“Δεν είναι δυνατόν να αγοράζεις ρούχα από αυτή την εταιρεία που βασανίζει τους εργάτες πάνω στα καράβια-γιατί εκεί ράβονται τα παντελόνια που φοράς” μου λέει αγαπημένη φίλη και μένω να κοιτάω κάπως αμήχανη και άναυδη το κατακόκκινο, νέο παλτό που είχα μόλις αγοράσει από γνωστή αλυσίδα η οποία τροφοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος της γκαρνταρόμπας μου. Ενδεχομένως να έχει δίκιο-κάποιο πρόσφατα έκαναν λόγο για ματωμένα σημειώματα-αλλά κατά πόσο μπορούμε να βάζουμε στο μικροσκόπιο όλες τις εταιρίες τις οποίες κάπως χρησιμοποιούμε, τους σχεδιαστές που αγαπάμε-θυμάμαι να διαγράφουν εν μια νυκτί από το χάρτη το μεγαλύτερο ταλέντο της σύγχρονης μόδας τον Γκαλιάνο γιατί έκανε αντισημιτικές δηλώσεις- τα βιβλία που διαβάζουμε, τους δίσκους που ακούμε; Πόσο εύκολο είναι να απολαμβάνουμε ένα υπέροχο έργο τέχνης στην πιο απενοχοποιημένη στιγμή μας, όταν όλοι μας κουνάνε επιδεικτικά το δάκτυλο; Αν το καλοσκεφτείς από τα παλιά τα χρόνια ο Μότσαρτ δεν σταμάτησε ποτέ να δείχνει τον πισινό του κάνοντας χυδαία αστεία και κερατώνοντας ασύστολα τις φιλενάδες του αλλά, προσωπικά δεν θα πάψω ποτέ να θεωρώ ότι το 21ο κοντσέρτο για πιάνου του ιδίου είναι φτιαγμένο με τα υψηλά υλικά του παραδείσου. Μια σειρά από απαγορευτικοί κανόνες που έχουν την τάση να υψώνονται πάνω από κάθε έργο τέχνης μας απαγορεύουν ακόμα και να εκφραστούμε σε επίπεδο απόλαυσης, δηλαδή να πάψουμε να γουστάρουμε πράγματα που κάνουν καλό στην ψυχή μας.
Πρόσφατα στο στόχαστρο των πολιτικώς ορθών βρέθηκε ο Νικ Κέιβ ο οποίος μετά το ωραιότερο βράδυ που έχουμε βιώσει ποτέ σε συναυλία ταξίδεψε μέχρι το Ισραήλ για να κλείσει εκεί την ευρωπαϊκή του περιοδεία. Η οργάνωση BDS, δηλαδή μια ομάδα μουσικών που έχουν αποφασίσει να μποϊκοτάρουν το καθεστώς Νεντανιάχου, υποστηρίζοντας ότι κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και επί Απαρχάιντ, επιτέθηκε στον μουσικό για την απόφασή του να εμφανιστεί σε ένα κράτος που καταπιέζει τόσο τους Παλαιστίνιους. Μπροστά στις κατηγορίες και στην επίθεση που δέχτηκε ο Κέιβ προχώρησε σε τολμηρές δηλώσεις: “Ξαφνικά αισθάνθηκα ότι πρέπει να πάρουμε θέση ενάντια σε αυτούς που προσπαθούν να φιμώσουν, να κάνουν bullying, να λογοκρίνουν και να εκμηδενίσουν τους μουσικούς» είπε τονίζοντας πως η αντίδραση του BDS αντί να τον αποτρέψει τον έκανε να πάει ακόμα πιο γρήγορα στο Ισραήλ: «Τελικά, θα μπορούσες να πεις με έναν τρόπο ότι το BDS με έκανε να θέλω να παίξω στο Ισραήλ». Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και με τους Radiohead οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί για τον ίδιο λόγο αλλά ο Τομ Γιορκ υπήρξε σίγουρα πιο απολογητικός από τον Κέιβ-και την έβγαλε κάπως καθαρή. Είπε ότι δεν υποστηρίζει τον Νετανιάχου ούτε τον Τραμπ αλλά εξακολουθεί να παίζει στην Αμερική. “Η μουσική και οι τέχνες είναι για να περνούν τα σύνορα, όχι για να τα χτίζουν, είναι για ανοιχτά μυαλά, για να μεταδίδουν την ιδέα του ανθρωπισμού, του διαλόγου και της ελευθερίας της έκφρασης” τόνισε. Πού όμως σταματάει η απολογία για τις σωστές ή λάθος πράξεις και που αρχίζει η κριτική;
Προσωπικά πιστεύω πουθενά. Εκ των πραγμάτων η τέχνη έχει να κάνει με μια λοξή ματιά που δεν γνωρίζει σύνορα και οι πιο ταλαντούχοι άνθρωποι έχουν μάθει να σκέφτονται έξω από τους κανόνες. Δεν ξέρω αν τα μπλουζάκια από καναβούρι-ναι υπάρχουν και αυτά!-μπορούν να υποκαταστήσουν τις υπέροχες δημιουργίες του Γκαλιάνο και αν πρέπει να απαρνηθώ το μπέρμπον ουίσκι μου-που φτιάχνεται στην Αμερική του Τραμπ-και να αρχίσω να πίνω ροφήματα από αλόε βέρα. Και η αλήθεια είναι ότι αν έπρεπε να επιλέξω κάποιον για παρέα θα προτιμούσα να είναι ο σάτυρος Νταλί από την Γκουίνεθ Πάλτροου η οποία αγαπάει την οικολογία αλλά δεν τολμάει να ανακοινώσει δημόσια τον γάμο της. Οι αλλόκοτοι άνθρωποι, οι προικισμένοι και οι ευφυείς συνήθως είναι επιρρεπείς στα λάθη και η τέχνη που παράγουν είναι εκ των πραγμάτων βγαλμένη από τα σκοτάδια και όχι από το δυνατό φως μιας αποστειρωμένης αίθουσας. Δεν ξέρω ποτέ να ταίριαζε σε καμία μορφής τέχνης η προσκοπική ηθική παρά μόνο η παραφροσύνη-και δεν θα πάψω να κλαίω με το Into My arms του Κέιβ όσες συναυλίες και να δώσει στο Ισραήλ. Στο κάτω κάτω της γραφής αυτό είναι το μοναδικό και αποκλειστικό δικαίωμα μου.
