Αν θέλετε να γίνετε πλούσιες κάντε πλούσιους φίλους, λέει νέα επιστημονική έρευνα, σύμφωνα με την οποία η οικονομική επιφάνεια των φίλων σας αποτελεί παράγοντα εισοδηματικής κινητικότητας.
Ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Harvard, Raj Chetty, διεξήγαγε δύο μελέτες στη διάρκεια των οποίων εξέτασε τα κοινωνικά δίκτυα 72,2 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook, ηλικίας από 25 έως 44 έτη. Δημιούργησε έτσι τρεις κατηγορίες κοινωνικού κεφαλαίου: η πρώτη αφορά τη σύνδεση των ανθρώπων με το χαμηλότερο εισόδημα με εκείνους που έχουν υψηλότερο (economic connectedness). H δεύτερη μετράει αν η ομάδα φίλων κάποιου έχει κλίκες και αν οι φίλοι αυτοί γνωρίζονται μεταξύ τους (social cohesion) και η τρίτη εξετάζει το κατά πόσο ένας άνθρωπος συμμετέχει σε οργανώσεις πολιτών, όπως εθελοντικές ομάδες ή αν τις ακολουθεί και τις εμπιστεύεται (civic engagement).
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι από τις παραπάνω μετρήσεις κοινωνικού κεφαλαίου, η μόνη που συνδέεται πραγματικά με την ανοδική οικονομική κινητικότητα ήταν οι φιλίες με άτομα που ανήκουν οικονομικά και κοινωνικά σε υψηλότερες θέσεις.
Όπως ανέφεραν οι αναλυτές, τα παιδιά που μεγάλωναν σε γειτονιές κοντά σε περιοχές με οικογένειες που κέρδιζαν περισσότερα χρήματα, τα κέρδη τους στο μέλλον αυξάνονταν κατά μέσο όρο 20%. Αντίστοιχα, τα παιδιά που μεγάλωναν σε περιοχές με υψηλότερο ποσοστό φιλίας μεταξύ ατόμων χαμηλού και υψηλού οικονομικού επιπέδου είχαν πολύ υψηλότερα ποσοστά ανοδικής οικονομικής κινητικότητας.
Για να γίνουν πιο κατανοητά τα αποτελέσματα, παραθέτουν ένα παράδειγμα.
Μία από τις μελέτες συγκρίνει την Μινεάπολη με την Ινδιανάπολη. Στη Μινεάπολη, τα άτομα με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο έχουν φιλίες με άτομα με υψηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο σε μεγαλύτερο ποσοστό φιλίας, σε σύγκριση με το πολύ μικρότερο ποσοστό στην Ινδιανάπολη. Εξαιτίας αυτού, τα παιδιά με χαμηλότερο εισόδημα στη Μινεάπολη κερδίζουν περισσότερα χρήματα στην ενήλικη ζωή τους.
Για την ακρίβεια, μέχρι τα 35, τα παιδιά από τη Μινεάπολη φτάνουν σε υψηλότερο ποσοστό εισοδήματος, κερδίζοντας περίπου 34.300 δολάρια (το 2015) σε σύγκριση με 24.700 δολάρια για τα παιδιά στην Ινδιανάπολη. Με λίγα λόγια, τα άτομα που ζουν σε γειτονιές με χαμηλότερο εισόδημα έχουν λιγότερες ευκαιρίες να αλληλεπιδράσουν και να γίνουν φίλοι με άτομα με υψηλότερο εισόδημα.
Αν, λοιπόν, ένας τρόπος για να ενισχύσετε την οικονομική σας κινητικότητα – ή να προετοιμάσετε τα παιδιά σας για μεγαλύτερο εισόδημα – είναι να γίνετε φίλοι με άτομα από υψηλότερο κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, τότε γιατί δεν συμβαίνει πάντα αυτό; Οι ερευνητές συμπέραναν ότι τα άτομα με τη χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση κάνουν περισσότερους φίλους ανθρώπους που ζουν στη γειτονιά τους, δηλαδή άτομα που ανήκουν οικονομικά στην ίδια κατάσταση με εκείνους.
Οι άνθρωποι με το υψηλότερο οικονομικό υπόβαθρο κάνουν περισσότερους φίλους στο κολλέγιο, το οποίο δεν είναι εύκολα προσβάσιμο από όλους στην Αμερική. Αλλά και τα άτομα που δεν προέρχονται από οικονομικά εύρωστες οικογένειες τείνουν στο κολλέγιο να κάνουν φίλους της ίδιας οικονομικής κατάστασης με τη δική τους. Επιγραμματικά, οι νέοι με χαμηλότερο οικονομικό υπόβαθρο είναι δυσκολότερο να γίνουν φίλοι με τους πιο πλούσιους συνομηλίκους τους – το «κενό» αυτό ονομάζεται από τους επιστήμονες “friending bias”.
«Αυτό το “κενό” φαίνεται να καθορίζεται από τη δομή των ιδρυμάτων και όχι μόνο από τις προσωπικές προτιμήσεις του κάθε φοιτητή. Τα μέρη στα οποία οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τα άτομα με τα οποία θα συναντηθούν. Για παράδειγμα, οι φιλίες που δημιουργούνται σε θρησκευτικά ιδρύματα ή θρησκευτικούς χώρους είναι πιθανό να ξεπερνούν τα ταξικά όρια», λέει ο Raj Chetty.
Τι μπορεί να γίνει για να αλλάξει αυτό;
«Η αλλαγή των πολιτικών για οικονομικά προσιτή στέγαση, οι πολιτικές μεταφοράς μαθητών με λεωφορεία για να μπορέσουν να παρακολουθήσουν μαθήματα στα ίδια σχολεία η αλλαγή των ορίων της σχολικής περιφέρειας – όλα αυτά μπορεί να είναι πολύ πολύτιμα για την αύξηση της οικονομικής σύνδεσης. Ωστόσο, δεν αρκούν. Ακόμα κι αν ενσωματώναμε τέλεια κάθε σχολείο και κάθε γειτονιά τα άτομα χαμηλού εισοδήματος και τα άτομα υψηλού εισοδήματος δεν θα συνδέονταν τόσο εύκολα», σημείωσε σε συνέντευξη τύπου ο οικονομολόγος και συνέχισε:
«Είναι εξίσου σημαντικό να έχουμε κατά νου και την επαγγελματική κατάρτιση και να θυμόμαστε πως τα παραδοσιακά προγράμματα που θεωρούνται επιτυχημένα περιέχουν το στοιχείο της σύνδεσης του κεφαλαίου με ανθρώπους που μπορούν να τους βοηθήσουν μέσω του mentoring και των διασυνδέσεων. Νομίζω πως τα στοιχεία μπορούν να γίνουν ένα καλό μάθημα για το πώς διαμορφώνουμε τις πολιτικές μας τόσο στην Αμερική όσο και έξω από αυτή».
