Γράφει η Ζωή Δημητρίου
Η επιβεβαίωση ήρθε από το έγκριτο Bloomberg. Στο χαρτοφυλάκιο της Michael Kors Holdings Ltd ανήκει πλέον η επιχείρηση Gianni Versace SpA που αποκτήθηκε αντί 1,83 δισ. ευρώ. Ο όμιλος σχεδιάζει να διπλασιάσει τα κέρδη του οίκου ανοίγοντας άλλα 100 καταστήματα Versace παγκοσμίως (φτάνοντας τα 300) και επενδύοντας στο e-commerce (τις διαδικτυακές πωλήσεις) του brand. Ο ίδιος ο Μάικλ Κορς ανακοίνωσε ότι θα μετονομάσει τον όμιλο σε Capri Holdings Ltd. Την περασμένη χρονιά ο όμιλος του Κορς είχε αγοράσει τον οίκο Jimmy Choo αντί 1 δισ. ευρώ. Η Ντονατέλα θα παραμείνει στο τιμόνι στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή, αποταμιεύοντας ουσιαστικά και 150.000 ευρώ σε μετοχές του ομίλου Capri Holdings Ltd.
Αν διαβάσει κανείς στο Διαδίκτυο τις κριτικές των ανθρώπων της μόδας και μη για την αγοραπωλησία, θα αντιληφθεί γιατί ο σχεδιαστής Μάικλ Κορς είχε ανάγκη να αγοράσει τον συγκεκριμένο οίκο και να έχει έτσι ένα αξιοσέβαστο portfolio ως όμιλος. «Ξεπουληθήκατε σε κάποιον που κάνει ρούχα για τις μαμάδες των προαστίων με φθηνά υφάσματα», «είναι συνώνυμο με φθηνά επώνυμα ρούχα που αγοράζει κανείς στα Duty Free», «δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τα γνήσια Michael Kors από τις “μαϊμούδες” που αγοράζουν χοντροί τουρίστες στην Τουρκία», είναι κάποια από τα φαρμακερά σχόλια των φαν του οίκου Versace, που επιμένουν ότι η Ντονατέλα με αυτή την κίνηση προδίδει την κληρονομιά του Τζιάνι. Βεβαίως, οι πωλήσεις είχαν υποχωρήσει και η Ντονατέλα δεν μπορούσε να εισχωρήσει στην Κίνα όπου έπαιζαν μπάλα τα μεγαθήρια της βιομηχανίας LVMH και Kering SA.
Πώς ο Τζιάνι έχτισε τον μύθο
Το 1972, όταν ξεκινούσε την καριέρα του, η επώνυμη μόδα ταυτιζόταν με σκονισμένους οίκους, παρωχημένο σνομπ ύφος και με clientele βαθύπλουτους αριστοκράτες που αγνοούσαν τι φοριέται στους δρόμους και τι συμβαίνει στον κινηματογράφο, στα μουσεία μοντέρνας τέχνης και τη μουσική. Ουσιαστικά, ο Τζιάνι ανάγκασε τους πελάτες του να αγοράσουν το «τώρα», την εκλεκτική γνώση του από τον πραγματικό κόσμο. Ο γιος του πωλητή κάρβουνου που μεγάλωσε στο ραφτάδικο της μοδίστρας μητέρας του στη Magna Grecia, στην Καλαβρία (Ρέτζιο Καλάμπρια), η οποία κατάφερε να έχει 45 μοδίστρες στο στούντιο της, ήξερε τι θέλουν να φορούν οι γυναίκες. Δημιούργησε το πρώτο φόρεμά του όταν ήταν 9 ετών. Μια έξωμη μπλε βραδινή τουαλέτα. Σαράντα χρόνια αργότερα, το φόρεμα αυτό το φόρεσε η πριγκίπισσα Νταϊάνα. «Αυτό ήταν το παιχνίδι μου μεγαλώνοντας. Θυμάμαι τη μητέρα μου προτού πιάσει το ψαλίδι να κάνει τον σταυρό της. Κάθε φορά», δήλωνε στις πρώτες συνεντεύξεις του. Εκεί δούλεψε και όταν τελείωσε το λύκειο. «Το σχέδιο ήρθε σε μένα. Δεν χρειάστηκε να κουνηθώ», συνήθιζε να λέει.
Η ρότα του πεπρωμένου του θα αλλάξει το 1972, όταν οι βιοτέχνες τον προσέλαβαν να σχεδιάσει τις κολεξιόν τους. Ηταν μόλις 26 ετών όταν πήγε στο Μιλάνο. Πέρασε 10 χρόνια δουλεύοντας για mainstream labels πριν το ταλέντο του αναγνωριστεί στα τέλη των 70s όταν έκανε το πρώτο σόου υπερπαραγωγή στο Palazzo della Permanente. Στην πορεία της καριέρας του κατηγορήθηκε για το μεγαλοπρεπώς φιλήδονο και παρακμιακό του στυλ. Πού ακούστηκε πριν τον Τζιάνι, σχεδιαστής να βάζει τρία διαφορετικά υλικά σε ένα φόρεμα; Εκείνος ήθελε δέρμα, δαντέλες και κρύσταλλα Swarovski μαζί. Ηθελε χρώμα στις πασαρέλες. Ηταν η ιταλική απάντηση στη χρωματική παλέτα του Yves Saint Laurent. Το όνομα Versace έγινε συνώνυμο της «flashy fashion», έκανε μόδα τα σύμβολα του ιταλικού μπαρόκ, τα ετρουσκικά και τα μοτίβα της αρχαιότητας, τα οποία συνδύαζε με σαδομαζοχιστικό bondage και κομμάτια δέρματος σε φορέματα που έκαναν διάσημες σε μια νύχτα τις φερέλπιδες συνοδούς του Χιου Γκραντ (όλοι θυμούνται το θρυλικό φόρεμα της Ελίζαμπεθ Χάρλεϊ). Ηξερε την ιστορία της μόδας. Οι σημαντικότερες δουλειές του είχαν αναφορές στα αρχαιοελληνικά φορέματα της Madame Grès και τα ασύμμετρα κοψίματα της Madeleine Vionnet που κολάκευαν τη γυναικεία φιγούρα.
Πρωτοπόρος και στο brand management
Ο Τζιάνι Βερσάτσε ήξερε να κάνει branding προτού καν γεννηθεί ο όρος. Εγραψε το όνομά του με χρυσά γράμματα. Κυριολεκτικά. Εκανε το κεφάλι της Μέδουσας σήμα κατατεθέν του. «Ηταν ο πρώτος που αντιλήφθηκε τη σημασία των ηχηρών ονομάτων και των αναγνωρίσιμων προσώπων στην πρώτη σειρά της επίδειξης. Αυτός δημιούργησε το front row και καλούσε τους σελέμπριτι στα σόου του. Στον Τζιάνι Βερσάτσε οφείλουμε την ύπαρξη των σούπερ μόντελ. Εκείνος τοποθέτησε τη μόδα σε μια παγκόσμια μιντιακή πλατφόρμα», δήλωνε η Αννα Γουίντουρ στους «New York Times» μία ημέρα μετά τον θάνατό του. «Λάτρεψε την προσοχή των μίντια και ανήγαγε σε τέχνη τον χειρισμό τους. Ολοι έσπευσαν να ακολουθήσουν τα βήματά του», έλεγε πριν από 20 χρόνια η ισχυρότερη γυναίκα των περιοδικών παγκοσμίως. Ηταν, επίσης, ο πρώτος που άρχισε να καλεί δημοσιογράφους (με κλεισμένες πτήσεις και ξενοδοχεία) για να καλύψουν τις πασαρέλες του σε Νέα Υόρκη και Παρίσι. Σε μια εποχή που δεν υπήρχε Ιντερνετ έστελνε τους κούριερ με τα φωτογραφικά φιλμ στο αεροδρόμιο «Charles de Gaulle» να προλάβουν την πτήση με Concorde ώστε το φιλμ να εμφανιστεί στη Νέα Υόρκη την επόμενη μέρα και να έχει το «WWD» (Women’s Wear Daily) στο εξώφυλλό του το Versace look προτού καν γίνει το σόου το ίδιο βράδυ.
Ο Τζιάνι Βερσάτσε πλήρωνε αδρά τους διάσημους φωτογράφους Richard Avedon (Atelier Versace), Bruce Weber (Versus), Stevel Meisel (signature line), Herb Ritts και Helmut Newton να φωτογραφίζουν για τις καμπάνιες του οίκου Versace τη Madonna, τον Τζον Μπον Τζόβι, τον Elton John, τον Prince και την Πατρίσια Αρκέτ. Οι καμπάνιες αυτές ήταν γεμάτες ερωτισμό και δεν ταίριαζαν στα παραδοσιακά συντηρητικά περιοδικά που πολλές φορές τις απέρριπταν επειδή έδειχναν γυμνό και όχι μόδα. Επίσης, του άρεσε να καλεί στις επαύλεις του στο Κόμο, στο Μαϊάμι και το Μανχάταν τους διάσημους σταρ που ήταν πρωτοσέλιδα σε ταμπλόιντ και πρωταγωνιστές σε σκάνδαλα, όπως η πριγκίπισσα Νταϊάνα, ο Μάικ Τάισον και ο Γούντι Αλεν (φήμες θέλουν τον σκηνοθέτη να είχε ζητήσει από τον σχεδιαστή να συμμετάσχει σε μια ταινία του). Αυτοί οι επώνυμοι έγιναν κομμάτι της «φαμίλιας» Βερσάτσε. Η οικογένεια, άλλωστε, ήταν το πιο σημαντικό πράγμα για τον Τζιάνι.
La famiglia Versace
Ο Σάντο και η Ντονατέλα Βερσάτσε βοήθησαν τον Τζιάνι να στήσει τον οίκο του το 1978. Ο Τζιάνι ήταν ο δημιουργικός διευθυντής του οίκου Versus και Versace, ο Σάντο ήταν ο πρόεδρος της εταιρείας και ο Πολ Μπεκ, τότε σύζυγος της Ντονατέλα, υπεύθυνος για την αντρική σειρά του οίκου. Ο σύντροφός του Τζιάνι, Αντόνιο ντ’ Αμίκο σχεδίαζε για το Versace Sport. Τα ανίψια του κάθονταν πάντα στην πρώτη σειρά. Ο Αντόνιο και η Φρανσέσκα, τα παιδιά του Σάντο και η Αλέγκρα και ο Ντάνιελ, τα παιδιά της Ντονατέλα. Οι προσκλήσεις για τα shows στο παλάτσο της Via Gesu στο Μιλάνο θεωρούνταν προσκλήσεις για το event της χρονιάς. Σύμφωνα με την Αννα Γουίντουρ, ο Τζιάνι Βερσάτσε έχτιζε μια αυτοκρατορία για τις μελλοντικές γενιές Βερσάτσε. Εκείνος στις συνεντεύξεις του έλεγε ότι μόνο αυτούς εμπιστευόταν. «Μπορείς να μαλώνεις μαζί τους και να τους αγαπάς ταυτόχρονα. Στις 6 το απόγευμα καβγαδίζετε και στις 8 κάθεστε και τρώτε στο οικογενειακό τραπέζι», έλεγε χαρακτηριστικά. Στην εποχή μας που οι κοινότητες LGBTQ έχουν δικαιώματα και μάχονται για παραπάνω είναι ίσως εύκολο να δηλώσεις «ομοφυλόφιλος». Πριν από 20 χρόνια, όμως, οι περισσότεροι δεν τολμούσαν να το ομολογήσουν. Ο Τζιάνι αγνόησε τις ισχύουσες κοινωνικές αγκυλώσεις και προσπάθησε να ανατρέψει το κατεστημένο. Ανοιχτά ομοφυλόφιλος, ζούσε με τον σύντροφό του Αντόνιο Ντ’ Αμίκο. Η δολοφονία του Τζιάνι έξω από τη βίλα του Casa Casuarina στο Μαϊάμι στις 15 Ιουλίου 1997 άλλαξε το σύμπαν της μόδας συθέμελα. Ηταν εκείνη ακριβώς τη στιγμή που οι επαΐοντες της βιομηχανίας της μόδας και οι λοιποί συνειδητοποίησαν ότι πρόκειται πλέον για ένα τεράστιο κοινωνικό, καλλιτεχνικό, πολιτισμικό φαινόμενο. Και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας.
Μετά τη δολοφονία του ανακοινώθηκε ότι το 20% της επιχείρησης περνούσε στην Ντονατέλα, το 30% στον Σάντο και το 50% στην 11χρονη τότε ανιψιά του Αλέγκρα. Το 2004, μέσα σε μια επταετία από τον θάνατό του, οι ιταλικές τράπεζες ήταν έτοιμες να δημεύσουν την περιουσία του οίκου. Η Ντονατέλα παραδέχτηκε τον 18χρονο εθισμό της στην κοκαΐνη και μπήκε σε κλινική απεξάρτησης. Το 2008 οι πωλήσεις σημείωσαν μικρή αύξηση και ο τότε CEO απέλυσε 350 υπαλλήλους κλείνοντας παράλληλα τέσσερις μπουτίκ στην Ιαπωνία. Το 2011 η Ντονατέλα με την A/W κολεξιόν της κέρδισε ξανά τον κόσμο της μόδας και το αγοραστικό κοινό του Μανχάταν. Το 2016 ήταν η χρονιά της. Η Ντονατέλα προσέλαβε ως CEO τον Τζόναθαν Ακερόιντ από τον Alexander McQueen, έφτασε τους 3,5 εκατομμύρια followers και δεχόταν για δείπνα στη βίλα της Via Gesù την Μπιγιόνσε, τον Jay Z και την Κέιτ Μος. Η Αλέγκρα δούλευε στη σειρά Versus που λειτούργησε ως φυτώριο για τους Κρίστοφερ Κέιν, Τζόναθαν Αντερσον και Αντονι Βακαρέλο.
