Μια από τις πιο επιτυχημένες και δημοφιλείς κατηγορίες εφαρμογών για smartphones είναι αυτή που περιλαμβάνει ψηφιακά ημερολόγια, στα οποία μπορούμε να καταγράψουμε στοιχεία για την περίοδό μας. Ειδικά για όσες γυναίκες δεν έχουν σταθερό κύκλο, μια τέτοια εφαρμογή μπορεί να είναι σωτήρια, καθώς με τη βοήθειά της μπορούν να υπολογιστούν κατά προσέγγιση οι γόνιμες ημέρες, ενώ στις περισσότερες από αυτές υπάρχει η δυνατότητα καταγραφής στοιχείων όπως η ένταση της έμμηνης ρύσης. Σε γενικές γραμμές, μια εφαρμογή παρακολούθησης της περιόδου είναι ένα εργαλείο εξαιρετικά εύχρηστο, ωστόσο μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ που ανέτρεψε το Roe v. Wade ξεκίνησε μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση σχετικά με την ασφάλεια αυτών των εφαρμογών, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πριν από χρόνια, οι ίδιοι οι γυναικολόγοι συνέστηναν το «κατέβασμα» μιας τέτοιας εφαρμογής, διότι ποιος σημειώνει, πλέον, σε χαρτί το οτιδήποτε; Για όλα υπάρχει ένα calendar ή ένα υπολογιστικό φύλλο, όπου μπορεί να καταχωριστεί οποιαδήποτε προσωπική μας πληροφορία. Συνεπώς, σε κάθε επίσκεψη στο γυναικολόγο, η απάντηση στη βασική ερώτηση «πότε είχες τελευταία φορά περίοδο;» βρισκόταν ακριβώς κάτω από τον αντίχειρά μας και δε χρειαζόταν να μετράμε μέρες. Ωστόσο, επειδή κάθε τέτοια εφαρμογή δουλεύει με διαφορετικό τρόπο (ανάλογα π.χ. αν είναι δωρεάν ή όχι), ειδικά στις ΗΠΑ, μόλις το δικαίωμα στην άμβλωση έπαψε να προστατεύεται από το δεδικασμένο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, χιλιάδες γυναίκες άρχισαν να απεγκαθιστούν ό,τι σχετικό λογισμικό είχαν στις συσκευές τους, ιδίως αν ήταν κάτοικοι πολιτειών με ιδιαίτερα αυστηρή νομοθεσία περί αμβλώσεων. Το βασικό πρόβλημα με αυτές τις εφαρμογές – όπως και με όλες εξάλλου – είναι η συλλογή προσωπικών δεδομένων, η επεξεργασία τους και η προώθησή τους σε τρίτα μέρη, όπως π.χ. εταιρείες που μπορούν να αποκομίσουν κέρδος από την αξιοποίησή τους. Εξαιτίας των σχέσεων που διατηρούν πλατφόρμες όπως η Google και η Amazon με οποιονδήποτε δυνητικό πάροχο τέτοιων στοιχείων, που μπορεί να τους προσφέρει σε ένα «ψηφιακό πιάτο» πολύτιμα στοιχεία που θα αξιοποιηθούν για λόγους διαφήμισης, πολλές χρήστριες άρχισαν να θορυβούνται έντονα. Τότε συνέβη και η πλήρης συνειδητοποίηση της σημασίας που έχουν τα «μικρά γράμματα» στους όρους χρήσης μιας εφαρμογής. Κανείς δεν ήταν σίγουρος, πλέον, πως μια εταιρεία στην οποία ανήκε ένα τέτοιο application δε θα παραχωρούσε ακόμα και στο ίδιο το κράτος τα προσωπικά στοιχεία των χρηστών. Σε κάθε περίπτωση, αν ένα στοιχείο βρίσκεται online, σε ελάχιστες περιπτώσεις είναι πλήρως προστατευμένο από οποιονδήποτε θέλει να το βρει, να το περισυλλέξει και κατόπιν να το εκμεταλλευτεί, πουλώντας το π.χ. σε μια ασφαλιστική εταιρεία ή οποιονδήποτε φορέα, ιδιωτικό ή δημόσιο, που μπορεί να βγάλει κέρδος σε βάρος ενός χρήστη ή γενικότερα να το χρησιμοποιήσει εναντίον του.
Ο έλεγχος της χρήσης που γίνεται στα δεδομένα που προσφέρουμε σε κάποιον τρίτο είναι εξόχως σημαντικός, πράγμα που η Ευρωπαϊκή Ένωση φρόντισε να ρυθμίσει με τη θέσπιση του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, το γνωστό σε όλους μας ακρωνύμιο GDPR. Πλέον, οι εταιρείες software που δημιουργούν τέτοιες εφαρμογές και έχουν ως έδρα κάποια χώρα της Ε.Ε., είναι υποχρεωμένες να συμμορφώνονται με το περιεχόμενο του κανονισμού. Έτσι, τα data που συλλέγουν μπορούν να αποθηκευτούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και για συγκεκριμένους λόγους, μετά την πλήρη ενημέρωση του χρήστη, ο οποίος διαθέτει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, σε σχέση με την παλαιότερη ευρωπαϊκή νομοθεσία, έλεγχο στη διακίνηση των προσωπικών του πληροφοριών. Και πάλι, ωστόσο, κανείς δεν εξασφαλίζει στο χρήστη πως δεν θα υπάρξει κάποια διαρροή πληροφοριών για τον οποιονδήποτε λόγο – εξαιτίας κάποιας κυβερνοεπίθεσης π.χ. – με αποτέλεσμα τα προσωπικά του δεδομένα να καταλήξουν εκεί όπου δεν έχει συναινέσει να φτάσει καμία πληροφορία για εκείνον. Επίσης, κι αυτό αφορά κυρίως γυναίκες με υπηκοότητες εκτός Ε.Ε., κανείς δε μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μελλοντικά κάποια δημόσια αρχή της χώρας τους να ζητήσει, μέσω μάλιστα απόλυτα νόμιμων δικαστικών και άλλων οδών, την παροχή τέτοιων δεδομένων εκ μέρους μιας ευρωπαϊκής π.ψ. εταιρείας. Εξάλλου, το GDPR μπορεί να ισχύει εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά μια εταιρεία με έδρα σε αυτήν μπορεί να αποθηκεύει τα δεδομένα των χρηστών της σε έναν server άλλης χώρας. Είναι πιο δύσκολο να εξαναγκαστεί μια ευρωπαϊκή εταιρεία να παραδώσει τέτοια στοιχεία σε ένα αμερικανικό δικαστήριο π.χ., ωστόσο δεν είναι απίθανο ως ενδεχόμενο. Η διαβεβαίωση δηλαδή ότι «εμείς δε συνεργαζόμαστε με ξένες αρχές όπως οι αμερικανικές» είναι μια δήλωση που δείχνει καλή θέληση και τίποτα παραπάνω.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Πληροφορικής Jason Hong, ο οποίος είχε μιλήσει σχετικά με το ζήτημα αυτό στο NPR, «είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πώς χρησιμοποιούνται και διαμοιράζονται τα δεδομένα του, καθώς μπορεί να υπάρχουν πολλά τρίτα μέρη, και αυτά τα τρίτα μέρη να τα μεταπωλούν σε άλλα τρίτα μέρη. Τα δεδομένα σας μπορούν να βρίσκονται παντού στο Internet αυτή τη στιγμή. Και είναι στ’ αλήθεια δύσκολο να καταλάβεις τι συμβαίνει».
Παρότι λοιπόν θα το θέλαμε πολύ, εφόσον τα οικονομικά οφέλη που συνδέονται με τα δεδομένα και την αγορά που έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτά είναι τεράστια, δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ασφάλεια των δεδομένων μας online, όσον αφορά στις εφαρμογές παρακολούθησης περιόδου – αλλά και γενικότερα. Καλό είναι να προσέχουμε τι μοιραζόμαστε στο Internet, πράγμα που ήδη έχουμε κατανοήσει πλήρως, ειδικά όμως όταν πρόκειται για την προσωπική μας υγεία τα πράγματα είναι ακόμα πιο σοβαρά. Ίσως ένα χάρτινο ημερολόγιο να είναι πιο ασφαλές για να καταγράφουμε τα της περιόδου μας και έτσι να χρειαστεί για να προλάβουμε κάποια δυσάρεστη κατάσταση όπως μια μελλοντική διαρροή δεδομένων, να προτιμήσουμε άμεσα ένα αναλογικό μέσο καταγραφής, έναντι ενός ψηφιακού. Ας πούμε ότι είναι μια «πιο ρετρό» προσέγγιση της υγείας μας και της ασφάλειάς μας. Μήπως έχει κανείς ένα στιλό πάνω του;
