όσο βρισκόμαστε σε συνθήκες καραντίνας, ο χρόνος μακριά από τις οθόνες είναι πιο ουσιαστικός από ποτέ για να επαναφορτίσουμε τα σώματα, τα πνεύματα και τις ψυχές μας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ισχυροποίηση του ανοσοποιητικού μας, τη διαχείριση του άγχους, την επαφή μεταξύ μας και το χτίσιμο μιας ψυχικής ανθεκτικότητας. Ιδού τρία από τα «μικρο-βήματα» της Thrive προς την κατεύθυνση αυτή:
1. Προτού πας για ύπνο, άσε τις συσκευές σου εκτός υπνοδωματίου. Τα κινητά μας είναι ο αποθηκευτικός χώρος για όλα τα άγχη και τους φόβους μας, ειδικά σε περιόδους κρίσης και συνεχών νέων ενημερώσεων. H αποσύνδεση σου επιτρέπει να κοιμηθείς καλύτερα, να επαναφορτιστείς και να επανασυνδεθείς με έναν πιο ανθεκτικό εαυτό.
2. Ρύθμισε μια ώρα αποκλεισμού σου από τις ειδήσεις στο τέλος της ημέρας. Το να ενημερώνεσαι σε κάνει να αισθάνεσαι πιο προετοιμασμένος εν μέσω μιας υγειονονομικής κρίσης. Ωστόσο βάζοντας υγιή όρια στην κατανάλωση των media, ιδιαίτερα όταν ετοιμάζεσαι να πέσεις στο κρεβάτι σου, μπορεί να σε βοηθήσει να έχεις έναν αναζωογονητικό ύπνο, που με τη σειρά του σε βοηθά να τοποθετήσεις σε άλλη προοπτική τις στρεσογόνες ειδήσεις.
3. Όταν ξυπνάς, μην ξεκινάς τη μέρα σου κοιτάζοντας το κινητό σου. Πάρε τουλάχιστον ένα λεπτό για να εστιάσεις στο τι είναι αυτό που θέλεις να κάνεις μέσα στη μέρα ή σε όλα αυτά για τα οποία είσαι ευγνώμων. Μπορείς ακόμα απλά να πάρεις μερικές συνειδητές αναπνοές, αντί να τσεκάρεις τους τελευταίους τίτλους για τον κορωνοϊό, προτού ανοίξεις καλά-καλά τα μάτια σου.
Τι σας λείπει περισσότερο από τη ζωή σας πριν από την πανδημία;
Μου λείπει η παρέα των άλλων, των φίλων μου, ολόκληρης της υπέροχης ομάδας της Thrive και οι μικρές αλληλεπιδράσεις που τώρα συνειδητοποιούμε ότι θεωρούσαμε δεδομένες.
Νιώθετε ότι έως ένα βαθμό απομονώθηκαν ή στιγματίστηκαν οι πρώτοι ασθενείς του COVID-19;
Όχι. Χαίρομαι που δεν υπήρξε τέτοιο θέμα στις ΗΠΑ. Πολλοί άνθρωποι που ασθένησαν -από τα πλέον διάσημα κρούσματα ο Τομ Χανκς και η Ρίτα Γουίλσον- μίλησαν δημόσια για τα βιώματά τους, και αυτό βοήθησε στην ομαλοποίηση της νόσου.
Πώς αντιμετωπίζουν οι Αμερικανοί αυτή την παγκόσμια κρίση;
Στη συντριπτική πλειονότητά τους με ψυχικό σθένος, συμπόνοια και ενσυναίσθηση. Πουθενά αυτό δεν είναι τόσο εμφανές όσο στους επαγγελματίες της υγείας και όλους εκείνους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή ρισκάροντας κάθε μέρα τη ζωή τους για να συνδράμουν τους άλλους. Στη Thrive συνεργαστήκαμε με τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και το Ίδρυμα CAA για την πρωτοβουλία #FirstRespondersFirst, που προμηθεύει τα απαραίτητα σε εξοπλισμό, στέγαση, φροντίδα των παιδιών, τροφή, ψυχολογική υποστήριξη και άλλους πόρους προκειμένου να προστατευτούν οι εργαζόμενοι στο χώρο της υγείας και οι ασθενείς τους. Η ανταπόκριση που υπήρξε είναι πραγματικά εντυπωσιακή.
Έχετε να μου αφηγηθείτε κάποια ιδιαίτερη ιστορία που βιώσατε τον καιρό της πανδημίας στις ΗΠΑ;
Κάθε εβδομάδα αισθανόμαστε δέος για τους μάχιμους εργαζομένους στο χώρο της υγείας που αφήνουν την ασφάλεια του σπιτιού τους για να βρεθούν στην πρώτη γραμμή του πυρός. Ανάμεσά τους η Μισέλ Σμιθ, μια αναπνευστική θεραπεύτρια από το Οχάιο που ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για να παράσχει βοήθεια σε ασθενείς με COVID-19. Να πω εδώ ότι η γυναίκα αυτή είναι μητέρα έξι παιδιών, συμπεριλαμβανομένης και μιας μικρής μόλις 9 μηνών. Αυτό σημαίνει ότι η Μισέλ βγάζει κάθε μέρα με θήλαστρο γάλα, το οποίο στη συνέχεια καταψύχει και αποστέλλει ταχυδρομικώς στο σπίτι. Είμαστε πραγματικά πολύ ευτυχείς που μέσω της #FirstRespondersFirst έχουμε τη δυνατότητα να της παράσχουμε ένα δωρεάν δωμάτιο στο ξενοδοχείο «Renaissance» στη Νέα Υόρκη, όσο εκείνη κάνει τη δουλειά της σώζοντας ζωές.
Οι ΗΠΑ είχαν μια μάλλον επιπόλαιη -για να μη χρησιμοποιήσω κάποιον πιο βαρύ χαρακτηρισμό- πολιτική σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Ποια είναι η γνώμη σας;
Το «επιπόλαιη» είναι όντως ένας γενναιόδωρος χαρακτηρισμός. Η ανεπαρκής αντίδραση της κυβέρνησης δεν ήρθε παρά να υπενθυμίσει ότι η ηγεσία δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αντίθετα είναι ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων. Όταν οι ηγέτες είναι απόντες ή ασύδοτοι ή ψεύτες, η αποτυχία μετριέται σε χαμένες ζωές.
Συμφωνείτε ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος με όλη αυτή την ανταλλαγή κατηγοριών και τη σφοδρή επίθεση στην Κίνα;
Δεν είναι μόνο ο χρόνος που χάθηκε. Ζωές, θέσεις εργασίας και τόσα πολλά ακόμα χάθηκαν ως αποτέλεσμα μιας ολότελα ανεπαρκούς στάσης.
Θεωρώ ότι ο πρόεδρος Τραμπ μάς έθεσε περισσότερο από όλους ενώπιον ενός ολότελα παράδοξου διλήμματος: οικονομία ή υγεία. Εσείς τι πιστεύετε;
Πρόκειται για ένα ψεύτικο δίλημμα. Η ιδέα ότι βρισκόμαστε ενώπιον είτε του ενός είτε του άλλου είναι γελοία, διχαστική και επικίνδυνη.
Θα λέγατε οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις έχουν αποδειχθεί πιο αποτελεσματικές στη διαχείριση του κορωνοϊού;
Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι η τρομακτική απώλεια ζωών που προκάλεσε η πανδημία επιτάχυνε τον εναγκαλισμό από μέρους μας ιδιοτήτων που παραδοσιακά δεν συνδέονται με το ηγετικό προφίλ, αλλά με τη γυναίκα: ενσυναίσθηση, ευαισθησία, συναισθηματικό δέσιμο.
Πιστεύετε ότι η πανδημία συνέβαλε στο να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη στους επιστήμονες;
Αναμφίβολα κατέδειξε τη σημασία τού να τοποθετείς την επιστήμη στο επίκεντρο των αποφάσεών σου και τις θανατηφόρες επιπτώσεις τού να μην το πράττεις. Πολλοί από τους πιο αξιόπιστους ηγέτες έχουν διατελέσει επιστήμονες.
Στην Ελλάδα έχουμε τον Σωτήρη Τσιόδρα. Ποιος επιστήμονας/πολιτικός ή άλλος θα λέγατε ότι εμψύχωσε περισσότερο τους Αμερικανούς στο να αντεπεξέλθουν στην κρίση;
Σίγουρα δεν ήταν οι πολιτικοί και οι celebrities. Είναι οι επαγγελματίες της υγείας και όσοι εργάζονται στην πρώτη γραμμή του μετώπου εκείνοι που μας καθοδηγούν και βοηθούν με τους πλέον ουσιαστικούς τρόπους.
Πιστεύετε ότι ο COVID-19 επιδείνωσε τις κοινωνικές ανισότητες; Ποιοι θα πληγούν περισσότερο;
Παρότι κάποιοι αποφαίνονται ότι ο ιός είναι σε μεγάλο βαθμό αταξικός, τα σημάδια του εκδηλώνονται με φόντο ένα μωσαϊκό βαθιών δομικών ανισοτήτων. Όπως γράφει ο Βαν Τζόουνς (σ.σ.: πολιτικός αναλυτής του CNN και CEO της Reform Alliance) στην ιστοσελίδα της Thrive: «O ιός αυτός είναι ιδιαίτερα θανατηφόρος για τους Αφροαμερικανούς γιατί είναι στην πραγματικότητα μια πανδημία που έρχεται και επικάθεται πάνω σε πολλαπλές, προϋπάρχουσες πανδημίες που ήδη έπλητταν τη μαύρη κοινότητα». Ως αποτέλεσμα, κομητείες με δυσανάλογα μεγάλο αριθμό Αφροαμερικανών καταγράφουν το 52% των κρουσμάτων και το 58% των θανάτων από κορωνοϊό, ενώ εμφανίζουν και υψηλά επίπεδα επικείμενων παθήσεων, όπως διαβήτη και υπέρταση.
Θα σας ζητήσω να μου αναφέρετε μερικά ακόμη από τα διάσημα «μικρο-βήματά» σας για να καταπραΰνουμε τα υψηλά επίπεδα άγχους που αναπόφευκτα μας προκαλεί ο κορωνοϊός.
Στη Thrive, ιδιαίτερα στην πλατφόρμα μας αλλαγής της συμπεριφοράς, έχουμε εκατοντάδες τέτοια βήματα. Θα σας δώσω, όμως, μερικά από τα αγαπημένα μου. Κάθε φορά που πλένουμε τα χέρια μας για 20 δευτερόλεπτα, έχουμε τη δυνατότητα να θυμηθούμε τρία πράγματα για τα οποία είμαστε αληθινά ευγνώμονες. Αυτό κατορθώνει στην πραγματικότητα να επιφέρει αλλαγές στο κύκλωμα του εγκεφάλου μας, δημιουργώντας νέα, πιο ανθεκτικά νευρικά μονοπάτια. Το να εστιάζουμε στο σήκωμα και στο βύθισμα της αναπνοής μας, ακόμα και για μόλις 60 δευτερόλεπτα, είναι ακόμα ένα «μικρο-βήμα» που ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημά μας, ελαττώνοντας τα επίπεδα της κορτιζόλης (σ.σ.: της ορμόνης του στρες). Αυτά δεν είναι απλά, γλυκά και χαριτωμένα βήματα που μπορούμε να κάνουμε. Έχουν απόλυτη επιστημονική βάση και στηρίζονται σε δεδομένα. Ένα καινούριο βιβλίο με τίτλο Breath:The New Science of a Lost Art (Αναπνοή: Η νέα επιστήμη μιας χαμένης τέχνης) του δημοσιογράφου Τζέιμς Νέστορ δείχνει ότι η αναπνοή μας είναι η υπερδύναμή μας: «Το να αναπνέεις σωστά σου επιτρέπει να έχεις μια ζωή με μεγαλύτερη σε διάρκεια και υγεία. Αντίθετα, η λάθος αναπνοή μπορεί να επιδεινώσει και μερικές φορές να προκαλέσει μια ατελείωτη λίστα από χρόνιες ασθένειες: άσθμα, άγχος, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, υπέρταση και άλλες.
Πώς τα πάει, αλήθεια, η Thrive σε έναν κόσμο σε οικονομική παράλυση;
Ποτέ η δική μας αποστολή δεν ήταν τόσο σημαντική και τόσο επείγουσα. Η αλήθεια είναι ότι αρκετό καιρό πριν από την έλευση της πανδημίας, πληθώρα επιστημονικά τεκμηριωμένων συμβουλών πρότειναν την ανάγκη να αλλάξουμε τον τρόπο που εργαζόμαστε και ζούμε ώστε να έχουμε ένα βίο πιο υγιή, με περισσότερη χαρά και περισσότερο νόημα. Ωστόσο, η τωρινή κρίση ήταν που κατέστησε, με επώδυνο τρόπο, σαφείς τις επιπτώσεις τού να επιμένεις να το αγνοείς αυτό. Ταυτόχρονα, τόνισε την επιτακτική ανάγκη να οικοδομήσουμε ένα μέλλον όπου η σωματική υγεία και η ψυχική μας ανθεκτικότητα βρίσκονται στο προσκήνιο. Εχουμε επικεντρώσει όλες μας τις δυνάμεις στο να εξασφαλίσουμε ότι θα βγούμε από την κρίση σε έναν κόσμο καλύτερο, πιο δίκαιο και πιο φιλεύσπλαχνο από αυτόν που αφήσαμε πίσω.
Συμφωνείτε ότι το κίνημα Black Lives Matter είναι πιθανώς η απαρχή μιας πολύ δυνατής αλλαγής που συμβαίνει στις ΗΠΑ;
Ναι. Το αναδυόμενο κίνημα που πυροδότησε η οργή για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ και τόσων ακόμη -συμπεριλαμβανομένων των Μπριόνα Τέιλορ και Αχμάντ Αρμπερι- οδήγησε σε μια οδυνηρή όψιμη αναγνώριση του ρατσισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στη χώρα μας και σε ολόκληρο τον κόσμο μετέχουν σε αυτή την ιστορική στιγμή. Προφανώς αυτό είναι μόνο η αρχή, γιατί πράγματι κάτι πολύ δυνατό βρίσκεται σε εξέλιξη.
Μια προσωπική σας εμπειρία που να καταδεικνύει πώς αντιμετωπίζονται οι «μαύρες ζωές» στην Αμερική;
Αυτό το σημείο καμπής στην Ιστορία ανάγκασε πολλούς από εμάς στη «λευκή Αμερική» να αναγνωρίσουμε επιτέλους ότι εκατομμύρια συμπολίτες μας ζουν στην πραγματικότητα σε έναν διαφορετικό κόσμο, σε μια διαφορετική Αμερική από εμάς. Μπορεί αυτές οι τραγικές δολοφονίες να μην είναι παρά ο τελευταίος κρίκος σε μια μακρά αλυσίδα συστημικής ρατσιστικής βίας που πηγαίνει πολύ πίσω, εκατοντάδες χρόνια πριν, όμως αυτή τη στιγμή συμβαίνει κάτι μεγαλειώδες και επείγον. Είναι μια σαρωτική καταιγίδα από πολλές, διαδοχικές κρίσεις, με τη μία να πέφτει πάνω στην άλλη. Οι πρόσφατες δολοφονίες πάνω στην πανδημία COVID-19, πάνω στις χρόνιες ανισότητες στην υγεία, πάνω στις ταχύτατα αυξανόμενες φυλετικές ανισότητες, πάνω σε ένα σύστημα ποινικής δικαιοσύνης που έχει οδηγήσει στο να φυλακίζονται οι Αφροαμερικανοί σε ποσοστό πέντε φορές μεγαλύτερο από τους λευκούς Αμερικανούς. Κάθε μέρα πάνω από το 10% των μαύρων ανδρών στα 30 τους χρόνια βρίσκεται πίσω από κάγκελα.
Τελικά, η πανδημία και το κίνημα Βlack Lives Matter θα είναι εκείνο που θα διαμορφώσει το αποτέλεσμα των εκλογών του 2020;
Ναι. Η απελπισία και η αγανάκτηση που έχουν πυροδοτήσει τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας έφεραν την έκρηξη και στους δρόμους, και στις αίθουσες συνεδριάσεων των εταιρειών, ακόμα και στα ίδια μας τα σπίτια. Σε ολόκληρη τη χώρα οι νομοθέτες προωθούν άμεσα μεταρρυθμίσεις για ένα πιο αυστηρό νομικό πλαίσιο με διαφάνεια και επιβολή κυρώσεων για παραβατικές συμπεριφορές αστυνομικών. «Ιερά» κάποτε σύμβολα, σήμερα δικαίως αποκαθηλώνονται. Παρ’ όλα αυτά, η αληθινή αλλαγή σε συστημικό επίπεδο προϋποθέτει αλλαγές σε προσωπικό επίπεδο. Πρέπει να αποφασίσουμε ποιοι θέλουμε να είμαστε, όχι μόνο συλλογικά, αλλά ο καθένας μας χωριστά. Και έχουμε τη δύναμη. Η αληθινή αλλαγή πρέπει να έχει γερά θεμέλια στην πίστη ότι οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν καλύτεροι.
Με τα ταξίδια από και προς τις ΗΠΑ να βρίσκονται (σ.σ.: την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) σε… αναστολή, τι ή ποιος σας λείπει περισσότερο;
Μου λείπει το καλοκαίρι στην Ελλάδα.
