γράφει η Ραφαέλλα Ράλλη
Δε χρειάζεται να είναι κανείς σινεφίλ για να έχει κάπου στο μυαλό του καταχωνιασμένη τη λέξη «Λολίτα». Ή να θυμάται τα περιβόητα γυαλιά ηλίου με φακούς σε σχήμα καρδιάς – δεν «έφυγαν» ποτέ από τη μόδα έτσι κι αλλιώς. Αντίστοιχα, ο ρόλος της «Λολίτα» του Nabokov μπορεί να ήταν τόσο σαρωτικός από μόνος του, ώστε να αποτελούσε ορόσημο για οποιαδήποτε ηθοποιό κι αν επέλεγε ο Stanley Kubrick από τις 800 που πέρασαν από τις οντισιόν του. Μπορεί να μην ήταν δηλαδή η Sue Lyon που τον έκανε να αποτυπωθεί στη μνήμη μας ανεξίτηλα.
Κατά τα φαινόμενα η Lyon δια ζώσης, στην τρυφερή ηλικία των 15 χρόνων, ήταν όσο αποπλανητική φιγούρα όσο απαιτούσε ο ίδιος ρόλος, σύμφωνα με τον Kubrick. «Παραδόξως, ήταν στη σωστή ηλικία. Η Λολίτα ήταν 12,5 ετών στο βιβλίο, η Sue ήταν 13ων. Νομίζω ότι μερικοί άνθρωποι νοητικά την τοποθετούσαν ως μία 9χρονη. Θα παραδεχόμουν ότι έκανα λάθος μόνο σε ένα κομμάτι της ταινίας, ωστόσο: Εξαιτίας όλης της πίεσης από την υποχρεωτική κατευθυντήρια γραμμή της βιομηχανίας του κινηματογράφου και της CLOD, πιστεύω πως δεν δραματοποίησα επαρκώς την ερωτική πλευρά της σχέσης του Humbert με τη Λολίτα και δεδομένου του ότι η σεξουαλική του εμμονή απλώς υπαινισσόταν, πολύς κόσμος υπέθεσε υπερβολικά γρήγορα ότι ήταν ερωτευμένος μαζί της. Ενώ στο μυθιστόρημα αυτό έρχεται ως ανακάλυψη στο τέλος, όταν πια δεν ήταν μία «νύμφη», αλλά μία πονηρή αστή έγκυος και είναι αυτή η συνάντηση, και η ξαφνική συνειδητοποίηση της αγάπης του, που είναι ένα από τα πιο ακανθώδη στοιχεία της ιστορίας. Αν μπορούσα να κάνω την ταινία ξανά, θα είχα τονίσει το ερωτικό στοιχείο της σχέσης τους με την ίδια βαρύτητα που του είχε δώσει ο Nabokov. Αλλά αυτός είναι ο μόνος σημαντικός τομέας στον οποίο πιστεύω ότι η ταινία μπορεί να είναι επιρρεπής σε έγκυρη κριτική», εκμυστηρεύθηκε αργότερα ο Kubrick αναφορικά με τις δικές του ενστάσεις σε σχέση με την ταινία, αλλά και την ίδια τη Sue Lyon που τόσο συζητήθηκε ως πρωτοεμφανιζόμενη.
Εντωμεταξύ, υπήρξε σύμπνοια ανάμεσα στους συντελεστές, όσον αφορά στο «στυλ» της πρωταγωνίστριας· Παρά το συντηρητικό πλαίσιο της εποχής, έπρεπε τουλάχιστον η ίδια η πρωταγωνίστρια να μοιάζει ποθητή, επεσήμανε αργότερα κατά το Flavorwire ο παραγωγός της ταινίας James Harris: «Γνωρίζαμε ότι έπρεπε να τη μετατρέψουμε σε σεξουαλικό αντικείμενο – δε μπορούσε να μοιάζει με παιδί. Αν όντως την παρουσιάζαμε έτσι, τότε καθένας από το κοινό θα μπορούσε να καταλάβει γιατί όλοι θα ήθελαν να της την “πέσουν” – κάνεις και τον πρωταγωνιστή ελκυστικό, ναι, θα λειτουργούσε όλο.»
Η Λολίτα Lyon -όπως κάθε έφηβη στην ηλικία της- προφανώς και κολακεύθηκε από την επιτυχία της ταινίας, αλλά ποιος θα μπορούσε να κατηγορήσει το 15χρονο κορίτσι από την Αϊόβα που μέχρι τότε εργαζόταν ως μοντέλο… Βρέθηκε ξαφνικά να πρέπει να διαχειριστεί πρεμιέρες, κιουμπρική λάμψη, μια Χρυσή Σφαίρα για την πιο υποσχόμενη πρωτοεμφανιζόμενη σε συνδυασμό με ένα αδηφάγο κοινό που διψούσε για ένα νέο είδωλο των ’60s. Δίκαιο και κυρίως αναμενόμενο. Γι’ αυτό και το ότι δέχθηκε να παίξει πάλι ένα κορίτσι πειρασμό στη «Νύχτα της Ιγκουάνα» στον πλευρό του Richard Burton ήταν αρχικά απολύτως κατανοητό, ενδεχομένως αρκετά εγκλωβιστικό εκ των υστέρων.
Το σκανδαλώδες προηγούμενο της Λολίτα σε συνδυασμό με την «ταραχώδη» προσωπική της ζωή που την οδηγούσε από γάμο σε γάμο (έκανε πέντε συνολικά) συνέχιζαν να στοιχειώνουν τα επαγγελματικά της βήματα. Η Λολίτα ως ρόλος, αλλά και ως συμπεριφορά δεν έφυγε ποτέ από πάνω της. Λέγεται πως όταν αποφάσισαν να παντρευτούν με τον πρώτο της σύζυγο Hampton Fancher, η πρώτη που έλαβε προσκλητήριο ήταν η πρώην γυναίκα του. Δύο γάμους μετά, επέλεξε ως σύζυγό της τον δολοφόνο Gary “Cotton” Adamson, τον οποίο παντρεύτηκε μέσα σε φυλακή του Κολοράντο. «Μου έλεγαν άνθρωποι του χώρου και συγκεκριμένα παραγωγοί και διανομείς ότι δεν θα έπαιρνα τη δουλειά γιατί ήμουν παντρεμένη με τον Cotton», τόνιζε μετανιωμένη μετά τον χωρισμό τους, ψάχνοντας να βρει απαντήσεις για τη στασιμότητα της καριέρας της.
Για τους δικούς της πάντως, τα φτερά της κόπηκαν από την αποτυχία της στο κάστινγκ του Bonnie and Clyde το 1967, όταν ο ρόλος κατέληξε στη Faye Dunaway. Αντικειμενικά, 18 ταινίες και 7 συμμετοχές σε τηλεοπτικές σειρές από το 1959 έως και το 1978 δεν είναι αμελητέος αριθμός για μία κοπέλα που ξεφύτρωσε από τη μέση του πουθενά επειδή σε εκείνη ο Kubrick διέκρινε «κάτι». Τι θα αποφάσιζε ωστόσο αν a priori διέθετε μία αυστηρά τελεσίδικη επιλογή ανάμεσα στη διαχρονική σήμερα Λολίτα που πόζαρε με τα χαρακτηριστικά της γυαλιά και το κόκκινο γλειφιτζούρι στην αφίσα (παρεμπιπτόντως δεν εμφανίζονται πουθενά στην ταινία) και σε μία καριέρα μέχρι τα βαθιά της γεράματα; Δεν θα μάθουμε ποτέ.
