Στη νότια Εύβοια υπάρχει ένα απομονωμένο χωριό όπου εκτός από ελληνικά ομιλείται και μια δεύτερη «γλώσσα»: Η λεγόμενη «σφυριά» αποτελείται από σφυρίγματα και χρησιμοποιείται από τους κατοίκους της Αντιάς, κυρίως κτηνοτρόφους, για να επικοινωνήσουν πάνω στο βουνό από απόσταση.
Όμως η συγκεκριμένη πρακτική τείνει να εξαφανιστεί: ήδη από το 2017, όταν την επισκέφτηκε το BBC για ένα ρεπορτάζ, είχαν απομείνει μόλις έξι κάτοικοι που γνώριζαν να μιλούν τη σφυριά, από τους 37 του συνολικού πληθυσμού του χωριού.
Κάποιοι υποθέτουν ότι τη σφυριά έφεραν στην περιοχή Πέρσες πολεμιστές που αναζήτησαν καταφύγιο στα βουνά πριν από περίπου 2.500 χρόνια, ενώ άλλοι ότι αναπτύχθηκε την εποχή του Βυζαντίου, ως μια μέθοδος για να προειδοποιεί για κινδύνους από γειτονικά χωριά και εισβολές πειρατών.
Κάποιοι υποθέτουν ότι τη σφυριά έφεραν στην περιοχή Πέρσες πολεμιστές που αναζήτησαν καταφύγιο στα βουνά πριν από περίπου 2.500 χρόνια, ενώ άλλοι ότι αναπτύχθηκε την εποχή του Βυζαντίου, ως μια μέθοδος για να προειδοποιεί για κινδύνους από γειτονικά χωριά και εισβολές πειρατών.
Σε κάθε περίπτωση, όπως εξηγεί μια γλωσσολόγος, η Δήμητρα Χένγκεν, στο BBC, οι τόνοι και οι συχνότητες που απαρτίζουν τα σφυρίγματα ανταποκρίνονται σε λέξεις και συλλαβές της ελληνικής γλώσσας. Χάρη όμως στα διαφορετικά ηχητικά κύματά της, ακούγεται σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων, δηλαδή δέκα φορές πιο μακριά ακόμα και από μια δυνατή κραυγή.
«Μια νύχτα, ένας άντρας βρισκόταν στα βουνά με τα πρόβατά του όταν άρχισε να χιονίζει», αφηγείται μια κάτοικος του χωριού, η Μαρία Κεφαλά, στο BBC. «Ήξερε ότι κάπου μακριά βρισκόταν ένα όμορφο κορίτσι από την Αντιά με τις κατσίκες της. Βρήκε λοιπόν μια σπηλιά, άναψε μια φωτιά και της σφύριξε να πάει να τον βρει να ζεσταθεί. Εκείνη το έκανε, και έτσι ερωτεύτηκαν οι γονείς μου».
Από το 2019 η σφυριά έχει ενταχθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Γλώσσες από σφυρίγματα χρησιμοποιούνται και σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπως στα Πυρηναία Όρη και τις Κανάριες νήσους, όμως εκείνη της Αντιάς θεωρείται σήμερα η παλαιότερη και η πλέον δομημένη. Ας ελπίσουμε μόνο να βρεθεί κάποιος να κρατήσει ζωντανή αυτή την πολύτιμη και μοναδική παράδοση.
Δείτε ένα σχετικό ρεπορτάζ:
