Ηλιάνα Μαυρομάτη: «Ο σεβασμός είναι το βασικό στοιχείο που αναζητώ σε κάθε συνεργασία»
Φέτος, τη συναντάμε στην παράσταση «Δωδέκατη νύχτα ή ό,τι επιθυμείτε» του Σαίξπηρ, που ανεβαίνει στο Θέατρο Τέχνης 68 χρόνια μετά την πρώτη φορά που ανέβηκε ξανά στον ίδιο χώρο από τον Κάρολο Κουν.
Η ίδια δηλώνει πολύ αυθόρμητη. Λίγη ώρα μαζί της και, πράγματι, σου δίνει να καταλάβεις πως όχι μόνο ξέρει να χαίρεται τη ζωή, αλλά και να απολαμβάνει την κάθε στιγμή, καθώς έχει καταφέρει να κάνει αυτό που αγαπά επάγγελμα.
Η Ηλιάνα Μαυρομάτη, άφησε τις σπουδές της στη Φυσική και από πολύ μικρή ασχολείται με το θέατρο. Κόρη του συγγραφέα και ηθοποιού, Βασίλη Μαυρομάτη, και της ηθοποιού Λίλας Καφαντάρη, θα έλεγε κανείς πως οι οικογενειακές καταβολές της δεν τις άφησαν και πολλά περιθώρια.
Η ίδια παραδέχεται πως μικρότερη δεν σκεφτόταν καν να γίνει ηθοποιός, αλλά τελικά η ζωή τής έδειξε τον δρόμο. Στα 18 της ξεκίνησε να σπουδάζει υποκριτική και πλέον θεωρείται μία από τις πιο ταλαντούχες ηθοποιούς της γενιάς της.
Φέτος, τη συναντάμε στην παράσταση «Δωδέκατη νύχτα ή ό,τι επιθυμείτε»του Σαίξπηρ, που ανεβαίνει στο Θέατρο Τέχνης, 68 χρόνια μετά την πρώτη φορά που ανέβηκε ξανά στον ίδιο χώρο από τον Κάρολο Κουν, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα και με έναν θίασο πολύ αξιόλογων ηθοποιών.
Στην κουβέντα που είχαμε μαζί της μιλήσαμε για όλα. Το θέατρο, την τηλεόραση, τη ζωή με δύο γονείς ηθοποιούς, τον έρωτα, την ομορφιά και τον σεβασμό που απαιτεί να υπάρχει σε όλες τις σχέσεις της.
«Αν ο σεβασμός λείπει από τις συνεργασίες μου φεύγω. Σεβασμός σε όλα τα επίπεδα, επαγγελματικό και ανθρώπινο. Γενικά, στις συνεργασίες μου δεν έχω βιώσει παρενοχλητικές συμπεριφορές, αλλά περίεργες σε επίπεδο σεβασμού. Εύχομαι το metoo και όλο αυτό ξέσπασμα που έγινε τα τελευταία χρόνια να οδηγήσει σε εξυγίανση – όχι μόνο το θέατρο», λέει, όσο για τη συνεργασία την οποία δεν θα ξεχάσει ποτέ είναι με την ομάδα με την οποία ανέβασε την παράσταση «Αθηνά Χατζηεσμέρ, ετών 17», (έργο για τη ζωή της Αθηνάς Χατζηεσμέρ ή Εσμερίδου, η οποία αγωνίστηκε για την ελευθερία της Ελλάδας και εκτελέστηκε στις 2 Οκτωβρίου 1944, στο σκοπευτήριο της Καισαριανής από τους Γερμανούς. Ήταν 17 ετών).
«Θυμάμαι με πολλή αγάπη αυτά τα χρόνια. Ήταν η πρώτη φορά που δούλεψα τόσο ομαλά και τόσο ισότιμα στο πλαίσιο μιας ομάδας».
Αναφορικά με τη «Δωδέκατη Νύχτα ή ό,τι επιθυμείτε», στην οποία πρωταγωνιστεί με την Αμαλία Καβάλη και τον Κωνσταντίνο Μπιμπή, δηλώνει πολύ χαρούμενη και συγκινημένη. «Ανεβαίνει ξανά έπειτα από 68 χρόνια στον συγκεκριμένο χώρο και μάλιστα σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα που ήταν μαθητής του Καρόλου Κουν. Νιώθω πάρα πολύ όμορφα. Είναι ένας ιστορικός χώρος, με ιδιαίτερο βάρος. Το Θέατρο Τέχνης “ανανέωσε” γενικά το θέατρο στην Ελλάδα και ελπίζω και εμείς με την παράστασή μας να βάλουμε ένα λιθαράκι προς μια θετική κατεύθυνση.
Χαίρομαι, επίσης, πάρα πολύ που συνεργάζομαι ξανά με τον Γιάννη Κακλέα, με τον οποίο είχα μια πολύ καλή συνεργασία στον Ζορμπά. Επιπλέον, είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη, διότι πρώτη φορά θα παίξω Σαίξπηρ, πράγμα που ήθελα πολύ».
Το έργο μιλά για την απόφαση της Βιόλας (Αμαλία Καβάλη) να υποδυθεί έναν άντρα, έπειτα από ναυάγιο που την ξεβράζει σε έναν άγνωστο για εκείνη τόπο.
«Ναι, το έργο είναι μια κωμωδία και η πλοκή ξεκινά από το σημείο με το ναυάγιο, στο οποίο η Βιόλα χάνει τον δίδυμο αδερφό της. Εκεί αναγκάζεται, προκειμένου να επιβιώσει, να μπει στις υπηρεσίες του τοπικού άρχοντα, του Ορσίνο (Κωνσταντίντος Μπιμπής), ντυμένη, όμως, άντρας.
Ο Ορσίνο είναι ερωτευμένος με την Ολίβια, την οποία υποδύομαι εγώ. Εκεί ξεκινά μια μεγάλη παρεξήγηση, αφού η Ολίβια ερωτεύεται τη Βιόλα, η οποία έχει συστηθεί ως Σεζάριο και… άντρας.
Αυτό που προσπαθώ να φωτίσω μέσα από την Ολίβια είναι η αλλαγή μιας γυναίκας κλειστής και απομονωμένης, μιας γυναίκας σε πένθος, όταν ερωτεύεται κεραυνοβόλα. Το τι συμβαίνει, δηλαδή, σε έναν άνθρωπο όταν “τρώει” τον έρωτα κατακούτελα.
Προσπαθώ να βρω τα κοινά μου στοιχεία σε ανθρώπινο επίπεδο με την Ολίβια, διότι στα περισσότερα κομμάτια είμαστε διαφορετικές – άλλη η δική της κοινωνική καταβολή. Εκείνη, ας πούμε, είναι κόμισσα. Εγώ δεν βιώνω κάποιο πένθος, επίσης. Αλλά σε ανθρώπινο επίπεδο προσπαθώ να προσεγγίσω αυτό το κομμάτι του κεραυνοβόλου έρωτα. Τι συμβαίνει σε έναν άνθρωπο όταν το βιώνει».
«Η επιθυμία είναι εκείνη που δεν έχει φύλο. Αυτό που ερωτευόμαστε μπορεί να είναι άντρας, γυναίκα ή οτιδήποτε. Η επιθυμία δεν ελέγχεται».
Φωτίζει, επίσης, κοινωνικά ζητήματα, όπως η σεξουαλική ρευστότητα και ταυτότητα, τα οποία μας απασχολούν και σήμερα.
«Δεν τίθεται ακριβώς το ζήτημα της σεξουαλικής ταυτότητας, όσο της επιθυμίας. Η επιθυμία είναι εκείνη που δεν έχει φύλο. Αυτό που ερωτευόμαστε μπορεί να είναι άντρας, γυναίκα ή οτιδήποτε. Η επιθυμία δεν ελέγχεται. Θα εστιάσω στο ότι κανείς οφείλει να ακούει την επιθυμία του και να την υπερασπίζεται και νομίζω ότι αυτό είναι και ένα από τα πιο δυνατά μηνύματα της παράστασής μας».
Στην παράσταση το χιούμορ είναι βασικό στοιχείο. Μπορεί το γέλιο να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε δύσκολα ζητήματα;
«Σίγουρα και ειδικά όταν το χιούμορ έχει βάθος. Θεωρώ ότι αυτό ο Σαίξπηρ το καταφέρνει στις κωμωδίες του».
Τελικά, ο πιο απρόσμενος – τρελός χαρακτήρας του έργου προτρέπει τους ήρωες να ζήσουν χωρίς φόβο. Μήπως ο αυθορμητισμός είναι το στοιχείο που λείπει από την κοινωνία μας για να γίνει πιο όμορφη;
«Θα έλεγα ότι τα στερεότυπα είναι εκείνα που μας εμποδίζουν να ακολουθήσουμε την επιθυμία μας. Σίγουρα, οφείλουν να υπάρχουν όρια σε μια κοινωνία για να λειτουργήσει ομαλά. Ωστόσο, νομίζω, ότι αυτό πραγματεύεται και ο Φρόυντ στο “Πολιτισμός, πηγή δυστυχίας” (1929), δηλαδή το κατά πόσο για να μπορέσουμε να υπάρξουμε σε μία κοινωνία πρέπει να συγκρατήσουμε τις παρορμήσεις μας και το πόσο ο καθένας ψάχνει να βρει το όριο μέσα σε αυτό».
Πόσο αυθόρμητη είναι η ίδια;
«Πολύ. Είναι ένα στοιχείο που έχω από τον πατέρα μου. Στην προσωπική μου ζωή είμαι πιο χαλαρή και αυθόρμητη. Νομίζω σε αυτό του μοιάζω πολύ. Από τη μητέρα μου, από την άλλη, με την οποία μεγάλωσα πιο κοντά, έχω τον αξιακό της χαρακτήρα».
Θα έλεγε κανείς πως ως κόρη δύο ηθοποιών με ξεχωριστή καριέρα ο καθένας, η υποκριτική θα ήταν κάτι δεδομένο για εκείνη. Κι όμως, όπως αποκαλύπτει τα πράγματα δεν ήταν τόσο δεδομένα.
«Στο μυαλό μου δεν ήταν δεδομένο. Θα έλεγα πως όταν ήμουν πιτσιρίκα ίσως και να το απέφευγα. Στο σπίτι είχαμε ρήξη σοβαρή, όταν ανακοίνωσα την απόφασή μου ασχοληθώ με την υποκριτική. Επειδή ζούσα και μεγάλωνα με τη μητέρα μου, με εκείνη είχα περισσότερο να κάνω. Φοβήθηκε ότι θα δυσκολευτώ. Άφησα τις σπουδές μου στην Αγγλία. Είχα πάει να σπουδάσω Φυσική και γύρισα πίσω άρον άρον. Έπρεπε, λοιπόν, να στηρίξω αυτή μου την απόφαση με κάθε μέσο. Ήμουν μόλις 18 ετών και έπρεπε να φύγω από το σπίτι, να πάω στη σχολή μόνη μου, να στηρίξω την απόφασή μου πάση θυσία. Ο πατέρας μου ήταν πιο δεκτικός απέναντι σε αυτό.
Στις αρχές δεν έλεγα σε κανέναν για το όνομά μου και τους γονείς μου. Μην τυχόν και υπάρξει κάποια ευκολία. Γενικά, δεν το “χρησιμοποίησα”. Κρυβόμουν. Για να είμαι σίγουρη πως ό,τι κάνω είναι βασισμένο πάνω στις δυνάμεις μου.
Είναι πολλές και οι στιγμές που θυμάμαι ως τώρα και με κάνουν χαρούμενη με την απόφασή μου. Και, μεγαλώνοντας, μάλλον αυτές οι στιγμές είναι που μένουν και μου δίνουν κουράγιο. Μικρότερη, η παρόρμηση να τα παρατήσω ήταν πιο συχνή. Όσο μεγαλώνω, όμως σιγουρεύομαι περισσότερο για την επιλογή μου».
Σύγκριση με τους γονείς της υπήρξε;
«Το ότι πολύ συχνά έρχομαι σε επαφή με ανθρώπους που έχουν δουλέψει με τους γονείς μου ή τους γνωρίζουν από τη δουλειά τους είναι πολύ ευχάριστο. Σύγκριση σε επίπεδο καλλιτεχνικό δεν έχω νιώσει ότι έχει υπάρξει. Σκέφτομαι κιόλας ότι και οι γονείς μου, αν και ηθοποιοί και οι δύο, λόγω απόστασης εποχής είχαν πολύ διαφορετική πορεία. Όπως και εγώ, οπότε είναι δύσκολο να γίνει σύγκριση, κατά τη γνώμη μου».
Στις αρχές δεν έλεγα σε κανέναν για το όνομά μου και τους γονείς μου. Μην τυχόν και υπάρξει κάποια ευκολία
Μεγάλη επιτυχία σημείωσε και η σειρά που πρωταγωνιστούσε την περασμένη σεζόν, «Αυτή η νύχτα μένει»
«Μόνο θετικά συναισθήματα έχω για αυτή τη σειρά. Ήταν μια τεράστια εμπειρία και σε επαγγελματικό και σε καλλιτεχνικό και σε προσωπικό επίπεδο. Ήταν ένα δώρο. Μου έδωσε την ευκαιρία να μάθω τη λειτουργία της τηλεόρασης, όπως δεν την ήξερα μέχρι τότε. Με έβαλε να δουλέψω με ρυθμούς που δεν είχα ξαναδούλεψει πριν. Να αντέξω σε καταστάσεις που δεν πίστευα ότι μπορούσα να αντέξω. Να βρω τον τρόπο να είμαι πολύ δημιουργική μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες για να μπορέσει να βγει μία τέτοια παραγωγή και με αυτούς τους ρυθμούς. Και κυρίως να έρθω σε επαφή με ένα ευρύ κοινό, δηλαδή να επικοινωνήσω τη δουλειά μου με ένα κοινό, που πολύ δύσκολα θα μπορούσε να γίνει μέσω του θεάτρου και να πάρω την ικανοποίηση σε μεγαλύτερη έκταση».
Κατά καιρούς έχει κάνει θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση και έχει ασχοληθεί σε έναν βαθμό με τη σκηνοθεσία. Αυτός ο τομέας ξεχωρίζει μέσα της
«Νομίζω ότι σε αυτό έχω καταλήξει εδώ και πολλά χρόνια. Την καρδιά μου έχει κερδίσει το θέατρο. Εκεί νιώθω πιο οικεία, ότι μαθητεύω πάντα. Νιώθω μεγαλύτερη ασφάλεια και ελευθερία στην επικοινωνία με το κοινό. Όλα τα μέσα μου αρέσουν και έχουν ενδιαφέρον, αλλά το θέατρο νιώθω πως είναι πάντα η βάση μου».
Ποιο ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι όταν ξεκινούσε την καριέρα της;
«Να διαχειριστώ την απόρριψη. Με συνέτριβε. Αυτό ήταν το πιο σκληρό κομμάτι της δουλειάς, που με έκανε όμως να δουλεύω περισσότερο. Με πείσμωνε, μέχρι που κατάλαβα ότι δεν με απέρριπταν ως άνθρωπο και συνειδητοποίησα ότι με τη σειρά μου και εγώ μπορεί να απορρίψω μια πρόταση – όχι απαραίτητα λόγω σεναρίου, αλλά λόγω συνθηκών που δεν μου ταίριαζαν».
Πέρα από ταλαντούχα, θεωρείται και μια πολύ όμορφη γυναίκα. Τι ρόλο παίζει η ομορφιά στο εργασιακό κομμάτι για εκείνη;
«Δεν μπορώ να το απαντήσω αυτό. Δεν ξέρω ουσιαστικά τι ρόλο παίζει. Ο καθένας αντιλαμβάνεται τον εαυτό του τόσο υποκειμενικά σε σχέση με την εικόνα του. Πάντως σίγουρα εμένα η ομορφιά δεν είναι ο οδηγός μου».
Το έργο στο οποίο πρωταγωνιστεί αυτή τη σεζόν στο θέατρο, μιλά για κεραυνοβόλους έρωτες. Στη ζωή της πόσο σημαντικός είναι ο έρωτας;
«Είναι ζωτικής σημασίας. Θα έλεγα, αποτελεί κινητήριο δύναμη».
«Η απόρριψη με συνέτριβε. Ήταν το πιο σκληρό κομμάτι της δουλειάς»
Σε ποιο έργο ονειρεύεται να παίξει και τι άλλο ετοιμάζει για φέτος;
«Συγκεκριμένο έργο, δεν έχω στο μυαλό μου, αλλά σε τραγωδία θα ήθελα να ξαναπαίξω. Έχω λάβει μέρος μία φορά και θα ήθελα να το ξαναζήσω. Ακόμα δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο. Γίνονται ορισμένα βήματα, αλλά προς το παρόν το μόνο σίγουρο είναι η Δωδέκατη Νύχτα στο θέατρο Τέχνης».
