Η «Περσεφόνη», σε μουσική σύνθεση του Δημήτρη Μαραγκόπουλου και σύλληψη, λιμπρέτο και σκηνοθεσία της Έλλης Παπακωνσταντίνου, ανεβαίνει σε παγκόσμια πρεμιέρα στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών την Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου. Το έργο εξερευνά τα σύνορα ανάμεσα στη σύγχρονη όπερα και στο θέατρο, προτείνοντας στο κοινό μια ποιητική αφήγηση που εξελίσσεται σε ένα εικαστικό περιβάλλον, στο οποίο το ζωντανό βίντεο και η όπερα αλληλεπιδρούν και εμπλουτίζονται συναρπαστικά σε αυτό που η σκηνοθέτις αποκαλεί cinematic opera.
Τους ρόλους ερμηνεύουν η Σαβίνα Γιαννάτου, ο Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος, η Άννα-Αναστασία Σμέρου και ο Ilya Algaer [Ίλια Αλγκάιερ]. Τη μουσική διεύθυνση έχει αναλάβει ο Δημήτρης Κτιστάκης. Λίγες μέρες μετά, στις 24 και 25 Φεβρουαρίου, η παράσταση θα παρουσιαστεί στην αίθουσα τέχνης Σινέ Ελευσίς, στην Ελευσίνα.
Η παράσταση διερευνά την αέναη, μυστική σχέση ζωής και θανάτου. Αντλεί έμπνευση από τον κόσμο της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και της μυθολογίας, παραμένοντας παράλληλα αγκιστρωμένη στο σήμερα. Η Περσεφόνη, η Δήμητρα, ο Πλούτωνας και ο Ερμής μάς οδηγούν στα σταυροδρόμια αρχαίων μύθων, ψυχανάλυσης, οικολογίας και φεμινισμού. Φωνές του κόσμου από την Ινδία, τη Μογγολία, το Θιβέτ, το Μπαλί και τη Μεσόγειο διαπλέκονται με τις φωνές λυρικών τραγουδιστών και χορωδών, αλλά και με απόκοσμους, συγκινησιακά φορτισμένους ηλεκτρονικούς και οργανικούς ήχους. Μια «άλλη» εξιστόρηση της ζωής, με σημείο εκκίνησης την αρπαγή της Κόρης, και τον θάνατο όχι ως πεδίο αποκλεισμού αλλά ως χώρο αλληλεπίδρασης με την επίγεια ζωή.
Όπως σημειώνει σχετικά ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος: «Ο μύθος της Δήμητρας και της Περσεφόνης είναι άρρηκτα δεμένος με τα Ελευσίνια Μυστήρια, δηλαδή με τις μυστικές σχέσεις φθοράς και αναγέννησης. Η αρχαϊκή αυτή πομπή, η οποία αποτελεί την απόλυτη μύηση με όλα τα συμπυκνωμένα μηνύματά της, γίνεται μέσα σε ένα περιβάλλον που κινητοποιεί τη φαντασία και τις φαντασιώσεις της μουσικής δημιουργίας.
«Ο μύθος της Δήμητρας και της Περσεφόνης είναι άρρηκτα δεμένος με τα Ελευσίνια Μυστήρια, δηλαδή με τις μυστικές σχέσεις φθοράς και αναγέννησης. Η αρχαϊκή αυτή πομπή, η οποία αποτελεί την απόλυτη μύηση με όλα τα συμπυκνωμένα μηνύματά της, γίνεται μέσα σε ένα περιβάλλον που κινητοποιεί τη φαντασία και τις φαντασιώσεις της μουσικής δημιουργίας».
»Για το ταξίδι των τεσσάρων ηρώων ‒της Περσεφόνης, της Δήμητρας, του Πλούτωνα, του Ερμή‒ και την πλοκή της παράστασης, δημιούργησα ενός είδος μουσικού τελετουργικού, ενός αρχαϊκού δρώμενου που εισχωρεί στον Κάτω Κόσμο, στον βαθύ κόσμο του ασυνείδητου αλλά και στο φως.
»Αυθεντικό φωνητικό υλικό από διαφορετικούς πολιτισμούς, ηλεκτρονικοί και φυσικοί ήχοι και ηχοχρώματα μουσικών οργάνων ρέουν μέσα σε ένα μυστηριακό περιβάλλον, στο οποίο συνυπάρχουν μάντρα διαλογισμού, ρυθμικές ιεροτελεστίες, οπερατικοί διάλογοι, μνήμες από ένα απέριττο και αθώο μελωδικό υλικό. Ένα περιβάλλον που συντονίζεται και συνλειτουργεί με τη σκηνοθεσία, την κινούμενη εικόνα, το υποβλητικό ημίφως, τα κοστούμια και τα σκηνικά αντικείμενα».
H σκηνοθέτις Έλλη Παπακωνσταντίνου είπε: «Το έργο γράφτηκε στις βιβλιοθήκες του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, όπου πέρασα έξι μήνες τιμώμενη με το Βραβείο Fulbright το 2019, ανασύροντας άγνωστα αποκρυφιστικά κείμενα που εντάχθηκαν αυτούσια στο έργο. Το λιμπρέτο παρακολουθεί σε ένα βαθμό την ομηρική περιγραφή του μύθου της Δήμητρας και της Κόρης, αλλά εδώ γίνεται αναφορά και σε oρφικούς ύμνους. Έχοντας πρόσβαση σε αρχαία σπαράγματα, άντλησα από την εμπειρική σχέση μου με την εσωτερική σχολή του Σουφισμού για να τα μεταπλάσω σε ένα δίγλωσσο λιμπρέτο προορισμένο να τραγουδηθεί και να αποτελέσει το έναυσμα για μια σύνθεση ποιητική, όπου η ανθρώπινη φωνή κι η εικόνα συναντιούνται.
«Η Κόρη στην “Περσεφόνη” είναι ο σπόρος που θα ανθίσει μέσα στη Γη. Η Δήμητρα είναι η εκδοχή της αρχαιότερης θεάς Γαίας. Πλήττεται και αδικείται από τη βία ενάντια σε όλες τις θηλυκότητες, την εκμετάλλευση των αδυνάμων και των ζώων, τον αποστραγγισμό των χυμών της».
»Η Κόρη στην “Περσεφόνη” είναι ο σπόρος που θα ανθίσει μέσα στη Γη. Η Δήμητρα είναι η εκδοχή της αρχαιότερης θεάς Γαίας. Πλήττεται και αδικείται από τη βία ενάντια σε όλες τις θηλυκότητες, την εκμετάλλευση των αδυνάμων και των ζώων, τον αποστραγγισμό των χυμών της. Ο Πλούτων είναι ο μεγάλος Όφις που καθρεπτίζεται στην κόρη του ματιού της Κόρης. Κι ο Ερμής, ο ψυχοπομπός που διαπερνάει όλες τις διαστάσεις. Στο επίκεντρό της “Περσεφόνης” μου βρίσκεται η θηλυκότητα, ο σπόρος που θα ανθίσει ως μαλακή δύναμη από τα βάθη του γίγνεσθαι… για να σκάσει στον κόσμο αυτόν με ένα “αχ” τραγουδιστό η μυθική ψυχή».
Δείτε το trailer της παράστασης:
Info
Παγκόσμια πρεμιέρα, Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου, 21:00, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη. Εισιτήρια: τηλ. 210 7282333, www.megaron.gr
Η παράσταση θα παρουσιαστεί επίσης στις 24 και 25 Φεβρουαρίου στην αίθουσα τέχνης Σινέ Ελευσίς (Ελευθερίου Βενιζέλου 45, Ελευσίνα). Περισσότερες πληροφορίες θα ανακοινωθούν σύντομα στο 2023eleusis.eu
Συντελεστές
Μουσική σύνθεση: Δημήτρης Μαραγκόπουλος. Σύλληψη, λιμπρέτο, σκηνοθεσία: Έλλη Παπακωνσταντίνου. Ερμηνεύουν: Σαβίνα Γιαννάτου (Δήμητρα), Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος (Ερμής), Άννα Αναστασία Σμέρου (Περσεφόνη), Ilya Algaer (Πλούτωνας). Στον ρόλο της μικρής Περσεφόνης η Μάιρα Μανιάρα. Χορωδία GraduΑrti, Απόφοιτοι Αρσακείων Τοσιτσείων Σχολείων. Μουσικός Όμιλος, Παιδική Χορωδία Αρσακείων Τοσιτσείων Σχολείων. Διδασκαλία, διεύθυνση χορωδιών: Χριστίνα Βαρσάμη-Κούκνη. Συντονισμός κίνησης χορωδιακών συνόλων: Αιμιλία Τσάμη. Video Art: Κατερίνα Σαββόγλου, Έλλη Παπακωνσταντίνου. Σκηνογράφος: Λουκία Μάρθα. Ενδυματολόγος: Φωτεινή Γεωργίου. Σχεδιασμός φωτισμών: Ζώης Λουμάκης. Α΄ βοηθός σκηνοθέτη: Σπύρος Σουρβίνος. Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Ρέα Σαμαροπούλου. Γ΄ βοηθός σκηνοθέτη: Ειρήνη Πετροπούλου. Βοηθοί σκηνογράφου: Νίνα Πάνου, Δάφνη Παπαθυμιοπούλου, Νάντα Αμπντράμπο, Ηρώ Λειβαδίτη, Δημήτρης Κοντογιώργης. Επιμέλεια, συγχρονισμός και μίξη ηλεκτροακουστικών μέσων: Zorzes Katris. Ηχοληψία: Brian Coon. Καταγραφή και ηλεκτρονική επεξεργασία μουσικού κειμένου: Χρύσα Φώτη. Τεχνικός σύμβουλος: Αντρέας Μνιέστρης – Εργαστήρι Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών Ιονίου Πανεπιστημίου. Μουσική προετοιμασία, πλήκτρα: Σπύρος Σουλαδάκης. Βιολοντσέλο: Στέλλα Τεμπρελή. Μουσική διεύθυνση: Δημήτρης Κτιστάκης. Φωτογράφος: Αlex Kat. Trailer: Δημήτρης Παλαιολόγος. Μια παραγωγή της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
