Η Ιωάννα Κρητικού γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1981 στην Αθήνα όπου και ζει. Είναι παιδαγωγός και έχει εργαστεί σε δημόσια και ιδιωτικά νηπιαγωγεία, καθώς και στον χώρο της ψυχικής υγείας. Το βιβλίο της για ενήλικους, “Ο μπαμπάς φάλαινα” (εκδ. Κοροντζής, 2014) κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ιταλικά. Τη συναντήσαμε με αφορμή την έκδοση του καινούργιου της βιβλίου, του παραμυθιού “Πετάει-Πετάει” από τις εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη.
Πώς αποφασίσατε να γράψετε μία ιστορία για παιδιά;
Η ιστορία του Πασχάλη δεν ξεκίνησε ούτε γράφτηκε γιατί ήθελα να γράψω μια ιστορία για παιδιά. Δεν είχα κάτι συγκεκριμένο στο νου μου. Απλά παρατηρώντας μια μέρα ένα πουλί σ’ ένα δέντρο να προσπαθεί να πετάξει, αλλά να μην το κάνει. Οι κινήσεις του όλες έδειχναν πως φοβόταν να πραγματοποιήσει αυτή την πτήση. Με έβαλε σε σκέψη πως είναι να είσαι πουλί και να φοβάσαι να πετάς! Αν είσαι πουλί αποκλείεται, δηλαδή, να φοβάσαι τα ύψη; Οπότε η μια σκέψη έφερε την άλλη και όλες μαζί το «Πετάει- πετάει»!
Μια κοτούλα, ένα γεράκι και ένας μαχητής! Δεν θα σας κρύψω ότι προτού διαβάσω το παραμύθι σας, δεν είχα ιδέα γι’ αυτό το αξιοπερίεργο πουλί. Πώς το ανακαλύψατε;
Ούτε εγώ γνώριζα την ύπαρξη αυτού του τόσο εντυπωσιακού πτηνού. Προσπαθούσα να δώσω μορφή στον Πασχάλη και ψάχνοντας τα διάφορα είδη, αρχικά, μου κέντρισε το ενδιαφέρον η ονομασία « Μαχητής» και σκέφτηκα ότι ταίριαζε απόλυτα με την ιστορία! Συμβολικά, κυριολεκτικά, μεταφορικά. Στη συνέχεια είδα την απίστευτη και εντυπωσιακή μεταμόρφωση που κάνει, βέβαια σε φάση ζευγαρώματος, όποτε αυτός είναι, λέω. Τον πήρε τον… ρόλο!
Είστε παιδί που μεγάλωσε κοντά στη φύση; Είχατε την παραμικρή σχέση με ένα αγρόκτημα μεγαλώνοντας;
Δυστυχώς όχι μεγάλωσα στην πόλη. Αγαπώ όμως την φύση πάρα πολύ, την έχω ανάγκη!
Η εικονογράφηση παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία παραμυθιών για μικρά παιδιά. Πώς βρεθήκατε με την Φραντσέσκα Ρόσι;
Μέσω της εκδότριάς μου κυρίας Κατερίνας Καρατζά, την οποία και ευχαριστώ πολύ! Η εικονογράφηση παίζει σημαντικό ρόλο σ’ ένα παιδικό βιβλίο και πιστεύω ότι στην περίπτωση του «Πετάει, Πετάει…» πέτυχε το στόχο της.
Ποια ήταν τα πρώτα σας αναγνώσματα, αγαπημένα παραμύθια και εφηβικά βιβλία;
Μεγάλωσα με τα βιβλία της Άλκης Ζέη και της Ζώρζ Σαρή. Αγαπημένη συλλογή τότε ως παιδί ήταν οι ιστορίες με την γάτα την Κλοκλό της Ζωρζ, «Τα παπούτσια του Ανίβα» της Άλκης. Αργότερα «Η Μωβ ομπρέλα», «Το Καπλάνι της βιτρίνας», «Τα στενά παπούτσια», «Η Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα»… Τα εφηβικά μου χρόνια τα πέρασα με τον Κωστή Γκιμοσούλη: «Μια νύχτα με την κόκκινη», «Ανατολή», «Χέρι στη φωτιά»…
Υπάρχει ένα βιβλίο που σας καθόρισε;
Ένα όχι! Πολλά όμως ναι! Και αυτά που ανέφερα ως διαβάσματα από τα παιδικά και εφηβικά χρόνια έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή μου, καθώς ήμουν ένα παιδί αρκετά κλειστό, οπότε ένιωσα πως βρήκα τη φωνή μου. Έπειτα ήρθαν οι: Τσαρλς Μπουκόφσκι, Μάρτιν ΜακΝτόνα, Γιώργος Χειμωνάς και Ονορέ ντε Μπαλζάκ.
Κρατώ τη σχέση μας (με την Άλκη Ζέη) ως φυλακτό. Το χιούμορ της, η απλότητα της, η σοφία της είναι μερικά κομμάτια ζωντανά μέσα μου.
Εργάζεστε, ως εκπαιδευτικός, με μικρά παιδιά. Είναι το επάγγελμά σας ένα κάποιο ελιξήριο νεότητας;
(Χαμογελάει) Τα παιδιά θέλουν αγάπη, ενέργεια, φαντασία, διάθεση, υπομονή! Όλοι όσοι ασχολούνται με παιδιά γεμίζουν και αδειάζουν από όλα αυτά. Όπως και σωματικά και από τις συνθήκες και τις καταστάσεις που καλείται ο εκπαιδευτικός να αντιμετωπίσει κάθε φορά. Δεν είναι μόνο το παιδί που έχεις στα χέρια σου. Είναι και όλα όσα κουβαλάει από το σπίτι του, ανησυχίες γονιών, λειτουργικές δυσκολίες της βαθμίδας που βρίσκεσαι και πολλά άλλα ακόμα. Ελιξίριο νεότητας δεν ξέρω αν υπάρχει. Θεωρώ πως αν ασχολείσαι με αυτό που αγαπάς, όσες δυσκολίες και αν υπάρχουν γύρω σου, που σίγουρα υπάρχουν, κρατάς ζωντανή την αγάπη μέσα σου και δουλεύεις με τον εαυτό σου, για να «γεννηθεί» κάτι καλό!
Σχεδόν μία δεκαετία πριν, η Άλκη Ζέη σημείωνε στον πρόλογο του βιβλίου σας, Ο Μπαμπάς Φάλαινα: “Να γράφεις με φροντίδα, αλλά όχι υπερβολικά. Μην τα χαϊδεύεις, μην τα στιλβώνεις, να είσαι άκομψος και θρασύς. Η συντομία είναι αδελφή του ταλέντου”, λέει ο Τσέχωφ. Κι η Ιωάννα είναι σύντομη. Οι φράσεις της είναι απλές και κοφτές χωρίς όμως να στερεί τίποτα από αυτό που θέλει να μεταδώσει στον αναγνώστη”. Πώς γνωριστήκατε με τη σπουδαία συγγραφέα και τι κρατάτε από τη σχέση σας;
Είχα την χαρά να γνωρίσω την Άλκη Ζέη την εποχή που εργαζόμουν στον ξενώνα παιδιών «Μελία» της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.), με επιστημονικό υπεύθυνο τον Καθηγητή Παιδοψυχιατρικής Ιωάννη Τσιάντη. Στον ξενώνα φιλοξενήθηκαν παιδιά, των οποίων οι γονείς δεν μπορούσαν να τα φροντίσουν λόγω ψυχικής ασθένειας. Η Άλκη Ζέη και η Ζωρζ Σαρή θέλοντας να συμβάλουν στο έργο του φορέα έγραψαν και προσέφεραν το βιβλίο «Άλλοι καιροί Άλλα παιδιά», το μοναδικό που συνυπάρχουν και οι δυο. Αργότερα είχα την τιμή να μου προλογίσει το πρώτο μου βιβλίο, στο οποίο αναφέρεστε και που πρόσφατα μεταφράστηκε στα ιταλικά. Σημαντικό για μένα είναι ότι ήταν δίπλα μου σε δυο παρουσιάσεις του βιβλίου, σε Αθήνα και Βρυξέλλες! Το «Πετάει, πετάει…» είναι αφιερωμένο σε κείνη καθώς ήταν η πρώτη που το διάβασε και με παρότρυνε να το εκδώσω.
Κρατώ την σχέση μας ως φυλακτό. Το χιούμορ της, η απλότητα της, η σοφία της είναι μερικά κομμάτια ζωντανά μέσα μου.
