Ήμουν από τους ανθρώπους που ευχαριστούσαν το Θεό και τους γονείς τους επειδή γεννήθηκαν στη σωστή στιγμή της ιστορίας ώστε να μεγαλώσουν με την υποστήριξη του μπότοξ. Το υποδέχτηκα θριαμβευτικά στη ζωή μου, το πίστεψα, πήρα τις φίλες μου μαζί για να μοιραστώ τη χαρά της ανακάλυψης και φυσικά έγραψα αμέτρητες λέξεις γι’ αυτό. Ωστόσο δεν είμαι πλέον βέβαιη αν είμαι τυχερή ή άτυχη που η ζωή μου συγχρονίστηκε με την επανάσταση των αισθητικών επεμβάσεων. Θυμάμαι τη μαμά μου όταν ντυνόταν για βραδινή έξοδο. Είχε πάντα μία ωραία φουσκωτή μιζανπλί από το κομμωτήριο και φορούσε το κοραλί μοσχοβολιστό κραγιόν της – αυτή ήταν η προετοιμασία. Για να βγω αντίστοιχα εγώ δεν αρκεί μία ντουλάπα με είδη μακιγιάζ, πρέπει και να έχω σβήσει εγκαίρως τα σημάδια του χρόνου με τις σωστές ενέσεις. Το να κυκλοφορεί μία γυναίκα με τις ρυτίδες «11» (τις δύο κάθετες γραμμές στο μεσόφρυο) είναι πλέον ένδειξη ατημελησίας, κάτι σαν την άβαφη ρίζα ή το πολυκαιρισμένο ημιμόνιμο.
Στη Νέα Υόρκη λειτουργούν ήδη τέσσερα botox-bar της εταιρείας Plump, τα οποία προσφέρουν ένα μενού από ενέσιμες επεμβάσεις για βιαστικές πελάτισσες. Και αναρωτιέμαι: πότε απαγορεύτηκε να μεγαλώνουμε όπως μας αρέσει; «Η επιλογή να μην έχεις πειράξει το πρόσωπό σου είναι η νέα ντροπή», λέει η Ντέινα Μπέρκοβιτς, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας και Γυναικείων Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα και συγγραφέας του βιβλίου «Botox Nation: Changing the Face of America». «Το πρόσωπο της Αμερικής έχει κυριολεκτικά αλλάξει γιατί με το μπότοξ έχουν εξαφανιστεί οι ρυτίδες από το μέτωπο και τα μάτια. Ομως έχει αλλάξει και μεταφορικά γιατί έχουν αυξηθεί οι προσδοκίες που έχει η κοινωνία από την εμφάνισή μας στο πέρασμα του χρόνου».
Σύμφωνα με τη συγγραφέα, το μπότοξ είναι η «μαριχουάνα» των αισθητικών επεμβάσεων. Αν ο χρήστης μείνει ευχαριστημένος, θα επιστρέψει όταν περάσει η δράση του φαρμάκου για να επαναλάβει τη διαδικασία. Καθώς όμως έχει κάνει το πρώτο βήμα στις παρεμβάσεις, ανοίγει ο δρόμος και για τις επόμενες. Λίγο υαλουρονικό οξύ στις ρινοπαρειακές, δύο τσιμπηματάκια στα ζυγωματικά, να σηκώσουμε και τα φρύδια σαν την Μπέλα Χαντίντ. Για εκείνες που θα εθιστούν στο χάι και θα πηγαίνουν από γιατρό σε γιατρό μέχρι να βρουν αυτόν που θα τους βάλει κι άλλο, οι επιπτώσεις είναι εμφανείς στο πρόσωπό τους. Θα μπορούσε να πει κανείς πως είναι δικαίωμά τους να είναι παραμορφωμένες. Θα λέγαμε το ίδιο και για έναν ναρκομανή ή αλκοολικό;
Tα «ρώσικα» χείλη και το λιφτ της αλογοουράς
Το μποτοξαρισμένο πρόσωπο έχει γίνει ο κανόνας. Από τις 2,8 εκατομμύρια εφαρμογές παγκοσμίως το 2010 φτάσαμε στις 6,2 το 2020 σύμφωνα με την ISAPS, τη Διεθνή Εταιρεία Πλαστικής Χειρουργικής. Μόνο στην Ελλάδα οι πλαστικοί χειρουργοί κάνουν 97.000 εφαρμογές το χρόνο. Στη χώρα μας αντιστοιχούν 0,9 επισκέψεις για μπότοξ σε πλαστικό χειρουργό ανά 100 κατοίκους και το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο από το 0,4 της Αμερικής και όλων των άλλων χωρών στις μετρήσεις της ISAPS. Εχουμε και μια άλλη πρωτιά: η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο όπου το 100% των πλαστικών χειρουργών κάνουν μπότοξ και υαλουρονικό οξύ τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, είναι 88%.
Οι γιατροί παγκοσμίως έχουν στηρίξει ολόκληρες καριέρες στις αισθητικές επεμβάσεις. Είναι αυτοί που είχαν αρχικά την ιδέα να διορθώσουν τις ρυτίδες, βρήκαν τους τρόπους να επέμβουν στα χαρακτηριστικά του προσώπου, έφεραν υγιείς ανθρώπους στο ιατρείο και τους παρότρυναν να κάνουν ενέσεις ή να χειρουργηθούν όχι για να γίνουν καλά, αλλά για να γίνουν πιο όμορφοι. Ο «βαρόνος του Μπότοξ», ο δερματολόγος δρ Φρέντερικ Μπραντ, ξεκίνησε να εφαρμόζει βοτουλινική τοξίνη δέκα χρόνια πριν από την επίσημη έγκριση του FDA για αισθητικούς σκοπούς το 2002. Μία επίσκεψη στο ιατρείο του στην Ανατολική 34η Οδό κόστιζε 7.000 δολάρια και η κορυφαία στη λίστα της διάσημης πελατείας του ήταν φυσικά η Μαντόνα. «O δρ Μπραντ άλλαξε την ιστορία γιατί πήρε τη σκοτεινή επιθυμία μας να δείχνουμε όμορφες και την έφερε στο φως με την απενοχοποιημένη μορφή της αυτοφροντίδας», λέει η Λίντα Γουέλς, δημιουργός του περιοδικού «Allure» και πιστή πελάτισσα του γιατρού. Το 2015, όταν το μπότοξ ήταν πλέον διαθέσιμο ακόμη και στα εμπορικά κέντρα, ο «βαρόνος» αυτοκτόνησε. Οι λεπτομέρειες της ιστορίας βρίσκονται στο podcast «The Baron of Botox».
Η «αυτοφροντίδα» που διαφήμιζαν για χρόνια τα περιοδικά κατέληξε να αλλοιώνει τα πρόσωπα των γυναικών και να τις κάνει σαν ηρωίδες gaming. Κάποιοι μιλούν δειλά για τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Ο δρ Στίβεν Χάρις, ιδιοκτήτης της Harris Clinic στο Λονδίνο, με πελάτες που πετούν από το Χόλιγουντ για να κάνουν διορθωτικές επεμβάσεις, πόσταρε στο Instagram μία φωτογραφία με μία δεσμίδα δυναμίτες, ένα ξυπνητήρι που κοντεύει να χτυπήσει κι ένα ζευγάρι παραφουσκωμένα χείλη. «Ποιο διεστραμμένο πρότυπο ομορφιάς δημιουργούμε για τη νέα γενιά; Τα πράγματα έχουν ξεφύγει στο πεδίο της αισθητικής. Eχουμε φτάσει να θεωρούμε νορμάλ ακραίες ενέσιμες επεμβάσεις όπως το Russian Lips, το Ponytail Lift ή το Cheek Lift».
Στην Ελλάδα οι πλαστικοί χειρουργοί κάνουν 97.000 εφαρμογές το χρόνο. Στη χώρα μας αντιστοιχούν 0,9 επισκέψεις για μπότοξ σε πλαστικό χειρουργό ανά 100 κατοίκους.
Φαίνεται πως η μανία τροφοδοτείται από επώνυμες, μοντέλα και influencers που υπερτονίζουν με ενέσεις τα χαρακτηριστικά τους για να «γράφουν» καλύτερα στο φακό παρασύροντας και τις απλές γυναίκες στο παιχνίδι. Μία τέτοια μίμηση, όμως, είναι άτοπη. «Κάποιες σταρ κάνουν υπερβολές ώστε να δείχνουν πιο εντυπωσιακές στην οθόνη», εξηγεί η δερματολόγος Πηνελόπη Τυμπανίδου, δημιουργός της κλινικής Dermaperfect στο Λονδίνο και την Αθήνα. «Αυτές οι υπερβολές μπορεί να είναι χρήσιμες στο φακό, όμως το να ζητάει μία καθημερινή γυναίκα τα χείλια της Αντζελίνα Τζολί δεν μπορεί ποτέ να έχει καλό αποτέλεσμα. Θα δείχνει χάλια, γιατί θα είναι ξένα και αφύσικα. Ή τα ζυγωματικά της Χ τηλεπαρουσιάστριας. Μα, η κυρία που βλέπουμε στην τηλεόραση είναι κάτω από πενήντα προβολείς και έχει πάνω στο πρόσωπό της τρεις ώρες μακιγιάζ. Αν κάνουμε την ίδια αύξηση σε μία αληθινή γυναίκα, θα την παραμορφώσουμε». Πέρα όμως από τα λάθος πρότυπα που οδηγούν σε κακές απομιμήσεις, υπάρχουν και οι ουτοπικές προσδοκίες. «Κανένα ενέσιμο, καμία αισθητική επέμβαση, ούτε καν το λίφτινγκ δεν μπορεί να μας γυρίσει είκοσι χρόνια πίσω», λέει η δερματολόγος. «Μπορεί να βελτιώσει την εμφάνισή μας στο παρόν, αλλά μέχρι εκεί. Πολλοί νομίζουν ότι γεμίζοντας μία ρυτίδα θα δείχνουμε νεότεροι. Ακόμα κι ένα μικρό παιδί μπορεί να καταλάβει ότι έτσι αλλοιώνουμε την περιοχή, την κάνουμε να δείχνει φουσκωμένη. Η ρυτίδα είναι εκεί για κάποιο λόγο, εξυπηρετεί κάποια έκφραση, συμβάλλει στην ισορροπία. Αν την εξαφανίσουμε, μαζί της θα χαθεί και η φυσικότητα».
Στο Χόλιγουντ το πρόβλημα των παραμορφώσεων είναι τόσο διαδεδομένο, ώστε η διευθύντρια κάστινγκ Ρίζα Μπρέιμον Γκαρσία (Gilmore Girls, CSI) παρακαλεί τους ηθοποιούς να είναι προσεκτικοί. «Παραγωγοί και οι σκηνοθέτες μου ζητούν να ελέγξω πριν από την οντισιόν τι έχουν πειράξει οι υποψήφιοι στο πρόσωπό τους. Η συμβουλή μου είναι να συμφιλιωθούν με την εμφάνισή τους. Έτσι θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να τραβήξουν τα βλέμματα, να δεχτούν προτάσεις και να στοχεύσουν σε μια καριέρα με αντοχή στο χρόνο». Το ίδιο θα μπορούσε να συμβουλέψει κανείς και τις γυναίκες που θεωρούν ότι οι αισθητικές επεμβάσεις τις κάνουν πιο επιθυμητές. Οι δημοσκοπήσεις στο ανδρικό κοινό δείχνουν ότι οι περισσότεροι αποστρέφονται τα πλαστικοποιημένα λουκ, τις ατσαλάκωτες εκφράσεις, τα υπερφυσικά χείλη και δίνουν σημασία στο γυμνασμένο σώμα και το φυσικό πρόσωπο. Αλλωστε ποιος άνδρας θα δεχόταν ναν να κάνει ενέσεις που παραμορφώνουν στο δικό του πρόσωπο;
