Δεν έχει σημασία αν έχεις δει τον Ανδρέα Κωνσταντίνου στο θέατρο (Γλυκό Πουλί της Νιότης, Ο Ορφέας στον Aδη, Εργασία Βάκχες) ή στο σινεμά (Ψυχραιμία, Oχθες, Μικρά Αγγλία, Ουζερί Τσιτσάνης, The Stopover). Σημασία έχει πως αν τον έχεις δει, δεν τον ξεχνάς. Oπως δεν ξεχνάς πόσο απλός και αστείος είναι όταν δίνει συνεντεύξεις αν τον έχεις συναντήσει μερικές φορές. Αυτή τη φορά, η θεματολογία της ταινίας μας έβαλε σε άλλο πλαίσιο: ο Ανδρέας υποδύεται έναν διερμηνέα στα χρόνια της Κατοχής που αρνείται τη χάρη που του δίνουν (υπό τον όρο να εκτελεστεί άλλος στη θέση του) και επιλέγει να πεθάνει μαζί με τους Ελληνες που εκτελούνται ως αντίποινα για τη δολοφονία ενός Γερμανού αξιωματικού.
- Από τους ρόλους που έχεις ερμηνεύσει κατά καιρούς είναι αυτός ο πιο ηρωικός; Ενας αληθινός υπερασπιστής του Καλού απέναντι στο μεγάλο Κακό;
Με μία έννοια ναι, καθώς μιλάμε για έναν άνθρωπο ο οποίος παρέμεινε όσο το δυνατόν ακέραιος ως προς τις προσωπικές αξίες και τα ιδανικά του. Η τελευταία του απόφαση να αρνηθεί μια ατιμωτική κατά τον ίδιο σωτηρία δεν ξαφνιάζει αν παρακολουθήσουμε τη ζωή και τις επιλογές του από νεαρή ακόμα ηλικία. Υπήρξε ένθερμος αγωνιστής, όπως και δεκάδες χιλιάδες ακόμα αγωνιστές, οι οποίοι έκαναν αυτή την επιλογή και τη στήριξαν με τη ζωή τους, υπομένοντας βασανιστήρια, εξορίες, τρομοκρατία και εξευτελισμό, πολλές φορές και τον θάνατο – τον δικό τους ή αγαπημένων τους προσώπων. Δική μου δουλειά ήταν να βρω τον άνθρωπο που οδηγείται από την κοσμοθεωρία του και αντεπεξέρχεται στην καθημερινότητά του και όχι τον ήρωα, τον αληθινό υπερασπιστή του Καλού απέναντι στο Κακό. Αλλωστε το ήρωας προκύπτει εκ των υστέρων, το κρίνει και το τοποθετεί η Ιστορία.
Ο Παντελής Βούλγαρης και η Ιωάννα Καρυστιάνη δείχνουν να σε εμπιστεύονται όσο λίγους συνεργάτες τους. Πως είναι να δουλεύεις μαζί τους;
Είμαι πολύ τυχερός που γνώρισα, ήρθα κοντά και συνεργάστηκα με τον Παντελή Βούλγαρη και την Ιωάννα Καρυστιάνη. Τους θεωρώ, με τον τρόπο του τον καθένα, σπουδαίους ανθρώπους. Είναι και οι δυο τους πολύ πλούσιοι σε συναισθήματα, εμπειρίες και γνώση, ενώ ταυτόχρονα είναι διψασμένοι για να μάθουν κι άλλα, να ζήσουν κι άλλες συγκινήσεις, να μπούνε σε καινούριες περιπέτειες και να κοπιάσουν πολύ και σκληρά για να δώσουν πνοή στα δημιουργήματά τους. Είναι η δεύτερη φορά που συνεργάζομαι μαζί τους και όντως η επικοινωνία μας ήταν πιο ουσιαστική, η εμπιστοσύνη μεγαλύτερη και η οικειότητα εκεί και ζεστή και από τις δύο μεριές. Αυτό από μόνο του ως συνθήκη είναι ανεκτίμητο και καθόλου αυτονόητο.- H συνάντηση με τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη είναι μια επιστροφή στην ιστορία της χώρας. Είναι όμως και στη δική σου οικογενειακή ιστορία;
Ο προπάππους μου, πατέρας του πατέρα της μητέρας μου, με καταγωγή από το Σκαλάνι Ηρακλείου Κρήτης, ήταν από τους πρώτους εκτελεσθέντες στην Κρήτη. Γι’ αυτόν έμαθα από τον παππού μου, ο οποίος επίσης πολέμησε τους Γερμανούς όντας έφηβος. Πέρα από τα ιστορικά στοιχεία που συνέλεξα για να φτιάξω ένα περιβάλλον και να κατανοήσω όσο γίνεται τη συνθήκη, είχα στο νου και την καρδιά μου ό,τι είχα μοιραστεί με τον παππού μου σε μορφή διηγήσεων για εκείνη την ιστορική περίοδο.
Οι θυσίες που κάνουν οι άνθρωποι για την πατρίδα και οι θυσίες που κάνουν οι άνθρωποι για την αγάπη. Αν τις βάλουμε στη ζυγαριά, ποιες νομίζεις ότι θα βαρύνουν περισσότερο;
Δεν έχω ιδέα. Η θυσία ως έννοια εμπεριέχει την αγάπη, εν προκειμένω την αγάπη για την πατρίδα, την αγάπη δηλαδή για τα πράγματα, τα πρόσωπα, τις καταστάσεις, τους τόπους που αποτελούν την έννοια της πατρίδας για τον καθένα μας. Θεωρώ ότι είναι πολύ προσωπική η έννοια που δίνει ο καθένας στην πατρίδα. Για μένα πατρίδα είναι τα αγαπημένα μου πρόσωπα και ο τόπος όπου μεγάλωσα και ανακάλυψα τον κόσμο.
Η έννοια της πατρίδας είναι καμιά φορά παρεξηγημένη, έχουν γίνει και πολλά εγκλήματα, όχι μόνο θυσίες, στο όνομά της όποιας πατρίδας. Ποια είναι η πατρίδα σου;
Η απάντηση βρίσκεται και πάλι, όπως σε όλα σχεδόν τα πράγματα, στον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι την ύπαρξη, τη δική σου και των γύρω σου. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να συμβαίνουν και τα δύο, η έννοια της πατρίδας να λειτουργεί για κάποιους ενωτικά και για κάποιους άλλους πολωτικά. Στην Ιστορία της Ελλάδας συναντάμε την έννοια της πατρίδας να έχει και τις δύο χρήσεις – εργαλείο συσπείρωσης και ανάληψης κοινής δράσης και εργαλείο ρήξης και διχοτόμησης. Αυτό το τελευταίο είναι μια μεγάλη πληγή, η οποία, όπως την παρουσίασε και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος στην ταινία του «Οι κυνηγοί», ακόμα αιμορραγεί.
Εχεις εργαστεί σε διεθνείς παραγωγές. Τι ζηλεύεις από τον τρόπο που δουλεύουν στο εξωτερικό;
Εχω βιώσει τη συνεργασία μου με ξένους καλλιτέχνες ως κάτι πολύ ωραίο. Παρατήρησα ομοιότητες και διαφορές, αλλά δεν θα έλεγα ότι ζηλεύω κάτι. Είναι πάντως κάτι που το απολαμβάνω. Συνήθως οι ξένες παραγωγές ή οι συμπαραγωγές με ξένες χώρες είναι πιο πλούσιες – και μιλάω με οικονομικούς όρους. Αυτό συνεπάγεται πολλά πράγματα, πολύ σημαντικά για την παραγωγή της κάθε ταινίας. Καλύτερες συνθήκες εργασίας, καλύτεροι μισθοί, λιγότερο άγχος και περισσότερη συγκέντρωση. Δεν θεωρώ όμως απαραίτητα ότι τα συστατικά αυτά είναι που θα κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε μια καλή και μια μέτρια ή κακή ταινία.
- Πώς αισθάνεσαι στη ζωή και στην καριέρα σου; Προχωράς, εξελίσσεσαι, ξαφνιάζεις τον εαυτό σου; Ερχεται και μια παράσταση αυτόν το χειμώνα;
Α, η αίσθηση αυτή αλλάζει συνεχώς. Προχωράμε και εξελισσόμαστε, για όσους πιστεύουν στην εξέλιξη, έτσι κι αλλιώς, Προσπαθώ να παίρνω τον χρόνο μου, να επεξεργάζομαι ό,τι μου συμβαίνει. Δεν ξαφνιάζομαι τόσο εύκολα όπως παλιότερα, όμως μου αρέσει η ιδέα ότι το επιδιώκω. Η παράσταση που έρχεται το χειμώνα είναι ένα στοίχημα που με κρατάει σε εγρήγορση. Τον Ιούλιο του 2016 με κάποιους φίλους και συνεργάτες (τους Τζώρτζη Κόντο, Κωστή Κόντο και Ελεάνα Θαλασσούδη) κινηματογραφήσαμε υλικό για μια ταινία μικρού μήκους, βασισμένη σε μια ιδέα που συλλάβαμε όλοι μαζί. Αποφασίσαμε να αναπτύξουμε την ιδέα μας περισσότερο και να τη δοκιμάσουμε έξω από τα όρια της μεγάλης οθόνης. Ετσι προέκυψε μια σειρά συζητήσεων, αναλύσεων, πειραματισμών και επεξεργασίας μέχρι να βρούμε τη νέα μορφή της ιστορίας μας. Το Δεκέμβριο του 2017 στο Black Box του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη θα παρουσιαστεί μια σόλο παράσταση με θέμα την ιστορία της ταινίας-θρύλου Moth. Να ένα καλό παράδειγμα, μέσω αυτής της δημιουργικής διαδικασίας έχει τύχει να ξαφνιάσω τον εαυτό μου.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου ήρωες, αληθινοί και φανταστικοί;
Οι ήρωές μου έχουν πεθάνει όλοι και δεν ψάχνω καινούριους.
Τον Ανδρέα Κωνσταντίνου φωτογράφισε για το τεύχος Νοεμβρίου ο Γιώργος Μαυρόπουλος.
