Σήμερα συμπληρώνονται 95 χρόνια από την γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι. Σε ένα αυτοβιογραφικό σημείωμα είχε περιγράψει την πόλη που γεννήθηκε και την οικογένειά του. “Γεννήθηκα στις 23 του Οκτώβρη του 1925 στην Ξάνθη τη διατηρητέα κι όχι την άλλη τη φριχτή που χτίστηκε μεταγενέστερα από τους εσωτερικούς της ενδοχώρας μετανάστες””, γράφει ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης.
“Η συνύπαρξη εκείνο τον καιρό ενός αντιτύπου της μπελ-επόκ, με αυθεντικούς τούρκικους μιναρέδες, έδιναν χρώμα και περιεχόμενο σε μια κοινωνία-πανσπερμία απ’ όλες τις γωνιές της Ελλαδικής γης, που συμπτωματικά βρέθηκε να ζει σε ακριτική περιοχή και να χορεύει τσάρλεστον στις δημόσιες πλατείες. Σαν άνοιξα τα μάτια μου είδα με απορία πολύ κόσμο να περιμένει την εμφάνισή μου (το ίδιο συνέχισα κι αργότερα να απορώ σαν με περίμεναν κάπου καθυστερημένα να φανώ). Η μητέρα μου ήταν από την Αδριανούπολη, κόρη του Κωνσταντίνου Αρβανιτίδη, και ο πατέρας μου απ’ την Μύρθιο της Ρεθύμνου, απ’ την Κρήτη. Είμαι ένα γέννημα δύο ανθρώπων που καθώς γνωρίζω δεν συνεργάστηκαν ποτέ, εκτός απ΄ την στιγμή που αποφάσισαν την κατασκευή μου. Γι’ αυτό και περιέχω μέσα μου χιλιάδες αντιθέσεις κι όλες τις δυσκολίες του Θεού. Όμως η αστική μου συνείδηση, μαζί με τη θητεία μου την λεγόμενη ‘ευρωπαϊκή’, φέραν ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Προσπάθησα όλον το καιρό που μέναμε στην Ξάνθη να γνωρίσω σε βάθος τους γονείς μου και να εξαφανίσω την αδελφή μου. Δεν τα κατάφερα και τα δύο. Έτσι μετακομίσαμε το ’32 στην Αθήνα όπου δεν στάθηκε δυνατόν να λησμονήσω την αποτυχία μου.”
Στην Ξάνθη υπάρχει ακόμα η κατοικία του Μάνου Χατζιδάκι. Είναι χαρακτηρισμένη ως έργο τέχνης και ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Τον περασμένο Σεπτέμβρη, μάλιστα, ανακαινίστηκε και αποτελεί πλέον στολίδι μεγάλης αξίας για την πόλη της Ξάνθης.
Η οικία που γεννήθηκε κι έζησε τα πρώτα χρόνια του ο κορυφαίος Έλληνας μουσικοσυνθέτης, με τις εξαιρετικές τοιχογραφίες σε όλους τους χώρους, δημιουργήθηκε για να είναι ένας πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης. Ένας χώρος συνάντησης όλων των πολιτών αλλά και των επισκεπτών της Ξάνθης. Μέσα από την επίσημη σελίδα του Δήμου Ξάνθης μπορείς να ξεναγηθείς διαδικτυακά στο σπίτι που πιθανολογείται ότι είναι κατασκευή αυστριακού αρχιτέκτονα. Το κτίριο χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα.
Ήταν ιδιοκτησία του Ισαάκ Δανιέλ, ενός πλούσιου Εβραίου της εποχής. Ήταν χρηματιστής και ταυτόχρονα ασχολούνταν με το καπνεμπόριο και τις μεσιτείες, όπως διαβάζουμε στο City of Xanthi. Αγόρασε το κτίριο και το έκτισε σε δυο φάσεις. Μετά τον θάνατο του, το κτίριο πέρασε στα χέρια των παιδιών του αλλά δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν το φόρο κληρονομιάς κι έτσι το υπουργείο Οικονομικών το μετέτρεψε στην εφορία της εποχής. Μετά τον εμφύλιο, παραχωρήθηκε στο στρατό και ήταν το φρουραρχείο.
