Το επάγγελμα του ηθοποιού δεν το διαλέγεις, σε διαλέγει εκείνο. Η πορεία της Μαρίας Παπαφωτίου είναι μία ακόμα απόδειξη για αυτό. Την πρώτη της παράσταση την έκανε στα 12. Τότε, δεν είχε περάσει από το μυαλό της ότι ζούσε μια στιγμή από το μέλλον της αλλά ανακαλώντας σήμερα τα συναισθήματά της η εικόνα του παζλ συμπληρώνεται. “Είχα το ίδιο συναίσθημα με αυτό που έχω και τώρα όταν κάνω πρεμιέρα. Είχα πάρα πολύ άγχος. Είχα δοθεί πάρα πολύ, για να τα πάμε καλά και να βγει η παράσταση. Το είχα απολαύσει πάρα πολύ”, περιγράφει στο Marie Claire εξηγώντας ότι το άγχος αυτού του τύπου την ενεργοποιεί απίστευτα.
Ένα τέτοιο δημιουργικό άγχος ετοιμαζόταν να ζήσει και λίγο πριν το δεύτερο lockdown με την παράσταση “Ιστορία χωρίς όνομα“. Πρόκειται για ένα έργο βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο Στέφανου Δάνδολου (εκδόσεις Ψυχογιός), με την σκηνοθετική υπογραφή του Κώστα Γάκη, στο οποίο βλέπουμε τον θυελλώδη έρωτα της Πηνελόπης Δέλτα και του Ίωνα Δραγούμη.
Η Μαρία Παπαφωτίου ενσαρκώνει, μαζί με την Μπέτυ Λιβανού, τον ρόλο της σπουδαίας συγγραφέως και ιστορικής προσωπικότητας, Πηνελόπης Δέλτα ενώ τον εμβληματικό και για πολλούς αμφιλεγόμενο διπλωμάτη, λόγιο και πολιτικό Ίωνα Δραγούμη υποδύεται ο Τάσος Νούσιας.
“Είπα θα τελειώσω το βιβλίο -είχα διαβάσει και κάτι ημερολόγιά της δεξιά κι αριστερά- και δεν θα κάνω κάτι άλλο, δεν θα κάνω έρευνα για εκείνη. Είπα θα αφεθώ στην αίσθηση που μου έχει αφήσει το βιβλίο γιατί ήταν πάρα πολύ έντονη. Είναι ένα βιβλίο το οποίο δούλεψε πάρα πολύ μέσα μου και λέω θα αφεθώ σε αυτό, στην αίσθηση που έχω για αυτή τη γυναίκα από το βιβλίο του Στέφανου και όπου με βγάλει. Το ίδιο έκανα και στην πρόβα. Προσπαθούσα να αφεθώ σε αυτό που γίνεται στην πρόβα χωρίς υπάρχει από πίσω ότι πρέπει να γίνει έρευνα στις πληροφορίες” εξηγεί για το πώς διαχειρίστηκε τον ρόλο της.
“Στη συγκεκριμένη παράσταση παίζω με τον Τάσο και την Μπέτυ που έχουν 30 χρόνια τουλάχιστον ο καθένας στην πλάτη του. Οπότε αυτό είναι υπεραρκετό. Αν τους παρακολουθήσεις να δεις τι κάνουν, πώς το πάνε, πώς περνάνε από τη μία διαδικασία στην άλλη, είναι πάρα πολύ σπουδαίο και αρκετό”.
Γίνομαι πολλές φορές σκληρή στη ζωή μου.
Τι της αρέσει σε αυτή την ηρωίδα; Έχει εντοπίσει κοινά στοιχεία; “Είναι ο πρώτος ρόλος που νομίζω ότι δεν έχω κανένα κοινό στοιχείο και για αυτό έχει και τόσο μεγάλο ενδιαφέρον. Έχει πολύ μεγάλη επιθυμία για συναισθηματικό δόσιμο. Δεν κρύβει καθόλου τη γλυκιά και ευάλωτη πλευρά της. Είναι δυναμική με έναν άλλο τρόπο. Με έναν πολύ δικό της τρόπο κι όχι επειδή γίνεται σκληρή. Εγώ γίνομαι πολλές φορές σκληρή στη ζωή μου. Είναι βαθιά ανθρώπινη, πολύ ενσυναισθητική, νοιάζεται για όλους τους άλλους… Μου έκανε εντύπωση το πόσο πολύ μπορεί να εκτίθεται συναισθηματικά. Στον έρωτα, ας πούμε, απέναντι στον Ίωνα που ήταν το αντικείμενο του πόθου της δεν κρατούσε καμία πισινή. Δεν έκανε καθόλου πράγματα εφετζίδικα, δεν έκανε πράγματα που μπορεί να την κάνουν γοητευτική… Ήταν απόλυτα αφημένη σε αυτό που ένιωθε. Πολύ σπουδαίο πράγμα. Αυτό το θαμάζω πάρα πολύ”.
Πριν από την Πηνελόπη Δέλτα την είχαμε απολαύσει σε θεατρικούς, τηλεοπτικούς αλλά και κινηματογραφικούς ρόλους. Τα τελευταία πέντε χρόνια άλλωστε έχει αφοσιωθεί στο επάγγελμά της, Μονάχα ο χορός και συγκεκριμένα το μπαλέτο κάνει την καρδιά της να χτυπά το ίδιο έντονα με την υποκριτική αλλά δεν βλέπει τον εαυτό της να αλλάζει κατεύθυνση. Όταν έκανε ήδη μια φορά όταν άφησε το αντικείμενο των σπουδών της για να γίνει ηθοποιός.
Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Όσο σπούδαζε, έκανε ιδιαίτερα σε μαθητές γυμνασίου και λυκείου: μαθηματικά, φυσική και χημεία. “Μου πήρε 9 χρόνια. Ούτε μια ώρα δεν έχω δουλέψει σαν μηχανικός”, εξηγεί αναφορικά με το πτυχίο της.
Ήταν και ο μπαμπάς μου στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Ποιος ήταν ο λόγος που επέλεξε όμως το Πολυτεχνείο; “Μου άρεσε πολύ και η σχολή σαν ύφος. Όλα αυτά που έχει από πίσω και το κίνημα, το είχα στο μυαλό μου πάντα συνδυασμένο με κάτι πολύ ωραίο το να μπω και να σπουδάσω στο Πολυτεχνείο. Ήταν και ο μπαμπάς μου στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ήταν φοιτητής στην ΑΣΟΕ αλλά ήταν σε όλη την κατάληψη και σε όλα τα γεγονότα που γινόντουσαν τότε. Και η μαμά μου, απλά η μαμά μου δεν ήταν το βράδυ της εξέγερσης. Την είχα, λοιπόν, στο μυαλό μου τη σχολή πολύ μαγικά και για την ιστορία της και όχι μόνο για το αντικείμενο των σπουδών της. Κι επειδή ήμουν καλή σε αυτά τα μαθήματα, πέρασα και χάρηκα που πέρασα. Πίστευα ότι θα το εξασκήσω, ότι θα κάνω και κάποιο μεταπτυχιακό…”
Σου έχουν μεταφέρει οι γονείς σου ιστορίες από τις μέρες του Πολυτεχνείου;
Ναι, εννοείται ότι μου έχουν μεταφέρει. Πολλές. Ξέρεις τι μου είχε κάνει εντύπωση; Ένα περιστατικό που μου είχε διηγηθεί ο μπαμπάς μου. Μέσα στο Πολυτεχνείο εκείνο το βράδυ που μπήκαν τα τανκς, υπήρχαν και πάρα πολύ ασφαλίτες. Υπήρχαν μέσα άνθρωποι και της KGB και της CIA και η δική μας ασφάλεια. Δεν ήταν μόνο οι φοιτητές, είχαν μπει και στοιχεία κατασκοπείας της εξέγερσης. Καθώς βγαίναν έξω για να προλάβουν να κρυφτούν κατά την εισβολή και να μην τους βρουν και τους πλακώσουν στο ξύλο, υπήρχαν διάφοροι από την αστυνομία, οι “καλοί” αστυνομικοί, ας το πούμε έτσι, οι οποίοι τους δεν τους δέρνανε κανονικά αλλά κάνανε ότι τους δέρνανε. Τους σπρώχνανε για να δουν οι άλλοι και καλά ότι αυτοί κάνουν όντως τη δουλεία τους και κυνηγάνε και δέρνουν φοιτητές. Κάναν ότι τους δέρνανε για να τους φυγαδεύσουν στην πραγματικότητα.
Ήσουν τότε σε κάποια θεατρική ομάδα που σε έσπρωξε να ασχοληθείς με το θέατρο;
Πιο πολύ με τα πολιτικά ασχολούμουν στη σχολή. Πιο πολύ συνδικαλιζόμουν. (Γελάει.) Απλώς επειδή είχα δύο φίλες οι οποίες είχαν αρχίσει να ασχολούνται με το θέατρο και ήταν σε μια καταπληκτική ομάδα, του Νίκου του Καραγέωργου που ήταν ο δάσκαλός μου, άκουγα με τόσο ωραίο τρόπο το τι συμβαίνει μέσα σε αυτή την ομάδα και μου προξένησε απίστευτη περιέργεια και μου φαινόταν εξαιρετικά ενδιαφέρον να το δοκιμάσω αυτό το πράγμα να δω πώς είναι. Χωρίς να έχω καθόλου στο μυαλό μου ότι θέλω να γίνω επαγγελματίας. Με ενδιέφερε αυτό που γινόταν στην ομάδα του Νίκου. Πήγα και έμεινα εκεί τέσσερα χρόνια. Μετά άρχισα τελείως άσχετα να δουλεύω και η μια δουλειά κάπως έφερε την άλλη κι αφού βιοποριζόμουν από αυτό, συνεχίστηκε.
Πράγματα που δεν με ενδιέφεραν, δεν τα άγγιζα καθόλου.
Υπήρξε στην πορεία στιγμή συνειδητοποίησης, που να είπες “τώρα, είμαι ηθοποιός”;
Δεν μπορώ το απαντήσω ακόμα και θα σου πω γιατί. Είναι κάτι που έχω από πολύ μικρή και είναι και καλό αλλά και τρομερά βασανιστικό. Επειδή έχω τρομερή τελειομανία, δεν με θυμάμαι ποτέ να έχω καταπιαστεί με κάτι και να μη θέλω να το κάνω όχι απλά τέλεια σαν αποτέλεσμα, να μη θέλω να μην εξαντλήσω εγώ κάθε δυνατότητα που έχω απέναντι σε αυτό το πράγμα που κάνω, να δώσω όλες μου τις δυνάμεις. Πράγματα που δεν με ενδιέφεραν, δεν τα άγγιζα καθόλου. Αυτά που με ενδιέφεραν τα έκανα… “λύσσα”. Οπότε δεν ξέρω να σου πω εάν ο ζήλος που έχω απέναντι σε αυτή τη δουλειά -γιατί δουλεύω πάρα πάρα πολύ, σε σημείο εξάντλησης- προκύπτει από το γεγονός ότι έχω πάρει μια συνειδητή απόφαση ότι τώρα πια είμαι ηθοποιός. Αυτό είναι το επάγγελμά μου και από αυτό εξαρτώμαι άρα πρέπει να δώσω τον καλύτερό μου εαυτό ή αν αυτό έχει να κάνει με το χαρακτηριστικό της ιδιοσυγκρασίας μου που είναι η τελειομανία και θα το έκανα με ότι και να είχα καταπιαστεί.
Δεν είναι απλά δουλειά, είναι η ζωή σου έτσι όπως το περιγράφεις.
Καταλαμβάνει το 85% της μέρας μου. Σκεφτόμουν τις προάλλες και το συζητούσα πως όταν είχαμε θέατρο, την ώρα της παράστασης ξεκουραζόμουν. Δεν αισθανόμουν ότι θα πάω τώρα να δουλέψω κι αυτό είναι το κουραστικό κομμάτι. Είναι πιο κουραστικά αυτά που κάνω όλη την ημέρα για το θέατρο όταν δεν παίζω παρά την ώρα που παίζω. Όταν παίζω είναι η ξεκούρασή μου, είναι η χαρά μου.
Υπάρχει χρόνος που είναι μόνο για σένα; Όταν ας πούμε είσαι με αγαπημένα πρόσωπα το περιορίζεις ή ακόμα κι εκεί μιλάς για δουλειά;
Δεν το κάνω ποτέ αυτό. Δεν ξέρω πώς αλλά γίνεται αυτόματα. Εξάλλου είναι πολύ λίγα τα πράγματα που κάνω, δεν ζω μια ζωή που έχει εξαιρετική ποικιλία. Βλέπω τους φίλους μου που δεν είναι 15, είναι 3, ζω με τον σύντροφό μου στο ίδιο σπίτι οπότε αυτό διευκολύνει πάρα πολύ το χρόνο και βλέπω και την οικογένειά μου. Κάνω τρέξιμο ή μπαλέτο, μαγειρεύω γιατί μου αρέσει και ασχολούμαι με το μπαλκόνι γιατί μου αρέσουν και τα φυτά. Και πριν την καραντίνα δεν ήμουν όλη μέρα έξω. Όταν όμως μπαίνω σε μια άλλη δραστηριότητα ασχολούμαι με αυτή, δεν βάζω το θέατρο σε όλα. Ας πούμε, έχω μια και μοναδική φίλη από τη δουλειά που όταν συναντιόμαστε δεν μιλάμε για τη δουλειά. Κι όταν πάω στο χωριό επίσης δεν υπάρχει θέατρο στη συζήτησή μου. Eίμαι στο χωριό, με τη γιαγιά μου.
Στους δικούς σου πώς το ανακοίνωσες ότι θα ασχοληθείς με το θέατρο;
Δεν το ανακοίνωσα ακριβώς, Νομίζω ότι έγινε κι αυτό κάπως αρμονικά. Το ένα έφερε το άλλο. Κάποια στιγμή έπαιξα σε μια παράσταση και ήρθαν να με δουν. Ούτε κι εγώ τότε, όταν στην πρώτη παράσταση στη ζωή μου, είχα στο μυαλό μου ότι εγώ θα γίνω επαγγελματίας ηθοποιός και είναι η πρώτη μου παράσταση. Δεν έγινε ποτέ κάποια οργανωμένη ανακοίνωση. Μπήκαν με τα χρόνια σε αυτή τη λογική, όπως κι εγώ, μαζί το κάναμε αυτό. Όσο αισθανόμουν εγώ ότι μπαίνω πιο βαθιά στο κομμάτι της υποκριτικής, το αισθανόντουσαν και οι γονείς μου. Έχουμε και στενή σχέση, δεν θα τους κρατούσα απ’ έξω. Κι επειδή είναι και πολύ νέοι σε ηλικία και έχουμε μεγαλώσει κάπως μαζί το πήγαμε παράλληλα.
Όταν ανεβαίνεις επάνω στη σκηνή υπάρχει αυτό το χάσιμο εαυτό που λες “τώρα δεν είμαι η Μαρία, είμαι μια άλλη”. Μου άρεσε πάρα πολύ και ασυνείδητα να μπαίνω σε διάφορους ρόλους. Το έκανα από μικρή, καμωνόμουν διάφορα πράγματα. Έκανα διάφορες περσόνες. Έφευγα από το χωριό, κλάμα και πω πω Θεέ μου, δε φεύγω από το χωριό γιαγιά μου, θα πάω στην Αθήνα και που με πάνε. Το οποίο ήταν παιχτικό όμως. Μου το λένε ακόμα και γελάνε, ότι δεν το εννοούσα και τόσο πολύ, το έπαιζα. Έμπαινα πολύ σε αυτή τη διαδικασία. Με ανακούφισε το γεγονός ότι αυτή η τάση μου βρήκε μια διέξοδο πάνω στη σκηνή. Είναι ανακουφιστικό για την υπόλοιπη καθημερινότητά μου.
Η ρομαντική σου πλευρά μπορεί να ισορροπήσει με τη λογική που χρειάζεται όταν μιλάς για οικονομικά, για όρια;
Με πιάνει μια μεγάλη αυστηρότητα όσον αφορά το κομμάτι του να τηρείται η ουσία της δουλειάς μας. Είμαι αυστηρή και στον εαυτό μου πάρα πολύ αλλά και στους άλλους. Φυσικά δεν το βγάζω, γιατί δεν είμαι εγώ ο αρχηγός μια πρόβας, είναι ο σκηνοθέτης. Μέσα μου θέλω -κι αν με ρωτήσει και κάποιος θα το πω, δεν θα ντραπώ- τα πράγματα να είναι πάρα πολύ εργατικά συνέχεια, να είμαστε όλοι πολύ τίμιοι απέναντι στο πώς προσεγγίζουμε την κάθε παράσταση, να βλέπω ότι υπάρχει διάθεση να εκτεθούμε και να πούμε μια σκηνική αλήθεια. Σε αυτά είμαι πάρα πολύ αυστηρή. Στα τεχνοκρατικά, όπως είναι τα οικονομικά, δεν έχω διαπραγματευτεί πολύ σκληρά τις οικονομικές μου απολαβές.
“Δεν έχω νιώσει ότι με έχει αδικήσει κάποιος στο οικονομικό κομμάτι.”
Ναι αλλά κι αυτό το κομμάτι είναι σημαντικό γιατί η δουλειά για σένα δεν είναι μόνο τέχνη είναι και βιοπορισμός.
Είναι full βιοπορισμός. Δεν είμαι καθόλου άνετα με κάποιο background για να πω ότι είμαι δεν με ενδιαφέρει το ζήτημα. Να σου πω την αλήθεια, μέχρι στιγμής, δεν έχω νιώσει ότι με έχει αδικήσει κάποιος στο οικονομικό κομμάτι. Όσα μου έχουν δώσει, είναι αυτά που αξίζω να πάρω αυτή τη δεδομένη στιγμή. Αν ένιωθα το αντίθετο, θα το έλεγα.
Την κατάσταση που υπάρχει τώρα στον χώρο σου, πώς τη βιώνεις;
Δεν μου προκαλεί τρομερά μεγάλο πανικό με την έννοια ότι αυτό συμβαίνει για πάρα πολύ κόσμο οπότε αυτό λειτουργική λίγο, δεν θέλω να πω παρηγορητικά αλλά όταν πράγμα δεν αφορά μόνο εσένα αλλά αφορά όλη την κοινωνία, είναι λίγο πιο εύκολο να το διαχειριστείς. Δεν το παθαίνεις μόνο εσύ, το παθαίνει και όλος ο κόσμος. Υπάρχουν κλάδοι οι οποίοι επίσης, είναι σε θλιβερή κατάσταση λόγω κυβερνητικών χειρισμών οπότε κάπως ίσως ναι με “παρηγορεί” ότι αυτό ναι, ίσως, δεν έχει να κάνει μόνο με τους ηθοποιούς αλλά με όλη την κοινωνία. Με πεισμώνει κιόλας. Με πιάνει κι ένα ότι πρέπει να βρούμε κι άλλους τρόπους να καταλάβουμε πώς αυτό το πράγμα είναι διαχειρίσιμο και βιώσιμο και να βγούμε μέχρι να ξαναγυρίσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας κανονικά. Στη συγκεκριμένη δουλειά, μου έχει συμβεί για να μπορώ να το αναγνωρίσω, με πιάνει πανικός μόνο όταν δεν αισθάνομαι καλά μέσα σε μια δουλειά.
Θα πήγαινα να κάνω ταινία σχεδόν παντού.
Έχεις το μυαλό σου να κάνεις κάποιο άνοιγμα στο εξωτερικό;
Δεν μιλάω πολύ καλά αγγλικά αλλά μιλάω γαλλικά γιατί έχω τελειώσει γαλλικό σχολείο. Θα είχα λοιπόν, μια δυσκολία στη γλώσσα όσον αφορά την Αμερική ή την Αγγλία. Θα με ενδιέφερε όμως πολύ γιατί εμένα μου αρέσει και το ταξίδι. Έχω κάνει με τη δουλειά δύο μεγάλα ταξίδια. Με τη μία παράσταση είχαμε πάει στη Νότιο Κορέα, στο μεγάλο θεατρικό φεστιβάλ που έχουν. Ψοφάω για τέτοια, θα πήγαινα να κάνω ταινία σχεδόν παντού.
Θα μπορούσες όμως να μείνεις για μεγάλο διάστημα μακριά από την Ελλάδα;
Σίγουρα θα μπορούσα αν δεν πήγαινα μόνη μου. Θα μπορούσα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αν είχα μαζί τον σύντροφό μου.
Σχέδια για το μέλλον κάνεις γενικά;
Και κάνω και δεν κάνω. Για τη δουλειά δεν κάνω να σου πω την αλήθεια, για τη ζωή περισσότερο κάνω.
Περιλαμβάνουν αυτά και την οικογένεια;
Εννοείται ότι θέλω να κάνω οικογένεια. Είναι το βασικό που θέλω αυτή την εποχή. Τώρα με έχει πιάσει το να μπω σε αυτή τη διαδικασία. Υπάρχει στο μυαλό μου ότι δεν κάνω και την πιο ευνοϊκή δουλειά για τον προγραμματισμό ενός τέτοιου πράγματος αλλά αυτά δεν έρχονται και προγραμματισμένα.
Μέχρι να επιστρέψουμε στο δια ζώσης θέατρο θα μπορείς να απολαύσεις τη Μαρία Παπαφωτίου στην παράσταση “Από την Αντιγόνη στη Μήδεια” σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη που θα προβληθεί online μέσω της viva.gr.
