Από τον Θανάση Διαμαντόπουλο
Στην περίπτωση τους ένα γνωστό ρητό για τους σπουδαίους ανθρώπους θα μπορούσε να διατυπωθεί και αντίστροφα: «Πίσω από κάθε μεγάλη γυναίκα κρύβεται και ένας μεγάλος άνδρας». Και αυτό δεν ήταν αληθινό για την Jane Birkin και τον Serge Gainsbourg; Για τη Laurie Anderson και τον Lou Reed; Γιατί οι εραστές δε συναντιούνται. «Υπάρχουν ο ένας μέσα στον άλλο για καιρό».
H Angella Nazarian, συγγραφέας του λευκώματος «Couples» πιστεύει στις ιστορίες που μπορούν να ειπωθούν μέσα από τους ανθρώπους. Έτσι πριν καν τελειώσει το προηγούμενο βιβλίο της με τον τίτλο «Visionary Women» ήξερε ήδη πως θα είναι το επόμενο. Κι αυτό γιατί συνειδητοποίησε πως καμία από τις γυναίκες-ηγέτιδες δεν θα έφτανε στο σημείο να γράψει ιστορία αν δεν είχε δίπλα της έναν άνδρα σύντροφο, «σύμμαχο», στο δικό της «ιερό δισκοπότηρο», ή αγώνα αν προτιμάτε. Οι μεγαλύτερες καινοτομίες του 20ου αιώνα ήρθαν από κοινές προσπάθειες ζευγαριών, συμπέρανε η συγγραφέας. Στη συνέντευξη που είχαμε μαζί της έκανε ένα σχόλιο για την ύπαρξη ή όχι ενός κινήτρου που οδήγησε αυτά τα ζευγάρια στην αθανασία.
«Χαίρομαι που το σκεφτήκατε αυτό. Το βιβλίο περιγράφει δύο ανθρώπους με υψηλές επιδόσεις και αυτενέργεια, που είχαν την επιθυμία για αριστεία και ήθελαν να συμπορευτούν, να καταφέρουν σπουδαία πράγματα μαζί, παραμένοντας χαρούμενοι. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να σκεφτούν όλα τα μοντέρνα ζευγάρια». Η παραπάνω διατύπωση μου θυμίζει μια άλλη φράση που διάβασα σε ένα γκράφιτι κάπου στα βάθη της οδού Δικαιάρχου στο Παγκράτι. «Μόνος σου πας πιο γρήγορα, μαζί θα πάμε πιο μακριά». Γιατί τελικά αυτά τα άτομα είχαν την επιθυμία για αριστεία αλλά σμίγοντας με το εξίσου σημαντικό ταίρι τους έφτασαν πιο μακριά.
Case studies
- Salvador Dali – Gala
H Gala είχε γεννηθεί ως Elena Ivanovna Diakonova το 1894 στο Kazan της Ρωσίας. Υπέφερε, ήδη πολύ νέα, από φυματίωση και για αυτό την έστειλαν στο σανατόριο Clavadel της Ελβετίας για θεραπεία. Εκεί γνώρισε τον Γάλλο ποιητή Paul Eluard, που έπασχε από την ίδια ασθένεια. Μετά άρχισαν να ανταλλάσσουν μια ιδιαίτερα θερμή αλληλογραφία που οδήγησε τη Ρωσίδα δασκάλα στο Παρίσι, για να παντρευτεί τον ποιητή της. Ήταν αρχές του 1920, η εποχή που γεννιόταν ο σουρεαλισμός στην «πόλη του Φωτός» και στα μάτια ενός τρίτου, ο γάμος τους έπαιρνε τα χαρακτηριστικά της λέξης που περιέγραφε το καλλιτεχνικό κίνημα στο οποίο είχαν ενταχθεί. Σουρεάλ. Ο Eluard και η Gala θέλοντας να σπάσουν τα ταμπού και να ικανοποιήσουν τις ακόρεστες σεξουαλικές τους ορέξεις έκαναν έναν ανοιχτό γάμο όπου σύμφωνα με τους φίλους τους ο Eluard ήθελε να κάνει ομαδικό σεξ με πρωταγωνιστή τη σύζυγο του. Ο Dali από την άλλη γνώριζε ως μόνη σεξουαλική παρεκτροπή τον αυνανισμό. Τη Gala τη γνώρισε το Καλοκαίρι του 1929. Ήταν Άνοιξη και πήγε με τον φίλο του Λούις Μπουνιουέλ στο Παρίσι να παρουσιάσουν την ταινία «Un Chien Andalou» (Ένας Ανδαλουσιανός Σκύλος). Στο κοινό τους φιγουράριζαν οι Pablo Picasso, Le Corbusier, Jean Cocteau και Breton. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Παρίσι γνώρισε ο Dali τον Eluard και τον κάλεσε στην Ισπανία. Κάπου εκεί, στην αμμουδιά του Cadaques μελετώντας την γυμνή πλάτη (ήταν το μαγιό τέτοιο) της, κατά δέκα χρόνια μεγαλύτερης Gala, την ερωτεύτηκε. Η Gala από την άλλη, αποδοκίμαζε την παράλογη συμπεριφορά και το χιούμορ του. Αλλά σιγά-σιγά άρχισε να την κερδίζει με το λαμπρό πνεύμα του. Η παρουσία της από την άλλη, άρχισε να τον μεταμορφώνει. Μια μέρα μετά από μεγάλο περίπατο βρέθηκαν σε κάτι βράχια της παραλίας κι έκαναν έρωτα. Ήταν η πρώτη και τελευταία φορά παρότι παντρεύτηκαν αργότερα, ο Dali δεν ήθελε να έχουν τέτοιες στιγμές τέτοιας «οικειότητας». «Μπορώ να πω ότι για τον καλλιτέχνη Νταλί και την άπιαστη τότε για αυτόν Gala, η πρώτη συνάντησή τους δημιούργησε μια σπίθα που κράτησε σχεδόν 52 χρόνια. Στην πραγματικότητα, όταν ο Dali έψαξε για την παντρεμένη Gala,τον έπιασε υπερβολική συγκίνηση και δεν ήξερε ακριβώς πώς να την πλησιάσει. Φανταστείτε ότι η Gala ήρθε να συναντήσει τον καλλιτέχνη Dali με τον σύζυγό της και με μερικούς άλλους καλλιτέχνες και από εκείνη την αρχική συνάντηση σφυρηλατούσαν μια σχέση που επέτρεψε στο ζευγάρι να είναι τα αγαπημένα του καλλιτεχνικού κόσμου για πολλές δεκαετίες» μας είπε η συγγραφέας.
Jane Birkin – Serge Gainsbourg
Όταν ο Γαλλικός εκδοτικός οίκος Larousse «αποθανάτισε» τον Serge Gainsbourg στην περιβόητη εγκυκλοπαίδεια του, το 1991, το τραγούδι που διάλεξαν οι συντάκτες του ως κόσμημα στην καριέρα του μεγάλου Γάλλου τραγουδοποιού δεν ήταν άλλο από το «Je t’aime …moi non plus» που τραγουδούσε μαζί με τη γυναίκα της ζωής του και 18 χρόνια νεότερη του Jane Birkin. Η ειρωνεία ήταν ότι αρχικά το είχε γράψει για την προηγούμενη ερωμένη του Brigitte Bardot με την οποία είχε μια έντονη σχέση πριν η διάσημη ξανθιά Γαλλίδα παντρευτεί τον Gunter Sachs. Οι φήμες ήθελαν τη Birkin με τον Gainsbourg να ηχογραφούν τις σεξουαλικές συνευρέσεις τους βάζοντας κασετοφωνάκι κάτω από το κρεβάτι τους. Διαψεύδοντας το, ο Gainsbourg είπε «Ευχαριστώ Θεέ μου που δεν ήταν έτσι. Αν γινόταν έτσι θα κάναμε το τραγούδι μεγάλο δίσκο!». Λέγεται επίσης ότι όταν η Birkin με τον Gainsbourg τελείωσαν την ηχογράφηση επέστρεψαν στο ξενοδοχείο «L’Hotel» στο Παρίσι και κατέβηκαν στο εστιατόριο του ξενοδοχείου όπου ζήτησαν από το προσωπικό να παίξει όλο τους το δίσκο. Μόλις έφτασε η στιγμή του «Je t’aime…moi non plus» το κοινό πάγωσε. Τότε είπε ο Gainsbourg «αυτό θα γίνει hit!». Η συγγραφέας Angella Nazarian είπε αναφερόμενη στο ιστορικό παριζιάνικο ζευγάρι, «για τη νεαρή ενζενί, Jane Birkin, ήταν διαφορετικά. Όταν συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Serge σε γύρισμα ταινίας, σκέφτηκε ότι ήταν αλαζονικός και έντονος και μάλιστα διασκέδαζε να υποστηρίζει το ρόλο της. “Ο τύπος είναι αφόρητος, εντελώς εγωιστικός … Είναι πολύ δύσκολο να κάνεις σκηνές με κάποιον που φαίνεται να σε βρίσκει τόσο μη ελκυστική”, είπε η Jane στον αδερφό της. Με τη συμβουλή του σκηνοθέτη Jane και Serge συναντήθηκε για δείπνο για να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Μέχρι το τέλος της νύχτας, η Jane και ο Serge ερωτεύτηκαν τρελά. Κι έγιναν το εικονικό παριζιάνικο ζευγάρι της δεκαετίας του ’70».
Simon De Beauvoir – Jean-Paul Sartre
«Όσο για τον De Beauvoir και τον Sartre, οι δυο τους ερωτεύτηκαν αργά κατά τη διάρκεια των προπαρασκευαστικών σπουδών τους για τις πτυχιακές εξετάσεις στη φιλοσοφία. Είναι λογικό ότι η σχέση τους θα εξελιχθεί αργά. Η συμβατότητά τους ως ζευγάρι βασίστηκε στα πάθη και τα πνευματικά τους ενδιαφέροντα, τα οποία χρειάζονται χρόνο για να καταλάβουν και να ανακαλύψουν…» μας είπε η συγγραφέας Angella M. Nazarian. Το γεγονός είναι ότι σε αυτές τις εξετάσεις ο Sartre ήλθε πρώτος στη Σορβόννη και η ερωμένη του Σιμόν δεύτερη. Η επιτροπή ήταν έτοιμη να δώσει την πρωτιά στη Simone, αν δεν ήταν άνδρας ο Sartre και έδινε για δεύτερη συνεχή χρονιά τις ίδιες εξετάσεις. Παρόλα αυτά η Beauvoir στα 21 της έγινε η νεότερη πτυχιούχος της Σορβόννης. Ως ζευγάρι, είχαν πολλά κοινά. Μια αδάμαστη όρεξη για ζωή, τεράστια ευφυΐα και την κοινή φιλοδοξία να αφήσουν το σημάδι τους στην ιστορία. Έτσι ο Satre πήρε μια δροσερή μέρα του Φθινοπώρου την ερωμένη του στους Jardins du Luxembourg την κοίταξε στα μπλε της μάτια και της πρότεινε, όχι γάμο αλλά μια έντονη σχέση σαν σε…διετές συμβόλαιο. Η δικιά τους σχέση θα ήταν ουσιαστική, άλλο αν ο καθένας μπορούσε να είχε τις περιπέτειες του. Στο τέλος των δύο χρόνων, αν όλα πήγαιναν καλά, θα ανανέωναν τη μεταξύ τους «σύμβαση». Τελικά έμειναν μαζί για πάνω από πενήντα χρόνια. Επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι οι μεγάλες προσωπικότητες για να αφήσουν το χνάρι τους στην ιστορία, ακολούθησαν το λιγότερο περπατημένο δρόμο όχι μόνο στην επαγγελματική αλλά και αισθηματική τους ζωή.
