Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή τιμά τους Henri Cartier-Bresson (1908-2004) και Martine Franck (1938-2012) με ένα διπλό φωτογραφικό αφιέρωμα που θα παρουσιάζεται παράλληλα και στα δυο του μουσεία, στην Αθήνα και στην Άνδρο, από τις 3 Ιουλίου έως τις 27 Οκτωβρίου 2024.
Το ζευγάρι καλλιτεχνών ήταν αγαπημένοι φίλοι του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Cartier-Bresson εγκαινίασε τη νέα πτέρυγα του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο το 1987 με μια έκθεση 150 φωτογραφιών του, που είχε εκείνος επιλέξει. Ταξίδεψε μάλιστα ο ίδιος στη Χώρα της Άνδρου για να επιβλέψει το στήσιμο της έκθεσης. Αντίστοιχα, στη Franck οφείλουμε ένα από τα ωραιότερα πορτραίτα της Ελίζας Γουλανδρή, φωτογραφημένο στο Γκστάαντ τον Δεκέμβριο του 1999, μόλις έξι μήνες πριν τον θάνατο της Ελίζας τον Ιούλιο του 2000.
Το ζευγάρι καλλιτεχνών ήταν αγαπημένοι φίλοι του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Cartier-Bresson εγκαινίασε τη νέα πτέρυγα του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο το 1987 με μια έκθεση 150 φωτογραφιών του.
Επιθυμώντας να δώσει μια συνέχεια στη φιλία που ένωνε τα δύο ζευγάρια επί σχεδόν είκοσι χρόνια, το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή συνεργάστηκε με το Ίδρυμα Henri Cartier-Bresson, από το οποίο προέρχονται τα έργα των νέων εκθέσεων. Αυτές συνοδεύονται από αναλυτικό κατάλογο με κείμενα των τριών επιμελητών, του διευθυντή του Ιδρύματος Henri Cartier-Bresson, Clément Chéroux, της υπεύθυνης Συλλογών του Ιδρύματος Henri Cartier-Bresson, Aude Raimbault, και της υπεύθυνης Συλλογής του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Μαρίας Κουτσομάλλη-Moreau.
Αθήνα: Henri Cartier-Bresson
Το αφιέρωμα αποτελείται από δυο ξεχωριστές θεματικές ενότητες. Η πρώτη είναι αφιερωμένη στο μοναδικό του λεύκωμα «Η αποφασιστική στιγμή» (Images à la sauvette), που εκδόθηκε το 1952 από τον Tériade και τον αμερικανικό εκδοτικό οίκο Simon & Schuster και έχει χαρακτηριστεί από τον Robert Capa ως «Βίβλος για φωτογράφους».
Στο Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή παρουσιάζονται 76 από τις συνολικά 126 φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο λεύκωμα, μαζί με πολλά αρχειακά τεκμήρια, και μεταφέρουν τον επισκέπτη στις κρίσιμες δεκαετίες της ζωής του Cartier-Bresson 1932-1952. Μέσα από τις περιπλανήσεις του σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, το Μεξικό, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ινδία, η Κίνα, η Ινδονησία και η Βιρμανία, αποκαλύπτεται ένας άνθρωπος που βασανιζόταν ανάμεσα σε μια προσωπική ερμηνεία του εσωτερικού κόσμου του και σε μια πιο παρατηρητική προσέγγιση του εξωτερικού κόσμου.
Η δεύτερη θεματική ενότητα της έκθεσης, με τίτλο «Ελλάδα», περιλαμβάνει φωτογραφίες που τράβηξε κατά τη διάρκεια των τριών ταξιδιών που πραγματοποίησε στη χώρα μας, το 1937, το 1953 και το 1961. Τα έργα του, τα περισσότερα από αυτά αδημοσίευτα, ταξιδεύουν τον επισκέπτη σε διαφορετικές περιοχές και αρχαιολογικούς χώρους και συνοδεύονται από πλούσιο και ανέκδοτο αρχειακό υλικό.
Στο πρώτο του ταξίδι, ο φωτογράφος επισκέφθηκε περιοχές όπως η Αθήνα, το Γαλαξίδι, οι Δελφοί, οι Μυκήνες, η Ύδρα και οι Σπέτσες. Στο δεύτερο παρέμεινε στη χώρα για τρεις εβδομάδες, κατά τη διάρκεια των οποίων επικεντρώθηκε σε αρχαιολογικούς χώρους αποθανατίζοντας παράλληλα στιγμιότυπα από τη ζωή στην Αθήνα, και περιηγήθηκε στην Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα. Στο τρίτο ήρθε ως απεσταλμένος των περιοδικών Vogue και Holiday. Το πρόγραμμά του ήταν οργανωμένο σε συνεργασία με τον ΕΟΤ και του έδωσε την ευκαιρία να επισκεφθεί, μεταξύ άλλων, τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τις Κυκλάδες.
Σε όλη τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις για το κοινό. Για δύο Παρασκευές του Ιουλίου, στις 5 και 12 του μήνα, και κάθε Παρασκευή από τις 30 Αυγούστου θα διεξάγεται μια ειδικά σχεδιασμένη διαδραστική ξενάγηση με τίτλο «Φωτο-βόλτα στο Παγκράτι». Ομαδικές ή ιδιωτικές ξεναγήσεις λαμβάνουν χώρα κατόπιν συνεννόησης ενώ εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά έχουν προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο.
Άνδρος: Martine Franck
Η αναδρομική έκθεση της φωτογράφου, με τίτλο «Κοιτάζοντας τους άλλους», περιλαμβάνει περίπου 150 φωτογραφίες της καθώς και σημαντικό αρχειακό υλικό, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να παρακολουθήσουν όλη την εξέλιξη της καλλιτεχνικής της πορείας, από τα πρώτα της βήματα το 1963 έως τον θάνατό της το 2012.
Ένα από τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα της Martine Franck ήταν η περιέργεια για τους άλλους, μια ειλικρινής έλξη που ένιωθε για τους ανθρώπους, η οποία και αποτέλεσε τον πυρήνα του απαιτητικού φωτογραφικού της έργου. Αυτό το συναίσθημα καθόρισε επίσης τη θεματολογία του έργου της, η οποία κυμαίνεται από την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας μέχρι πορτραίτα εργατών, φεμινιστικούς αγώνες, τη βουδιστική πνευματικότητα και την τρίτη ηλικία.
Η έκθεση δεν εξαντλείται στις πιο γνώριμες εικόνες της αλλά φωτίζει και άλλες, λιγότερο οικείες ωστόσο εξίσου σημαντικές πτυχές του έργου της. Μέσα από έξι θεματικές ενότητες παρουσιάζονται αναλυτικά όλες οι θεματικές που την απασχόλησαν: οι ηλικίες της ζωής (παιδικά χρόνια, μύηση, γηρατειά), τα επαγγέλματα (εργατικό δυναμικό, εργάτες της θάλασσας, δημόσια πρόσωπα), τα πολιτικά θέματα (διαδηλώσεις, ναός Σαιν-Μπερνάρ, καταναλωτισμός), οι φεμινιστικοί αγώνες (εμβληματικές προσωπικότητες, στρατευμένες δουλειές, συλλογικές δράσεις), οι χώροι αναπαράστασης και κάποιες «τοπιογραφικές σκέψεις» της.
Η έκθεση προβάλλει μια καλλιτέχνιδα πολιτικοποιημένη και στρατευμένη στην εποχή της, που είχε μια άμεση και στενή σχέση με τα θέματά της χωρίς να αποζητά τη δεξιοτεχνία και για την οποία ο φωτογραφικός φακός είχε τον ρόλο του μεσολαβητή ώστε να μπορεί να «κοιτάζει τους άλλους».
Από 1 έως και 31 Αυγούστου θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις για το κοινό στα ελληνικά και στα αγγλικά, ενώ υπάρχει επίσης η δυνατότητα για ομαδικές ή ιδιωτικές ξεναγήσεις κατόπιν συνεννόησης. Παράλληλα, εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά ηλικίας 5-7 ετών και 8-12 ετών καθώς και διαδραστικές οικογενειακές ξεναγήσεις θα πραγματοποιούνται από τις 24 Ιουλίου έως τις 25 Αυγούστου.
Info
Διάρκεια εκθέσεων: 3 Ιουλίου-27 Οκτωβρίου 2024.
Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Ερατοσθένους 13, Αθήνα 11635, τηλ. 210 725 2895, visit@goulandris.gr, goulandris.gr. Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Πέμπτη, Σάββατο & Κυριακή 10.00-18.00, Παρασκευή 10.00-20.00, Τρίτη κλειστά.
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Χώρα, Άνδρος 84500, τηλ. 22820 22444, andros@goulandris.gr. Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 11.00-15.00 & 18.00-21.00, Δευτέρα 11.00-15.00, Δευτέρα απόγευμα & Τρίτη κλειστά.
Συντελεστές εκθέσεων
Γενικός συντονισμός εκθέσεων: Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau, υπεύθυνη Συλλογής Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή. Επιμέλεια εκθέσεων: «Martine Franck. Κοιτάζοντας τους άλλους», Clément Chéroux, διευθυντής Ιδρύματος Henri Cartier-Bresson, Παρίσι. «Henri Cartier-Bresson. Η αποφασιστική στιγμή», Aude Raimbault, υπεύθυνη Συλλογών Ιδρύματος Henri Cartier-Bresson, Παρίσι. «Henri Cartier-Bresson. Ελλάδα», Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau, υπεύθυνη Συλλογής Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή.
