Στο νέο βιβλίο με τίτλο “Unraveled” που επικεντρώνεται στη σκοτεινή πλευρά της μόδας, η συγγραφέας του, Maxine Bédat, περιγράφει τα βήματα παραγωγής των acid-washing jeans στο εργοστάσιο στο Γκουανγκντόνγκ της Κίνας. Το βιβλίο είναι από τις τελευταίες καταχωρήσεις στο λογοτεχνικό είδος με ιστορίες “τρόμου” προς τους καταναλωτές. Έτσι, καθώς διανύουμε μια εποχή που μας απασχολούν όλο και περισσότερο το πώς και το πού ψωνίζουμε, νομίζω ότι είναι ευκαιρία να αναλύσουμε λίγο περισσότερο, πόσο τρομακτικά επιβλαβής είναι η διαδικασία παραγωγής των ρούχων.
Με υπότιτλο “The Life and Death of a Garment”, το “Unraveled” περιγράφει τη διαδικασία παραγωγής ενός βαμβακερού τζιν που για να φτάσει στα χέρια μας περνάει από πολλά στάδια, όπως η βαφή, η κοπή, το ράψιμο κτλ. Το τζιν είναι περισσότερο ένα σύμβολο στο συγκεκριμένο βιβλίο. Η συγγραφέας στην πραγματικότητα το χρησιμοποιεί ως συνώνυμο για τα «ρούχα που έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι» και ένα εργαλείο για να δείξει πόσο εκπληκτικά δύσκολο είναι να απαντήσεις στις ερωτήσεις: Πού και πώς φτιάχνονται τα ρούχα μου; Πώς φτάνουν σε μένα; Τι συμβαίνει όταν δεν θέλω να τα φοράω άλλο;
Τις απαντήσεις μπορείς να τις βρεις και στα βιβλία “To Die For: Is Fashion Wear Out the World” της Lucy Siegle, “Overdressed: The Shockingly High Cost of Cheap Fashion” και στο “Fashionopolis: The Price of Fast Fashion and the Future of Clothes” -εννοείται ότι υπάρχουν και πολλά ντοκιμαντέρ με θέμα τον υπερκαταναλωτισμό, όπως το “The True Cost”.
Όλα αυτά φωτίζουν τη ζημιά που προκαλείται τόσο στον άνθρωπο όσο και στο περιβάλλον από την κατανάλωση φθηνών ρούχων. Ο εθισμός στην αγορά διαφορετικών και καλύτερων ενδυμάτων και στην τάση να πετάμε τα παλιά μας ρούχα στα σκουπίδια είναι ολοένα και αυξανόμενος.
Ωστόσο, σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι η μόδα συμβάλλει σημαντικά στην αλλαγή του κλίματος. Εδώ και χρόνια κάποιοι από τους μεγαλύτερους οργανισμούς προστασίας περιβάλλοντος τονίζουν ότι η μόδα ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος λόγος ρύπανσης στον πλανήτη.
Επιπλέον, από την κατάρρευση του Rana Plaza το 2013 (το κτίριο που στέγαζε βιομηχανίες ρούχων στο Μπαγκλαντές είχε καταρρεύσει σκοτώνοντας 1,127 ανθρώπους), υπήρξε αυξανόμενος έλεγχος σχετικά με την εκμετάλλευση της φθηνής εργασίας από παγκόσμιες μάρκες μόδας. Κατά την ίδια περίοδο, κάποια fast fashion brands (σχεδόν) αναθεωρήσαν και προσπάθησαν να μιλήσουν τη γλώσσα της βιωσιμότητας και να αφήσουν λιγότερο αποτύπωμα στον πλανήτη από τις αντι-οικολογικές δραστηριότητές τους.
Η μόδα άρχισε να λειτουργεί με πιο ορθολογικό τρόπο
Την περίοδο της πανδημίας, τα πράγματα άλλαξαν. Τα καταστήματα έκλεισαν, τα ατελιέ ερήμωσαν, τα εργοστάσια υπολειτουργούσαν και οι παραγγελίες ρούχων ακυρώνονταν η μία μετά την άλλη. Με τόση τραγωδία και φόβο στον κόσμο, με ανθρώπους να κρύβονται στα σπίτια τους, τα ρούχα ήταν το λιγότερο ενδιαφέρον ζήτημα που μπορούσε να απασχολήσει την ανθρωπότητα.
Η βιομηχανία μόδας, όμως, θεώρησε ότι αυτή ήταν επιτέλους η στιγμή που το σύστημα θα πρέπει να λειτουργήσει με έναν πιο ορθολογικό τρόπο. Έτσι, μια δραστική αλλαγή ήταν πια μονόδρομος. Σχεδιαστές, λιανοπωλητές και συντάκτες έγιναν μια γροθιά θεωρώντας πως η πανδημία είναι μια κλήση αφύπνισης από τον πλανήτη Γη. Από τη στιγμή που εμείς δεν μπορούσαμε να αλλάξουμε αιφνιδίως την (υπερ)παραγωγή και την (υπερ)κατανάλωση, θα το κάνει η φύση για εμάς.
Στην Αμερική μάλιστα υπήρξαν εκκλήσεις στον Πρόεδρο Biden να εγκαταστήσει έναν οργανισμό που θα κατευθύνει την κατάσταση για να οργανωθεί η βιομηχανία. Μέχρι στιγμής, αυτό είναι άχρηστο, αφού μεγάλοι οίκοι από μόνοι τους άρχισαν να συζητούν τις χαρές της ανακύκλωσης με την κοινότητά τους και να χρησιμοποιούν το δικό τους απόθεμα για να αναδημιουργήσουν σύνολα ή συλλογές. Η Gen Z έβρισκε πλέον μεγαλύτερο ενδιαφέρον στα vintage ρούχα και όχι στα fast fashion brands. Είναι κι αυτό μια νίκη!
Αυτή η κίνηση, ωστόσο, είχε δημιουργήσει στην αρχή αντιδράσεις, διότι κάποιοι πίστευαν ότι με τα vintage ρούχα επιστρέφουμε σε μια άλλη εποχή. Ουσιαστικά, υποστηρίζαν ότι χάνεται το σύγχρονο στοιχείο.
Σήμερα, έχει παρατηρηθεί ότι το προφίλ του καταναλωτή έχει αλλάξει, αφού το ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί περισσότερο στην ποιότητα και όχι τόσο στην ποσότητα. Πλέον, σκεφτόμαστε ότι πρέπει να αγοράσουμε ένα ένδυμα που έχει παραχθεί διαφορετικά – πιθανώς από ανακυκλωμένο πολυεστέρα ή φλούδα πορτοκαλιού – γιατί αυτή η καινοτόμα προσπάθεια έχει γίνει μέρος της γοητείας του shopping. Το ότι θα ανακυκλώσουμε ένα ρούχο, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν θα συμβάλλουμε στην αύξηση του όγκου των ρούχων που υπάρχουν και γίνονται μέρος του προβλήματος της περιβαλλοντικής μόλυνσης. Μπορεί να μην το βάλουμε στην ντουλάπα μας, αλλά θα το “μεταφέρουμε” στον όγκο εκείνων που ήδη υπάρχουν.
Όλα τα παραπάνω οδηγούν εμάς, αλλά και τη συγγραφέα του “Unraveled”, στο συμπέρασμα ότι η βιωσιμότητα έχει μετατραπεί σε κίνητρο αγοράς και ευαισθητοποίησης. Αυτή η εξέλιξη είναι τόσο τρομακτική και ενδιαφέρουσα την ίδια στιγμή!
με πληροφορίες από newyorktimes.com
