Ο Κυριάκος Χαρίτος, ένας ρομαντικός της γραφής, με ποίηση, σενάρια και τρυφερά παιδικά βιβλία στις αποσκευές του, υπογράφει τώρα τη Μικρή Εγκυκλοπαίδεια Θανάτου (εκδ. Στερέωμα), ένα βιβλίο που προσκαλεί τον αναγνώστη να στοχαστεί και -παρά όλη αυτή τη συγκέντρωση διαφορετικών ειδών θανάτου- να μειδιάσει. Κουβεντιάσαμε λίγο μαζί του για τον θάνατο και με έναν τρόπο για τη ζωή.
Τι σε οδήγησε να διαλέξεις την ψευτοεπιστημονική φόρμα για να μιλήσεις για τον θάνατο;
Eξαρχής είχα την ιδέα της «εγκυκλοπαίδειας». Αυτό από μόνο του έσπρωχνε προς ένα γλωσσικό στιλιζάρισμα. Έπειτα ένα τόσο «βαρύ» θέμα είναι πιο εύκολο να το διαχειριστείς με μια γλώσσα φαινομενικά ατάραχη και αποστασιοποιημένη. Τέλος, το συγκεκριμένο ύφος μου πρόσφερε τέλειες ευκαιρίες για τη σαμποτερική σχεδόν αναίρεσή του καθ’όλη τη διάρκεια του βιβλίου.
Έχουμε συμφιλιωθεί στη Δύση με το θάνατο ή είμαστε λίγο πίσω σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο;
Νομίζω ότι η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος μας έχει απομακρύνει περισσότερο από ποτέ από τον θάνατο και την οποιαδήποτε αποδοχή του. Εφόσον έχουμε καταφέρει τόσο πετυχημένα να βάλουμε τα χέρια μας μέσα στα υγρά της γέννησης (εξωσωματικές, κλωνοποιήσεις) πιστεύουμε πως θα βρούμε τρόπο να διαρρήξουμε και το χρηματοκιβώτιο του θανάτου. Επιπλέον αυτή τη στιγμή υπάρχουν βιομηχανίες δισεκατομμυρίων που στόχο έχουν να σταματήσουν τον χρόνο, τη φθορά και τον οποιοδήποτε μαρασμό. Τους αγγελιοφόρους δηλαδή ενός επερχόμενου τέλους που παίζουν με τα σώματά μας πριν την αμετάκλητη παύση τους.
Πόσο κοντά στο θάνατο αντέχει/θέλει να φτάσει ο άνθρωπος; Πόσο κοντά έχεις φτάσει σε έναν από τους θανάτους που περιγράφεις; Σε ποιον;
Υπάρχουν άνθρωποι που παίζουν κρυφτούλι. Δοκιμάζουν. Δοκιμάζονται. Παίζουν κυνηγητό. Εγώ παραείμαι χέστης. Έχω βέβαια βρεθεί πολύ κοντά σε θάνατο από Πλήξη. Μοναξιά (δεν καταλογογραφείται). Ομορφιά, σαφώς. Υπερβολή. Άντε και Έρωτα (μια-δυο φορές).
Διαλέγω μερικούς από τους θανάτους του βιβλίου για να τους σχολιάσουμε. Ο θάνατος της αυτοακύρωσης δεν είναι ένας μικρός καθημερινός θάνατος για πολλούς ανθρώπους;
Ναι. Αν δεχτούμε το πόσο αναποφάσιστα μπαίνουμε στους στίβους της κάθε μέρας. Το πόσο εύκολα σαμποτάρουμε τον εαυτό μας. Το πόσο εύκολα παρατάμε τα πάντα και τρέχουμε να κρυφτούμε σε κάποιο ανύπαρκτο παιδικό δωμάτιο. Πόσο εύκολα αποτυγχάνουμε να είμαστε ενήλικες.
Τι θα άξιζε το θάνατο της περιέργειας;
Μονάχα μια προσπάθεια απάντησης στο ερώτημα περί αθανασίας. Ειρωνικό, το ξέρω.
Ποιοι συναντιούνται πιο συχνά με τον θάνατο της υπερβολής;
Οι λαίμαγοι. Οι αχόρταγοι. Οι ψυχικά βουλιμικοί. Αναγνωρίζω τον εαυτό μου ανάμεσά τους.
Είναι το χιούμορ μια λαβή άμυνας στην πάλη με την ιδέα του θανάτου;
Είναι η μόνη λαβή. Λαβίδα. Η μόνη διαθέσιμη χειρονομία. Η μόνη αμυντική κίνηση. Το μόνο κεφαλοκλείδωμα. Το γέλιο είναι η μεγαλύτερη διακήρυξη ζωής όπως ο χορός και τραγούδι. Εγώ στο βιβλίο δεν μπορούσα να τραγουδήσω ούτε να χορέψω προφανώς γι’ αυτό άφησα μέσα μικρά χαχανητά και γελάκια. Για το ξεπίκρισμα. το ξεφόβισμα.
Γιατί σου αρέσει να διηγείσαι ιστορίες;
Για να παραμείνω ζωντανός. Τι άλλο;
Γιατί αγαπάς τη ζωή;
Γιατί είχα γελαστούς γονείς.
