Η 96η Τελετή Απονομής Βραβείων της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου πλησιάζει και οι φίλοι του σινεμά ανυπομονούν για τα αποτελέσματα της φετινής κάλπης. Στα σχεδόν 100 χρόνια του θεσμού έχουν προταθεί για βραβείο πολλοί καλλιτέχνες ελληνικής καταγωγής και μερικοί από αυτούς κατάφεραν να κρατήσουν στα χέρια τους το χρυσό αγαλματίδιο. Ωστόσο υπάρχουν και κάποιες ελληνικές υποψηφιότητες και νίκες οι οποίες δεν είναι τόσο γνωστές.
Παρά το γεγονός ότι έχει παγιωθεί η αντίληψη πως η Κατίνα Παξινού ήταν η πρώτη Ελληνίδα που κέρδισε το χρυσό αγαλματίδιο για τη συμμετοχή της στην ταινία For Whom the Bell Tolls το 1943, η πρώτη νίκη Έλληνα στον παγκόσμιας εμβέλειας θεσμό ήταν αυτή του Ερμή Παναγιωτόπουλου το 1937, για τη χορογραφία της ταινίας A Damsel in Distress. Ο χορευτής και χορογράφος, γνωστός με το ψευδώνυμο Hermes Pan, υπήρξε υποψήφιος στην ίδια κατηγορία συνολικά τρεις φορές στην μεγάλη καριέρα του. Ήταν στενός συνεργάτης του Fred Astaire για δεκαετίες και πολλές φορές τον αντικαθιστούσε σε διάφορες σκηνές στις 17 ταινίες όπου έπαιξαν μαζί.
Μάλιστα, ο διάσημος ζωγράφος Diego Rivera φιλοτέχνησε έναν πίνακα που αναδεικνύει το γυμνασμένο σώμα του.
Ακόμα μία λιγότερο γνωστή υποψηφιότητα είναι αυτή του George Chakiris στην κατηγορία του Καλύτερου Β΄ Ανδρικού Ρόλου. O Έλληνας ηθοποιός και χορευτής υποδύθηκε τον αρχηγό μίας από τις συμμορίες του μιούζικαλ West Side Story, που προβλήθηκε στις αίθουσες το 1961. Ο Chakiris, του οποίου η οικογένεια μετανάστευσε στις ΗΠΑ από την Τουρκία στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, έκανε μεγάλη καριέρα ως χορευτής και τραγουδιστής, έχοντας συμμετάσχει μεταξύ άλλων στο μιούζικαλ του Jacques Demy, Les Demoiselles de Rochefort, όπου συμπρωταγωνίστησε με την Catherine Deneuve και τον Gene Kelly. Ο Chakiris σήμερα είναι 90 ετών και συνεχίζει να συμμετέχει σε διάφορες μικρές παραγωγές.
Λιγότερο γνωστή στο ευρύ κοινό είναι και η υποψηφιότητα του Κωνσταντινουπολίτη σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη με την ταινία του Κόκκινα Φανάρια, στην κατηγορία της Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, το 1964. Tην ίδια χρονιά ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Elias Kazan ήταν υποψήγιος για το Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία America America (ο Kazan είχε κάνει ήδη τεράστια καριέρα στο Χόλιγουντ τη δεκαετία του 1950). Εκείνη τη χρονιά δεν κέρδισε κανείς από τους δύο.
Ο Γεωργιάδης επέστρεψε ως υποψήφιος στην ίδια πιο πάνω κατηγορία το 1966, με την ταινία Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο, το σενάριο της οποίας είχε γράψει ο Νίκος Φώσκολος. Μπορεί να φαίνεται περίεργο το πώς μία τέτοια δραματική ελληνική ταινία εξασφάλισε αυτή την τόσο σημαντική υποψηφιότητα, ωστόσο άρεσε πολύ στην Ακαδημία λόγω των ομοιοτήτων που είχε με τα κλασικά αμερικανικά γουέστερν, παρότι η υπόθεσή της διαδραματίζεται στη Θεσσαλία στις αρχές του 20ού αιώνα και βασίζεται στην πραγματική ιστορία διεκδίκησης δικαιωμάτων των αγροτών στην Ελλάδα.
Υποψήφια για Όσκαρ σε διάφορες κατηγορίες ήταν το 1965 και η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη Zorba the Greek. Δεν κέρδισε στις μεγάλες κατηγορίες, ωστόσο το Βραβείο Καλύτερης Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης για την ταινία απέσπασε ο ενδυματολόγος, ζωγράφος και σκηνογράφος Βασίλης Φωτόπουλος, ο οποίος λίγο καιρό μετά συνέχισε τη διεθνή του καριέρα στην ταινία You’re a Big Boy Now του Francis Ford Coppola. Ο Φωτόπουλος ξεκίνησε την καριέρα του από το θέατρο, βάφοντας σκηνικά παραστάσεων και έφτασε μέχρι την Επίδαυρο και το Χόλιγουντ, ωστόσο αδικήθηκε κατάφωρα από τον Kazan για τη συμμετοχή του ως σκηνογράφος στην ταινία America America, καθώς ο σκηνοθέτης αφαίρεσε το όνομά του από τους τίτλους της ταινίας.
Μάλιστα, λέγεται πως ο Kazan το έκανε γιατί «κανείς δεν θα μπορούσε να πιστέψει πως ένας νεαρός Έλληνας είχε δημιουργήσει τέτοια σκηνικά». Τελικά το Βραβείο Καλύτερης Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης παρέλαβε μόνος του o Gene Callahan, που ομοίως συνεργάστηκε με τον Kazan στη συγκεκριμένη ταινία.
Το Βραβείο Καλύτερης Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης διεκδίκησε πέντε φορές στην τεράστια καριέρα του ο ελληνικής καταγωγής Dean Tavoularis, ο οποίος μεγάλωσε στο Los Angeles, όπου είχε μεταναστεύσει η οικογένειά του τον περασμένο αιώνα. Το πρώτο βραβείο Όσκαρ τού απονεμήθηκε για την ταινία The Godfather – Part II, σε σκηνοθεσία του Francis Ford Coppola. Ο Tavoularis, μετά από δεκάδες σημαντικές ταινίες, όπως το Apocalypse Now, αποσύρθηκε από το επάγγελμα στις αρχές των 000s.
Το 1976 ήταν υποψήφιος στην κατηγορία του Καλύτερου Β΄ Ανδρικού Ρόλου ο ελληνικής καταγωγής ηθοποιός Chris Sarandon (Σαροντονίδης), για τη συμμετοχή του στην ταινία Dog Day Afternoon. O Sarandon είναι ο πρώτος σύζυγος της διάσημης ηθοποιού Susan Sarandon, με την οποία χώρισαν μεν το 1979, αλλά εκείνη κράτησε το επώνυμό του.
Στη φετινή διοργάνωση των Βραβείων Όσκαρ το ελληνικό στοιχείο κυριαρχεί, με την ταινία Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου να έχει συγκεντρώσει 11 υποψηφιότητες. Λίγες ημέρες απομένουν ώστε να μάθουμε αν ο Λάνθιμος θα είναι ο πρώτος Έλληνας σκηνοθέτης που θα τιμηθεί με ένα από τα πιο σημαντικά βραβεία στον κόσμο.
