Λίγες καλαμιές και πολλά θραύσματα από λευκά πιάτα στους τοίχους, μερικά με μηνύματα γραμμένα με μπλε μαρκαδόρο. Στην ατομική έκθεση της Πάκυς Βλασσοπούλου, A day after a day after a day after a day οι μέρες δεν έχουν όνομα και ο εγκλεισμός φέρνει μαζί του εφιάλτες μεταμορφώνοντας ακόμη και καθημερινά αντικείμενα, όπως ένα πιάτο, σε τρόπαια απόγνωσης ή και όπλα.
Η δουλειά που παρουσιάζει η Βλασσοπούλου προκύπτει από το ενδιαφέρον της, τα τελευταία χρόνια, για την περίπτωση της Λέρου και τις διάφορες μορφές εγκλεισμού και σωφρονισμού που έχουν εκτελεστεί εκεί. Την απασχολεί πολύ πως είναι να είναι ένα άτομο περιορισμένο σε μια συνθήκη που δεν έχει επιλέξει. Πρώτο έργο στη σειρά αυτή είναι αυτό που δούλεψε με τη Δανάη Γιαννόγλου για την έκθεση Missing Homes (που η δεύτερη επιμελήθηκε) στην Ολλανδία (2021) και το επόμενο θα παρουσιαστεί στην ερχόμενη Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο σε επιμέλεια της Μαρία-Θάλεια Καρρά.
Η έκθεση A day after a day after a day after a day προέκυψε μετά από πρόσκληση από τον Florent Frizet με τον οποίο δούλεψαν από κοινού για την υλοποίηση της. Η Πάκυ Βλασσοπούλου επισκέφθηκε τη Λέρο για πρώτη φορά το 2020 στα πλαίσια του Island Hopping ΙΙ του Sterna Art Project. Τον Δεκέμβριο του 2021 ταξίδεψαν ξανά με την Ντόρα Οικονόμου και τη Σοφία Πρίφτη στο νησί για την εκπόνηση της έρευνας που χρηματοδότησε το ΥΠΠΟΑ. Οι συζητήσεις τους ήταν καθοριστικές και πολλά από όσα είπαν υπάρχουν στα έργα της έκθεσης.
Είδαμε την έκθεση A day after a day after a day after a day στο One Minute Space και ζητήσαμε από την εικαστικό να μας μιλήσει για τη δουλειά της.
Ο εγκλεισμός έχει σίγουρα πολλές μορφές, δεν είναι μόνο σωματικός, αλλά και ψυχικός και νοητικός. Σε απασχόλησε στον ίδιο βαθμό η ψυχική ασθένεια και το προσφυγικό ζήτημα και ακόμα χειρότερα, η συνάντησή τους; Πόσο εύκολο είναι να μην νοσήσει ψυχικά κάποιος που αναγκάζεται να ζήσει σε συνθήκες εγκλεισμού;
Εδώ και χρόνια παρακολουθώ τη πρωτοβουλία Now you see me Moria, που ξεκίνησε ως ένας λογαριασμός στο instagram (@now_you_see_me_moria) με στόχο να ενημερώσει και ευαισθητοποιήσει για τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων στη Μόρια της Λέσβου. Εκεί μπορείς να βρεις πολλές μαρτυρίες που μιλούν ακριβώς για αυτό. Για το πόσο δύσκολο είναι να κρατήσει κάποια την ψυχική της υγεία όταν βρίσκεται σε τέτοιες συνθήκες. Σε μια συνέντευξή του ο αρχιτέκτονας David Adjaye λέει πως υπάρχουν επιστημονικές μελέτες που αποδεικνύουν ότι μόλις πέντε μέρες πλήρης απομόνωσης είναι αρκετές για να διαλύσουν τη ψυχική υγεία ενός έγκλειστου ατόμου. Με απασχολεί πολύ αυτό το κομμάτι και προσπαθώ να το ακουμπήσω στο έργο. Από τη μια το εντάσσω πάνω στα κεραμικά κείμενα που το εξιστορούν και από την άλλη προσπαθώ μέσα από την ίδια την φόρμα των κεραμικών να αποδώσω την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ύπαρξης (σωματική και νοητικής). Είναι μια πολύ ευαίσθητη περιοχή, που είναι όμως αυτή που θα με ενδιαφέρει να εξερευνήσω περισσότερο στα επόμενα μου έργα.
Η έκθεση αυτή είναι μέρος ενός τρίπτυχου, με προηγούμενη δουλειά που παρουσιάστηκε στην Ολλανδία και επόμενη που θα παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη;
Δεν είναι ακριβώς τρίπτυχο, είναι περισσότερο μια θεματική που με απασχολεί τα τελευταία χρόνια και εμφανίζεται σε αυτά τα 3 διαφορετικά έργα. Και που πιθανόν θα αποτελέσει την αφετηρία και για άλλα.
Στο πρώτο έργο είχα βάλει το χερούλι ως αντικείμενο, στο κέντρο, όπως χρησιμοποιώ στην τωρινή έκθεση το πιάτο. Ποια έχει τον έλεγχο στο να ανοίξει και να κλείσει μια πόρτα; Υπάρχουν άτομα που ζουν σε συνθήκες όπου δεν χρησιμοποιούν χερούλια. Στη Θεσσαλονίκη το έργο φτιάχνεται ειδικά για το χώρο του Επταπυργίου (Γεντί Κουλέ) που μέχρι το 1989 λειτουργούσε ως φυλακές. Το έργο εκεί εκτείνεται σε διάφορα σημεία του χώρου και αποτελείται από διαφορετικά στοιχεία. Ο τίτλος του έργου είναι Ι have seen the moon rise on both the left and right side of the sky και παίρνει τον τίτλο του από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Κούρδο-ιρανού Behrouz Boochani, No friend but the mountains. Ένα μέρος του έργου είναι κεραμικά μαχαιροπίρουνα και κουτάλια, πάλι ως οικιακά/καθημερινά αντικείμενα, που σε συνθήκες εγκλεισμού αποκτούν άλλη ένταση. Μπορούν να μετατραπούν σε όπλο ή σε εργαλείο απόδρασης.
Γιατί επέλεξες να μιλήσεις με θραύσματα κυρίως από καθημερινά αντικείμενα, όπως τα πιάτα, και τι κουβαλάνε οι λέξεις που βλέπουμε γραμμένες πάνω σε κάποια από αυτά;
Πολύ συχνά στη γλυπτική μου χρησιμοποιώ αναφορές σε καθημερινά αντικείμενα θέλοντας να σχετιστώ με κάτι δομικό στη ζωή του ατόμου. Αντίστοιχα στο θραύσμα, που επιστρέφει κι αυτό συχνά στη δουλειά μου, βρίσκω τη δύναμη της ευθραυστότητας. Τα πράγματα και οι άνθρωποι είναι εύθραυστοι και εκεί βρίσκεται η δύναμη τους για μένα. Επιπλέον, τα θραύσματα είναι με κάποιο τρόπο αποσπασματικά, λειτουργούν σαν σημεία σε έναν χάρτη και προσπαθείς να βγάλεις νόημα από αυτά.
Οι λέξεις που εμφανίζονται στο έργο είναι από κείμενα που συναντώ κατά την προετοιμασία του έργου και με συνταράσσουν. Μπορεί κάποια να βρει ένα γράμμα του Antonio Gramsci στον γιο του την περίοδο που ήταν φυλακή στα χρόνια της φασιστικής κυριαρχίας στην Ιταλία, μια φράση από το αυτοβιογραφικό βιβλίο, Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος (If This Is a Man) του Primo Levi για την εμπειρία του στο Άουσβιτς ή ένα θραύσμα από ένα άρθρο του αρχιτέκτονα Αριστείδη Αντωνά για το εξωτερικό περίβλημα στην αρχιτεκτονική του εγκλεισμού. Προσπαθώ όμως αυτά τα κείμενα να εμφανίζονται ως σημειώσεις, ως αποσπάσματα που συνθέτουν μια πραγματικότητα περισσότερο εμπειρική, συναισθηματική παρά θεωρητική.
A day after a day after a day after a day είναι ο τίτλος της ατομικής έκθεσης της Πάκυς Βλασσοπούλου στο One Minute Space (Μαραθώνος 71, Μεταξουργείο) που διαρκεί έως τις 11 Φεβρουαρίου.
One Minute Space Μαραθώνος 71, Αθήνα 10435 T: +30 6949085521
