Είναι δύσκολο να προβλέψουμε την εξέλιξη των γεγονότων στο Ιράν. Το σίγουρο είναι πως μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί , οι γυναίκες εκεί δε θα είναι πια ίδιες. Η 20χρονη Χαντίς Νατζαφί, βγήκε στους δρόμους κι επαναστάτησε για εκείνη δίχως να την έχει συναντήσει. Δολοφονήθηκε με έξι σφαίρες, στο λαιμό, το πρόσωπο και την καρδιά από τις δυνάμεις ασφαλείας κατά την διάρκεια διαδηλώσεων στην πόλη Καράτζ, 36 χλμ. δυτικά της Τεχεράνης. Η Νασίμπε Σαμσάι, πριν από το θάνατο της Μαχσά Αμινί, καταδικάστηκε σε 12 χρόνια φυλάκιση στο Ιράν για συμμετοχή σε διαδηλώσεις στο Ιράν κατά της χιτζάμπ. Κατάφερε να διαφύγει παράνομα από τη χώρα, όμως συνελήφθη στην Τουρκία. Μετά από 6 μήνες κράτησης ζήτησε και πήρε άσυλο από τα Ηνωμένα Έθνη. Κι όμως δε δίστασε να είναι μία από τις γυναίκες που αποφάσισαν να κόψουν τα μαλλιά τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας μετά τον θάνατο τής Αμινί.
Η ζωή στο Ιράν για τις γυναίκες, δεν ήταν πάντα έτσι. Είχαν ελεύθερα τα μαλλιά τους, φορούσαν μίνι φορέματα κι έβγαιναν σε ωραία μπαρ. Αλλά για περίπου τέσσερις δεκαετίες και όσο επικρατεί η ντροπιαστική κυβέρνηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, δολοφονούνται, φυλακίζονται, βασανίζονται και καταπιέζονται καθημερινά. Με αυτή τη μετάβαση ξεκινά και το Persepolis, εστιάζοντας στη συνέχεια στη δύσκολη ζωή των γυναικών στο Ιράν, που έχει αποτυπωθεί ουκ ολίγες φορές στην ποπ κουλτούρα.
Η βιωματική ιστορία του βιβλίου της Μαρζάν Σατραπί «Περσέπολις» (Persepolis), που κυκλοφόρησε το 2000, μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη επτά χρόνια αργότερα, καταφέρνοντας να επικοινωνήσει με όλο τον κόσμο και κάνοντας το έργο της ευρέως γνωστό. Mια ασπρόμαυρη ταινία κινουμένων σχεδίων με χιούμορ αλλά και ιστορική μνήμη, που βρίσκεται ξανά στην επικαιρότητα και που διδάσκει αβίαστα τα γεγονότα του Ιράν, προκαλώντας παράλληλα έντονα συναισθήματα.
Το Νοέμβριο του 1969 γεννιέται στην Τεχεράνη, η Μαρζάν. Ένα κορίτσι χειραφετημένο, επαναστατικό, πανκ και μέταλ, που θέλει να γίνει Μπρους Λι και προφήτης μαζί, προσπαθώντας να βρει τον εαυτό του στην πιο ταραγμένη περίοδο της ιστορίας του Ιράν, λίγο πριν την ισλαμική επανάσταση για την ανατροπή του Σάχη, με τον πόλεμο μεταξύ Ιράν και Ιράκ να λαμβάνει σταδιακά ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Η ταινία «ξεκινά με την προβολή της διαπαιδαγώγησης της Μαρζάν, από τη νηπιακή της ηλικία. Οι γονείς της, καλλιεργημένοι και λάτρεις του δυτικού πολιτισμού, δεν μπορούσαν παρά να γαλουχήσουν την κόρη τους με τις αρετές της ισότητας. Η σκληρή θεοκρατική δικτατορία που ακολούθησε μετά την ανατροπή του Σάχη, έθεσε μια νέα πραγματικότητα, με περισσότερες απαγορεύσεις και φόβο. Καθοριστικό ρόλο στη διαπαιδαγώγησή της, παίζει και η γιαγιά της, που ακούγοντας την η Μαρζάν συνεχίζει ν’ αψηφά το αυστηρό καθεστώς του Ιράν και πολλές φορές αντιμετωπίζει προβλήματα. «Βγάλε αυτή την κουκούλα, παθαίνω κλειστοφοβία! – Ξεχνάω ότι τη φοράω. -Ποτέ μην το ξεχνάς, Ο φόβος μας κάνει να χάνουμε τη συνειδητοποίησή μας», είναι ένας από τους χαρακτηριστικούς τους διαλόγους για το χιτζάμπ. Σημείο αναφοράς στη ζωή της υπήρξε και ο θάνατος του θείου της, Ανούς. Τη μεγάλη αγάπη που έτρεφε για εκείνον, διαδέχτηκε το μίσος για την άδικη εκτέλεσή του στη φυλακή, λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων.
Τα πράγματα γίνονται πολύ επικίνδυνα για τη Μαρζάν και τελικά οι γονείς της τη στέλνουν σε σχολείο στη Βιέννη. Συνεχίζει να επαναστατεί. Φοράει τζιν, ακούει μουσική χέβι μέταλ και ζει τις πρώτες της ερωτικές απογοητεύσεις. Μια από αυτές παραλίγο να τη στείλει στον άλλο κόσμο, αλλά τελικά τη στέλνει πίσω στο Ιράν. Κερδίζει την κατάθλιψη, παντρεύεται στα 21 της για να μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα με τον σύντροφό της, καταλαβαίνει ότι δεν είναι τελικά αυτό που θέλει στη ζωή της και το φιλελεύθερο πνεύμα της την οδηγεί γι’ ακόμη μια φορά στην στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, στο Παρίσι.
Το φιλμ διακρίθηκε διεθνώς, συμπεριλαμβανομένων του βραβείου Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών, της υποψηφιότητας για Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων και υποψηφιότητας για Χρυσή Σφαίρα. Παρά την αναγνώρισή του, αποδείχθηκε αμφιλεγόμενο στο Ιράν. Η κυβέρνηση κατήγγειλε την ταινία ως μια ασεβή απεικόνιση της ισλαμικής επανάστασης.
Τις φωνές τους δανείζουν σημαντικές προσωπικότητες του κινηματογράφου, όπως οι Κατρίν Ντενέβ, Κιάρα Μαστρογιάννι, Ντανιέλ Νταριέ και Σον Πεν.
Θα το βρείτε στο youtube και με ελληνικούς υπότιτλους, σε μετάφραση της ΕΡΤ.
