Προτού η βιωσιμότητα γίνει buzzword στη βιομηχανία της μόδας υπήρχε ο Ρόναλντ φαν ντερ Κεμπ. Έχοντας εργαστεί ως καλλιτεχνικός διευθυντής και σύμβουλος σε γνωστούς οίκους και εταιρείες μόδας για 25 χρόνια αποφάσισε τον Αύγουστο του 2014 να παρατήσει την «ασφάλεια» ενός μεγάλου ονόματος για να ιδρύσει τον ομώνυμο οίκο του. Ο οραματιστής Ρόναλντ είναι ένας αυθεντικός eco-couturier που φόρεσε τον μανδύα του οικολογικού μαχητή πολύ πριν γίνει της μόδας. Διατηρεί τη βάση του στο Άμστερνταμ και παρουσιάζει τις συλλογές του κατά τη διάρκεια της Υψηλής Ραπτικής στο Παρίσι. Είχαμε την ευκαιρία να τον γνωρίσουμε από κοντά στο 4ο Marie Claire Power Trip, στο οποίο παραβρέθηκε ως ομιλητής στο πάνελ για τη βιωσιμότητα και συνομιλήσαμε μαζί του για αρκετή ώρα για τις σχεδιαστικές του αρχές και την ανάγκη να περιορίσουμε την καταναλωτική λαιμαργία.
Πώς αποφασίσατε να ξεκινήσετε τον δικό σας οίκο μόδας;
«Αντιλήφθηκα πως η βιομηχανία πήγαινε προς τη λάθος κατεύθυνση και στους περισσότερους οίκους πρέπει να προετοιμάζεις έξι ή και περισσότερες συλλογές. Επίσης, όταν σχεδίαζα έπρεπε να τηρώ μια συγκεκριμένη φόρμουλα ακολουθώντας τις απαιτήσεις. Το θέμα είναι ότι παύεις να είσαι τόσο δημιουργικός όταν έχεις να κάνεις τόσο πολλά πράγματα και από την άλλη πλευρά αναρωτιόμουν ποιος αγοράζει όλα αυτά τα ρούχα τα οποία ενδέχεται αν δεν πουληθούν να καταστραφούν. Αναλογιζόμενος όλα αυτά μαζί είπα στον εαυτό μου: «Τι κάνω; Πρέπει να εστιάσω σε κάτι το οποίο πιστεύω και πρέπει να το κάνω τώρα!». Η ιδέα ξεκίνησε από το ότι θέλησα να δημιουργήσω μια βιώσιμη couture συλλογή, που θα ήταν ελκυστική, σέξι και glamorous. Η λέξη «upcycling» δεν υπήρχε όταν ξεκίνησα και κανένας δεν έδινε προσοχή. Το μεγάλο στοίχημα παραμένει κάθε σεζόν να δουλεύουμε με λιγότερα».
Με τη δημιουργία του RDVK νιώθετε ότι βρήκατε κατά κάποιον τρόπο το δημιουργικό σας σκοπό;
«Θα σου πω αυτό: μία από τις πιο αφυπνιστικές στιγμές ήταν στη Νέα Υόρκη πριν από αρκετά χρόνια, όταν κοίταξα τις δημιουργίες που είχα σχεδιάσει για το brand όπου δούλευα τότε και στο τέλος της ημέρας βρέθηκα σε ένα vintage κατάστημα στο οποίο είχαν παλιά κομμάτια υψηλής ραπτικής. Τα χάζευα με τις ώρες και έλεγα αυτά είναι τα μοναδικά κομμάτια που μου αρέσουν. Για μένα είχαν ψυχή και νόημα, είχαν φτιαχτεί στο χέρι, ήταν ρούχα σαράντα ετών αλλά ακόμα έμοιαζαν υπέροχα. Εκείνη τη στιγμή είπα ότι αυτό είναι το είδος των ρούχων που θέλω να φτιάχνω, ρούχα με διάρκεια και όχι αυτά που φτιάχνονται σε hi-tech εργοστάσια και μπορεί να είναι τέλεια φτιαγμένα, όμως για μένα είναι τα ίδια. Για παράδειγμα, αν έχεις ένα jacket στη Σανγκάη είναι το ίδιο με το jacket στην Αθήνα ή αυτό στο Αμστερνταμ. Θέλω να δημιουργώ αποκλειστικά και μοναδικά ρούχα φτιαγμένα στο χέρι και μόνο στην υψηλή ραπτική έχεις αποκλειστικότητα, αλλά ακόμα κι εκεί πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι ο αριθμός των δημιουργιών πρέπει να είναι περιορισμένος».
Ήσασταν πάντα τόσο ευαισθητοποιημένος σε ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον;
«Είναι αστείο γιατί όταν αποφοίτησα από τη Σχολή Καλών Τεχνών στο Άμστερνταμ για την τελική μου συλλογή χρησιμοποίησα ανακυκλώσιμα vintage κομμάτια. Η διπλωματική μου εργασία είχε να κάνει με το περιβάλλον και τη μόδα, αλλά εκείνη την εποχή κανένας δεν μιλούσε γι’ αυτό, όμως για μένα πάντα ήταν στο μυαλό μου. Το ζήτημα είναι πως η κλιματική κρίση είναι εδώ και ο κόσμος δεν το έχει καταλάβει ακόμα, συνεχίζει να αγοράζει όλο και περισσότερο. Πρέπει να ξυπνήσουμε επιτέλους»!
Πού βρίσκετε τα υλικά που θα χρησιμοποιήσετε; Είναι εύκολη η διαδικασία;
«Γίνεται όλο και πιο εύκολη γιατί υπάρχουν πολλά απομεινάρια αλλά είμαστε συνεχώς σε αναζήτηση των πιο ξεχωριστών. Για παράδειγμα, υπήρχε ένας couturier εδώ στην Ολλανδία που πέθανε και αγόρασα τα υφάσματα που είχε στο αρχείο του. Αγόρασα επίσης τα υφάσματα από μια εταιρεία που τα παρήγε για οίκους υψηλής ραπτικής στα 70s και στα 80s. Ακόμα και στις υπαίθριες αγορές μπορείς να βρεις αριστουργήματα».
Πόσο εύκολο είναι για ένα σχεδιαστή να χρησιμοποιεί ανακυκλώσιμα υφάσματα;
«Αν το κίνητρό σου είναι το κέρδος, τότε είναι δύσκολο. Απαιτείται πολλή δουλειά για να δημιουργηθεί ένα κομμάτι και αν δουλεύεις σε μικρό ατελιέ με τοπικούς προμηθευτές, όπως κάνουμε εμείς, είναι σχεδόν αδύνατο να ακολουθήσεις τους ρυθμούς πώλησης».
Εχετε περιορισμούς στην κατασκευή των ενδυμάτων;
«Ο,τι χρησιμοποιούμε έχει ήδη χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν και ό,τι ζημιά ήταν να γίνει έχει γίνει ήδη. Μερικές φορές χρησιμοποιώ εξωτικά υλικά, όπως δέρμα πύθωνα, επειδή συνεργαζόμαστε με ένα εργοστάσιο που κατασκευάζει δερμάτινες τσάντες και προτιμάμε να παίρνουμε τα απομεινάρια παρά να πεταχτούν. Και η φιλοσοφία μου είναι πως είναι καλύτερα να χρησιμοποιείς κάτι παρά να πεταχτεί».
Πιστεύετε ότι η βιομηχανία της μόδας κατανοεί την ανάγκη για αλλαγή ή συμπεριφέρεται ακόμα σαν να είναι η κλιματική κρίση σενάριο επιστημονικής φαντασίας;
«Κατά τη διάρκεια της πανδημίας αρκετοί οίκοι ανακοίνωσαν ότι θέλουν να μειώσουν την παραγωγή και θα περιόριζαν τις συλλογές τους στις δύο το χρόνο και τη στιγμή που επιστρέψαμε στην κανονικότητα όλες αυτές οι υποσχέσεις ξεχάστηκαν. Βλέπουμε ότι οι παραγωγές αυξάνονται, αλλά θα μπορούσαμε να αφιερώνουμε χρόνο στο να κάνουμε πιο όμορφα ρούχα και όχι περισσότερα. Ακόμα βλέπουμε σε μια συλλογή περισσότερα από 100 σύνολα ενώ μπορείς να πεις την ιστορία σου με 40 ή 30 σύνολα. Ολοι θέλουμε την ανάπτυξη, αλλά πρέπει να βρούμε διαφορετικούς τρόπους για να μεγαλώσουμε και όχι σε όρους παραγωγής. Να βρούμε νέους τρόπους να προσεγγίσουμε τους πελάτες και να επενδύουμε οικονομικά σε κάτι που διαρκεί περισσότερο, όπως σε μια υπηρεσία, μια εμπειρία, σε κάτι τέλος πάντων που δεν σκοτώνει τον κόσμο μας».
Πάντως το καταναλωτικό κοινό ακόμα στρέφεται στη γρήγορη μόδα.
«Αυτό είναι ένα θέμα που έπρεπε να είχαμε αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη συνέπεια. Πιστεύω πως υπάρχει απληστία και όχι ενσυναίσθηση. Ολες οι εταιρείες που έχουν υπερκέρδη πρέπει να αξιοποιούν τα χρήματα για να ανακαλύψουν νέους δημιουργικούς τρόπους αποσύνδεσης από τη γρήγορη μόδα. Πρέπει να γυρίσουμε στο μηδέν για να αλλάξουμε την κατάσταση! Τόσο οι κολοσσοί μόδας όσο και οι influencers πρέπει να δουλέψουν εξίσου πάνω σε αυτό».
Η λέξη «upcycling» δεν υπήρχε όταν ξεκίνησα και κανένας δεν έδινε προσοχή.
Δεν θα βοηθούσε σε αυτό ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο;
«Επειδή έχουμε να κάνουμε με πολλές χώρες, χρειαζόμαστε μια ενιαία νομοθεσία. Πιστεύω ότι πρέπει να υιοθετήσουμε μια ελάχιστη τιμή προϊόντων στα καταστήματα. Αν κοιτάξεις σε ένα fast fashion κατάστημα οι τιμές είναι απίστευτα χαμηλές. Αν κάτι είναι φθηνό ο κόσμος δεν νοιάζεται, το πετάει εύκολα. Αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες απειλές. Στην ομάδα μου προσπαθούμε να μένουμε αισιόδοξοι και να εμπνέουμε τον κόσμο ο οποίος ανταποκρίνεται στο ωραίο. Κάπως έτσι, αντί να κάνω συλλογές, σκέφτηκα να δημιουργώ γκαρνταρόμπες. Αν έχεις προσωπικότητα, δεν χρειάζεσαι ρούχα κάθε μέρα. Αν αγοράζεις ρούχα που ταιριάζουν σ’ εσένα, στην προσωπικότητά σου, μπορείς να τα κρατήσεις για αρκετά χρόνια και αλλάζεις τον τρόπο που τα συνδυάζεις».
Πώς βλέπετε τη μόδα σήμερα; Τι σας αρέσει και τι όχι;
«Αρκετά δύσκολη ερώτηση. (γέλια) Πιστεύω ότι έχουν γίνει σοβαρά βήματα προς τη συμπερίληψη και τη διαφοροποίηση. Σήμερα βλέπεις διαφορετικούς σωματότυπους και χρώματα επιδερμίδας. Αυτή η αλλαγή έχει αγκαλιαστεί από περιοδικά και πασαρέλες. Από την άλλη, ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αν κάτι είναι επιτυχημένο όλοι θέλουν να το αντιγράψουν, για παράδειγμα ένας οίκος δημιουργεί ένα αναγνωρίσιμο σχέδιο και αμέσως οι υπόλοιποι το κοπιάρουν, οπότε καταλήγουν να υπάρχουν περισσότερες εκδοχές από το ίδιο. Δεν μου αρέσει να βλέπω ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τα ρούχα σαν να μην έχουν καμία αξία».
Ποια η συμβουλή σας προς τους νέους σχεδιαστές;
«Πάντα τους λέω να ακολουθούν την καρδιά τους και αυτά που πιστεύουν και να μην προσπαθούν να κουμπώσουν απαρέγκλιτα στους μεγάλους ομίλους. Για παράδειγμα, αν κερδίσεις το βραβείο LVMH είναι υπέροχο, αλλά τι θα κάνεις; Τέσσερις ή έξι συλλογές το χρόνο; Πιστεύω ότι οι εκκολαπτόμενοι σχεδιαστές πρέπει να προσπαθήσουν να κάνουν τα πράγματα με το δικό τους τρόπο».
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια για το brand σας;
«Εδώ και αρκετό καιρό δουλεύουμε πάνω σε ένα βιώσιμο άρωμα, τώρα είμαστε στο στάδιο της συσκευασίας και πρέπει να βρούμε και έναν εφικτό τρόπο για να το διανείμουμε στην αγορά σεβόμενοι τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Παράλληλα συνεργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε ένα νέο, πρωτοποριακό ύφασμα με μία εταιρεία στο Αμστερνταμ που συλλέγει υφάσματα που καταλήγουν στα σκουπίδια και χωρίζει τις ίνες ανά κατηγορίες ανάλογα με το υλικό. Πειραματιζόμαστε για να διαμορφώσουμε ένα αξιοποιήσιμο ύφασμα, το οποίο θα είναι και προσιτό. Δεν ξέρουμε ακόμα πότε θα είμαστε έτοιμοι να το χρησιμοποιήσουμε γιατί υπάρχει πολλή έρευνα και μας απασχολεί και το θέμα της ποσότητας. Η ιδέα είναι και άλλα brands στον κόσμο να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν. Προσπαθούμε να βρούμε νέους τρόπους για να ενώσουμε τις διαφορετικές ίνες. Είναι μια διαδικασία συνεχούς εξέλιξης, να βρίσκεις απαντήσεις για το πώς μπορείς να είσαι ένας κερδοφόρος οίκος ραπτικής του μέλλοντος χωρίς να βλάπτεις τον κόσμο και οτιδήποτε ζει σε αυτόν».
