Η σύνδεση της ανώτατης εκπαίδευσης με την αγορά είναι προτεραιότητα στις ΗΠΑ. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί ένας τέτοιος σκοπός και οι παροχή υποτροφιών ή θέσεων εργασίας σε φοιτητές από εταιρείες που συνεργάζονται με τα πανεπιστήμια είναι από τους προσφορότερους προς αυτή την κατεύθυνση. Η σύνδεση ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος με την αγορά, υπό όρους που δεν υποβιβάζουν το ίδρυμα, την ποιότητα εκπαίδευσης και τη θέση των φοιτητών, είναι κάτι θεμιτό. Η παροχή υποτροφιών από εταιρείες που ρυπαίνουν το περιβάλλον χωρίς αναστολές και χωρίς καμία προσπάθεια συμμόρφωσης στις οδηγίες για έναν καθαρότερο πλανήτη και μία βιώσιμη οικονομία είναι η κερκόπορτα του συστήματος και δυστυχώς έχει ήδη ανοίξει.
Η Lexy Silverstein, μία 20χρονη φοιτήτρια στο Fashion Institute of Design and Merchandising, που βρίσκεται στην Καλιφόρνια, καταγγέλει την προσπάθεια μίας από τις πιο μεγάλες εταιρείες fast fashion εκεί έξω να εκμεταλλευτεί το πλαίσιο λειτουργίας του πανεπιστημίου προς δικό της όφελος, κάνοντας greenwashing.
Το Shein, όπως και πολλές ακόμα fast fashion εταιρείες, έχουν δισεκατομμύρια έσοδα το χρόνο, μερικές από τις δημοφιλέστερες εφαρμογές αγορών και πάρα πολύ πιστούς καταναλωτές, κάποιοι από τους οποίους διαθέτουν χρήματα για να αγοράσουν ρούχα και αξεσουάρ σε φτηνές τιμές, με μοναδικό σκοπό να τα φορέσουν μία φορά, ίσα για να γυρίσουν ένα video στο TikTok ή να βγάλουν μία φωτογραφία για το Instagram. Κατόπιν, τα ρούχα αυτά καταλήγουν στα σκουπίδια. Η ρύπανση που προκαλούν στο περιβάλλον είναι τεράστια, τόσο κατά την δημιουργία τους, όσο και κατά την παραμονή τους στη χωματερή. Οι ακτιβιστές που ασχολούνται με τη συγκεκριμένη εταιρεία υποστηρίζουν ότι παράγει 6 χιλιάδες νέα κομμάτια κάθε μέρα, αρκετά από τα οποία δεν διατίθενται ποτέ προς πώληση. Η εταιρεία είναι ο ορισμός της μη βιώσιμης οικονομίας, παρά ταύτα φροντίζει να δίνει υποτροφίες σε φοιτητές που σπουδάζουν σε ιδρύματα που λειτουργούν – θεωρητικά πάντα – με βάση τις αρχές της.
Σύμφωνα με την Silverstein, το δικό της πανεπιστήμιο προσελκύει φοιτητές ακριβώς επειδή δίνει τόση έμφαση στη βιωσιμότητα. Παρά ταύτα, 12 φοιτητές έλαβαν από μία υποτροφία του Shein, που έφτανε τις 40 χιλιάδες δολάρια και συνοδευόταν με μία ευκαιρία να σχεδιάσουν κάποια μικρή κολεξιόν της εταιρείας. Η Silverstein θεωρεί πως αυτή η στάση είναι τουλάχιστον υποκριτική, παρά το γεγονός ότι πολλοί φοιτητές πράγματι είχαν ανάγκη τα χρήματα και εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία να δείξουν τη δουλειά τους online. Η ίδια ξεκίνησε τη συλλογή υπογραφών για να σταματήσει η συνεργασία του πανεπιστημίου με την εταιρεία και μέχρι στιγμής έχει μαζέψει αρκετές χιλιάδες, αυτό όμως μάλλον δε θα αρκέσει στο να αποθαρρύνει τέτοιους κολοσσούς ώστε να αποσύρουν τα προγράμματα που στρατηγικά έχουν θέσει σε εφαρμογή, προκειμένου να δείξουν στον κόσμο ότι συνεργάζονται με οργανισμούς που έχουν ως προτεραιότητα τη βιωσιμότητα.
Το ίδιο πράγμα είχε συμβεί με το Shein το 2021 στο Πανεπιστήμιο της Indiana, όπου η εταιρεία προσπάθησε να δημιουργήσει θέσεις εργασίας για τους φοιτητές. Σταδιακά το ίδρυμα διέκοψε τις σχέσεις του με την εταιρεία, σύμφωνα με το Forbes, αλλά η ζημιά στη φήμη του είχε γίνει.
Σύμφωνα με την φοιτήτρια Aaliyah Hussain, «όταν τέτοιες εταιρείες χρηματοδοτούν τα πανεπιστήμια, είναι προς δικό τους όφελος και όχι προς όφελος του πανεπιστημίου». Αυτό συμβαίνει διότι στα μάτια του κοινού η εταιρεία γίνεται πιο εύκολα αποδεκτή και έτσι μπορεί να χτίσει γρηγορότερα δεσμούς με τον καταναλωτή, που θα γίνει πιστός της πελάτης.
Το greenwashing, η επίπλαστη προστασία του περιβάλλοντος που επιχειρεί το Shein μέσα από τις συνεργασίες με πανεπιστήμια που επιδιώκουν τη βιωσιμότητα δεν είναι το μόνο ηθικό – και νομικό – πρόβλημα που υπάρχει αυτή τη στιγμή. Πέρα από αυτά, τέτοιες εταιρείες έχουν κατηγορηθεί για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, με την πιο πρόσφατη αγωγή να έχει κατατεθεί εναντίον της τον περασμένο Αύγουστο. Κι επειδή η δομή της είναι αχανής, κανείς δε γνωρίζει αν η αγωγή έχει ασκηθεί με τρόπο ώστε να μην απορριφθεί από κάποιο δικαστήριο επειδή δεν προσδιορίστηκε επαρκώς ποιος είναι ο νόμιμος εκπρόσωπός της ή πού είναι τα γραφεία της. Η υπόθεση δηλαδή ίσως να είναι ήδη χαμένη.
Σε κάθε περίπτωση, οι συνεργασίες των πανεπιστημίων με τέτοιες εταιρείες πρέπει να γίνονται με συγκεκριμένες διαδικασίες. Ό,τι είναι νόμιμο, δεν είναι απαραίτητα και ηθικό, αλλά ό,τι είναι καταφανώς παράνομο σίγουρα πρέπει να τιμωρείται, έστω και χωρίς την προσφυγή στα δικαστήρια, με ένα απλό «thank you, next» ως απάντηση σε email συνεργασίας. Αυτή είναι, εξάλλου, και η στάση των νέων απέναντι στο θέμα, που τους αφορά περισσότερο από όλους μας.
Mε πληροφορίες από το The Guardian
