Aπό τον Δημήτρη Πολιτάκη
Κρίσιμη αλλά σταθερή κρίνεται η κατάσταση της υγείας του παραδοσιακού, ετεροκανονικού (στρέιτ κοινώς) ζεύγους, μία πενταετία και πλέον μετά την έκρηξη του #MeToo.
Οι γυναίκες έθεσαν τα όρια της ανοχής τους, οι άνδρες έκαναν την αυτοκριτική τους και τα ζευγάρια προσπαθούν να ελιχθούν μέσα σ’ ένα ναρκοπέδιο συμπεριφορών όπου ανά πάσα στιγμή το πεδίο της σχέσης μπορεί να μεταμορφωθεί από παιδική χαρά σε εμπόλεμη ζώνη.
Συγχρόνως, σπαταλιούνται χρόνος, χρήμα και καλές προθέσεις στη λεγόμενη «βιομηχανία της θεραπείας των σχέσεων» (συνεδρίες, βιβλία, σύμβουλοι, θεραπευτικά κέντρα και θέρετρα) για προβλήματα που θα μπορούσαν να έχουν επιλυθεί ίσως με δύο ζεστές και ειλικρινείς κουβέντες, χωρίς φόβο και χωρίς πάθος (ας μείνει το πάθος για τη συνεύρεση μετά τον καβγά).
Πώς πάει η πορεία με τον/τη σύντροφο; Ολα καλά; Ναι, δόξα τω Θεώ, τοίχο-τοίχο το πάμε ελπίζοντας για το καλύτερο.
Είναι όμως ο όρος «σύντροφος» σωστός για τα στρέιτ ζευγάρια; Διάβαζα τις προάλλες ότι στην Αμερική κάποιοι γκέι κύκλοι διαφωνούν με τη χρήση του όρου «partner» για τους στρέιτ δεσμούς θεωρώντας ότι τον έχουν καβατζώσει οι ίδιοι. Υπερβολή. Είναι ένας τεχνικός όρος που δηλώνει συμπόρευση και συνεργασία.
Δεν φτάνει δηλαδή που πολλοί γκέι φίλοι και φίλες μας φαίνονται να περνάνε καλύτερα από εμάς δημιουργώντας τη δική τους δυναμική, απελευθερωμένοι καθώς είναι από τα ακατάβλητα έμφυλα στερεότυπα που εξακολουθούν να μας τυραννάνε (γυναίκες και άνδρες), θα μας αφήσουν και χωρίς τεχνική ορολογία; Θα γεράσουμε, αν δεν έχουμε παντρευτεί και συνεπώς δεν έχουμε «σύζυγο», λέγοντας «ο γκόμενος» ή η «γκόμενά» μου;
Πέρα από την πλάκα, όμως, μήπως αξίζει τελικά να πάρουμε ως παράδειγμα κάποια στοιχεία από τις γκέι σχέσεις για να καλυτερέψουμε τις στρέιτ – ειδικά αυτά που έχουν να κάνουν με την επικοινωνία του ζεύγους; Κάτι τέτοιο φαίνεται να προτείνει στο πρόσφατο βιβλίο της με το χαρακτηριστικό και ευθύ τίτλο “Η τραγωδία της ετεροφυλοφιλίας”, η συγγραφέας και καθηγήτρια Φεμινιστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Τζέιν Γουόρντ, που διερευνά τι ακριβώς δεν πάει καλά με τις στρέιτ σχέσεις στον 21ο αιώνα και τι μπορούν να κάνουν οι ενδιαφερόμενοι για να περιορίσουν τις τριβές, να κλείσουν τις ρωγμές, να επουλώσουν τις πληγές.
Δείχνει με άλλα λόγια πώς οι ετεροφυλόφιλες γυναίκες, και σε μικρότερο βαθμό οι ετεροφυλόφιλοι άνδρες, έχουν προσπαθήσει να επιδιορθώσουν ένα βάναυσο και στιβαρό ακόμα πατριαρχικό σύστημα στο οποίο η οικειότητα, η σεξουαλική ολοκλήρωση και ο αμοιβαίος σεβασμός συνυπάρχουν παράλληλα με τις διαρκείς μορφές ανισότητας, αποξένωσης και βίας στις ετεροφυλόφιλες σχέσεις.
Και καταλήγοντας ενθαρρύνει τους στρέιτ, άνδρες και γυναίκες, να εμπνευστούν από στοιχεία της queer κουλτούρας που τους υπενθυμίζουν «την ανθρώπινη ικανότητα να επιθυμούν, να κάνουν σεξ και να δείχνουν σεβασμό ταυτόχρονα».
Οι γυναίκες έθεσαν τα όρια της ανοχής τους, οι άνδρες έκαναν αυτοκριτική και τα ζευγάρια προσπαθούν να ελιχθούν σ’ ένα ναρκοπέδιο συμπεριφορών, όπου ανά πάσα στιγμή το πεδίο της σχέσης μπορεί να μεταμορφωθεί από παιδική χαρά σε εμπόλεμη ζώνη.
Είναι γεγονός ότι οι άνδρες συχνά χαώνονται, βραχυκυκλώνουν και γενικώς τα χάνουν στο νταραβέρι των σχέσεων, αφού στην πραγματικότητα είναι μάλλον ανεκπαίδευτοι και ανειδίκευτοι όχι μόνο σε ό,τι αφορά τις σχέσεις, αλλά και στον τρόπο που (δεν) διαχειρίζονται τα ένστικτα και τα συναισθήματά τους.
Από την άλλη, ένας από τους λόγους που πολλοί άνδρες ξινίζουν όταν ακούν τον όρο «πατριαρχία», ενώ δεν αμφισβητούν τη διαβρωτική ισχύ του στην ανθρώπινη ιστορία, είναι επειδή νιώθουν ότι όχι μόνο οι ίδιοι δεν έχουν κερδίσει τίποτε από το πατριαρχικό σύστημα, αλλά βρίσκονται και διαρκώς υπόλογοι για τις συστημικές αδικίες εις βάρος των γυναικών.
Είναι θεμελιωδώς και από την ίδια τη φύση της τοξική η αρρενωπότητα ή υπάρχει ελπίς να τα βρούμε τελικά χωρίς να μπαίνουν διαρκώς στη μέση η τεστοστερόνη, τα οιστρογόνα και οι πόλεμοι της σύγχρονης κουλτούρας; Η αλήθεια είναι ότι κι εμείς οι άνδρες προσπαθούμε. Κουτσά στραβά, άλλοτε σπασμωδικά, άλλοτε συγκροτημένα, πάντως προσπαθούμε – και μάλιστα σε συνθήκες ενός περίεργου και διαρκούς κοινωνικού ελέγχου.
Μοιάζουμε να περιφερόμαστε σαν ζαλισμένα κοτόπουλα μη γνωρίζοντας πού είναι η έξοδος από την κρίση και πώς να κάνουμε το σωστό. Υποτίθεται ότι διατηρούμε ακόμα τα προνόμια και την εξουσία, όμως στην πραγματικότητα οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε συχνά τελείως αδύναμοι και αβοήθητοι στη διαχείριση των συναισθημάτων μας. Και, ως γνωστόν, οι καλές προθέσεις δεν αρκούν. Πολλοί δηλώνουν αορίστως «φεμινιστές» και γενικά συμπάσχοντες, όταν όμως έρθει η ώρα να συνδράμουν το μερίδιό τους υποχωρούν σε αντιλήψεις και συμπεριφορές που μόνο ισότητα και ενσυναίσθηση δεν δηλώνουν.
Το άρθρο ανήκει στο αφιέρωμα του Marie Claire Φεβρουαρίου «Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για αγάπη το 2024;». Διαβάστε όλο το αφιέρωμα εδώ.
