Ένα από τα ωραιότερα φεστιβάλ τον κόσμο, το Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του. Μια πρώτη γεύση από το εντυπωσιακό του πρόγραμμα στην Επίδαυρο μας έδωσε την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, Κατερίνα Ευαγγελάτου, φέρνοντας καλοκαιρινή αύρα στις χειμωνιάτικες μέρες μας και αναμνήσεις από καλοκαιρινούς ήχους (ιαχές και τζιτζίκια) στα αρχαία αργολικά θέατρα. Όλες οι εκδηλώσεις παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον και μπορείτε να διαβάσετε γι’ αυτές αναλυτικά στο site του φεστιβάλ. Όπως επισήμανε η Κατερίνα Ευαγγελάτου, «Επίδαυρος σημαίνει Φεστιβάλ. Και Επίδαυρος σημαίνει Αρχαίο Δράμα. Επίκεντρο του προγραμματισμού μας και σταθερός πρωταγωνιστής παραμένει το Αρχαίο Δράμα και η μετεξέλιξή του μέσα στα χρόνια. Ένας θεσμός με 70 χρόνια ιστορίας οφείλει να έχει στραμμένο το βλέμμα του στο μέλλον, να παίρνει ρίσκα και να τολμάει. Αποστολή μας είναι η σύνδεση της κληρονομιάς του Αρχαίου Δράματος με τις σύγχρονες παραστατικές φόρμες και δραματουργικές αναζητήσεις, και όχι η μουσειακή αναπαράσταση μιας εικασίας για το ποια ήταν κάποτε η μορφή αυτών των έργων/παραστάσεων. Στόχος μας είναι η δημιουργία παραστάσεων που να αφορούν τον σύγχρονο θεατή και να εξελίσσουν την οπτική του – στον κόσμο και στην τέχνη. Προς την επίτευξη αυτού του στόχου, οι τρεις πυλώνες του Φεστιβάλ στην Επίδαυρο είναι ο Κύκλος Contemporary Ancients, η συστηματική πρόσκληση διακεκριμένων σκηνοθετών από το εξωτερικό να εργαστούν με ταλαντούχους ηθοποιούς και καλλιτεχνικούς συντελεστές από την Ελλάδα, και τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα».
Το Marie Claire επισημαίνει τις Παρασκευές και τα Σαββατοκύριακα του καλοκαιριού που όλοι οι δρόμοι θα οδηγούν στην Επίδαυρο, Μικρή και Μεγάλη. Κανονίστε τις διακοπές σας αναλόγως.
27, 28 και 29/06, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Ulrich Rasche, Αντιγόνη του Σοφοκλή. Παγκόσμια πρεμιέρα σε συμπαραγωγή με το φεστιβάλ. Η παράσταση που θα ανοίξει το πρόγραμμα των Επιδαυρίων 2025.
«Πάντοτε ονειρευόμουν να ανεβάσω στην Επίδαυρο την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Ίσως ακουστεί κάπως παράξενο, αλλά η επιλογή μου δεν είχε να κάνει τόσο με τον χαρακτήρα της ίδιας της Αντιγόνης όσο με τη φιγούρα του βασιλιά Κρέοντα. Η Αντιγόνη, όπως γνωρίζουμε, είναι η ηρωίδα του έργου. Αντιστέκεται στην αυταρχική εξουσία του βασιλιά. Προτάσσει τις δικές της ιδέες για το τι πρέπει να συμβεί. Η δύναμη και η αντίστασή της απέναντι στην εξουσία είναι αξιοθαύμαστες. Αλλά μήπως δεν ζούμε σήμερα σε μια κοινωνία όπου είναι πανεύκολο για όλους να παριστάνουν τις ηρωίδες ή τους ήρωες, να μιλούν και να πράττουν με τα δικά τους μέτρα και σταθμά; Μήπως πολλές φορές ξεχνάμε ότι αποστολή του Κρέοντα ως βασιλιά είναι να υπερασπίζεται το κράτος και τους νόμους; Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να ρίξουμε μια ματιά στον βασιλιά και στα επιχειρήματά του, που διατυπώνονται τόσο εύστοχα από τον Σοφοκλή στην τραγωδία. Όπως ξέρουν καλά οι Έλληνες, η δημοκρατία είναι μια κατάκτηση που σφυρηλατήθηκε μέσα στους αιώνες, θεμελιωμένη σε ατομικές ελευθερίες αλλά και υποχρεώσεις. Στην Αντιγόνη, ο Κρέων είναι εκείνος που υπερασπίζεται αυτό το πολίτευμα. Έστω κι αν τελικά ακολουθεί εσφαλμένη πορεία, έστω κι αν αποδεικνύεται ανίκανος να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων που επιτάσσει η λειτουργία ενός τέτοιου πολιτεύματος, αξίζει τον κόπο να εξετάσουμε πιο προσεκτικά τα επιχειρήματα του Σοφοκλή εστιάζοντας στον χαρακτήρα του Κρέοντα. Σε κάθε περίπτωση, χαίρομαι αφάνταστα για την ευκαιρία που μου δίνεται να διερευνήσω εις βάθος τις διαστάσεις και την επιχειρηματολογία του τραγικού ποιητή στην Επίδαυρο με έναν θίασο Ελλήνων ηθοποιών», σημειώνει ο Γερμανός σκηνοθέτης που έφερε στο παρελθόν στο ίδιο φεστιβάλ τον Αγαμέμνονα. Αυτή τη φορά σκηνοθετεί τους Γιώργο Γάλλο (Κρέων), Δημήτρη Καπουράνη (Αίμων), Κόρα Καρβούνη (Αντιγόνη), Φιλαρέτη Κομνηνού (Τειρεσίας), Κίττυ Παϊταζόγλου (Ισμήνη), Θάνο Τοκάκη (Φύλακας).
04 και 05/07, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Θέατρο Πορεία – Δημήτρης Τάρλοου, Ηλέκτρα του Σοφοκλή.
Πρώτη σκηνοθεσία του Δημήτρη Τάρλοου στο αρχαίο θέατρο με ένα έργο με θέμα το τίμημα των επιλογών και την ανάγκη για κάθαρση με κάθε κόστος… «Η Ηλέκτρα του Σοφοκλή δεν είναι απλώς μία ιστορία εκδίκησης. Είναι μια τραγωδία για το βάρος της κληρονομιάς. Για τον αντίκτυπο των επιλογών μας. Και για την αδυναμία του ανθρώπου να ξεφύγει από τη μοίρα του – ή από τα πάθη του. Αυτός ακριβώς ο κόσμος ο οποίος είναι αντιφατικός και βασανιστικός θα ζωντανέψει στη σκηνή», ανέφερε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη Τύπου ο Δημήτρης Τάρλοου. Η Ηλέκτρα, μέλος της καταραμένης οικογένειας των Ατρειδών, μια γυναίκα παγιδευμένη σε αυτόν τον κύκλο αίματος και φρίκης, είναι κάτι περισσότερο από τραγικός χαρακτήρας, αφού προσωποποιεί το δίλημμα ανάμεσα στην ανάγκη για δικαιοσύνη και την ηθική επιταγή της αποφυγής της βίας. Δεν είναι μόνο ένα τραγικό πλάσμα της μοίρας, αλλά και ένα δημιούργημα του χαρακτήρα της, ενός χαρακτήρα ολόψυχα δοσμένου στον αγώνα για δικαιοσύνη. Είναι άραγε και η ίδια θύμα της εμμονής της με την εκδίκηση ή μια φωνή αντίστασης απέναντι στη βαρβαρότητα της εξουσίας; Και γιατί όταν το παλάτι απαλλάσσεται πλέον από τους τυράννους, εκείνη δεν περνάει το κατώφλι του; Μένει απλώς έξω από τον Οίκο που μισεί ή αρνείται να γίνει μέρος του συστήματος που πολέμησε με πάθος; Είναι ακόμα δέσμια των ακραίων συναισθημάτων που την καθόρισαν – του πόνου για τον θάνατο του πατέρα, του μίσους για τη μητέρα, της νοσταλγίας για τον χαμένο αδερφό; Το πάθος της –είναι βέβαιο– δεν σιγάζει ούτε μετά την κάθαρση. Παίζουν: Γιάννης Αναστασάκης (Παιδαγωγός), Γρηγορία Μεθενίτη (Χρυσόθεμις), Λουκία Μιχαλοπούλου (Ηλέκτρα), Νικόλας Παπαγιάννης (Αίγισθος), Ιωάννα Παππά (Κλυταιμνήστρα), Αναστάσης Ροϊλός (Ορέστης), Περικλής Σιούντας (Πυλάδης).
04 και 05/07, Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου. Όλια Λαζαρίδου, Θήβα μοναξιά του Κυριάκου Χαρίτου. Εμπνευσμένο από την Αντιγόνη του Σοφοκλή.
Μνήμη δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από γλώσσα. Σε μια επαρχία ξεγραμμένη εδώ και χρόνια, μια φωνή ψάχνει εκείνο το κορίτσι που το λέγαν Αντιγόνη. Η πόλη ξυπνά. Θυμάται. Μπαινοβγαίνει στο όνειρο. Τα θραύσματά της αντηχούν. Μένουν για λίγο. Μετά γίνονται σκόνη. Βραβευμένος συγγραφέας και σεναριογράφος, ο Κυριάκος Χαρίτος (Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου 2023) γράφει μια λαϊκή παραλογή εμπνευσμένη από τον μύθο της Αντιγόνης που σκηνοθετεί η Όλια Λαζαρίδου. Αποφεύγοντας τη γραμμικότητα ενός κειμένου που οι θεατές γνωρίζουν απέξω κι ανακατωτά, το Θήβα μοναξιά κινείται τόσο προς τα μπρος όσο και προς τα πίσω. Έχει τη μορφή ενός παραμιλητού. Ενός τραγουδιού.
Η αφήγηση, άλλοτε σε έμμετρο κι άλλοτε σε πεζό λόγο, συνομιλεί με τη μουσική που ερμηνεύεται ζωντανά επί σκηνής. Ηθοποιοί και μουσικοί συνθέτουν μια ονειρική μπάντα που πότε μιλά, πότε τραγουδά και πότε ψάλλει και μας μεταφέρει στα χώματα ενός τόπου γεμάτου θραύσματα μνήμης σαν κτερίσματα.
Η παράσταση συνομιλεί με την εναρκτήρια παραγωγή του Φεστιβάλ στην Επίδαυρο, την Αντιγόνη του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Ulrich Rasche.
19/07, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Utopia – Θεόδωρος Κουρεντζής, Γκούσταφ Μάλερ: Συμφωνία αρ. 4 και Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά (Kindertotenlieder).
Ένας χαρισματικός αρχιμουσικός με πληθωρική μουσική προσωπικότητα κάνει ένα όνειρο πραγματικότητα συναντώντας το μεγαλείο του Μάλερ και παρασύροντας τους ακροατές σε υπαρξιακές αναζητήσεις και μεταφυσικές αγωνίες με φόντο το μυστηριακό τοπίο του αρχαίου θεάτρου τη νύχτα. Ο πολυβραβευμένος Έλληνας δημιουργός της Utopia θα διευθύνει την ανεξάρτητη ορχήστρα που ίδρυσε το 2022, στην Τέταρτη συμφωνία του Μάλερ, τη δημοφιλέστερη του Αυστριακού μουσουργού. Το τραγούδι του δ΄ μέρους θα ερμηνεύσει η εξαιρετική Ελβετή σοπράνο Ρέγκουλα Μίλεμαν, από τις κορυφαίες της γενιάς της. Στο δεύτερο μέρος της βραδιάς, η μεσόφωνος Εβ-Μοντ Ιμπό θα ερμηνεύσει τα σπαρακτικά Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά (Kindertotenlieder), τον κύκλο τραγουδιών που συνέθεσε ο Μάλερ (1901-1904) σε φόρμα ορχηστρικών λίντερ, μελοποιώντας πέντε ποιήματα του Φρίντριχ Ρίκερτ.
01 και 02/08, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου – Théâtre national de la Colline – Wajdi Mouawad Ο όρκος της Ευρώπης Παγκόσμια πρεμιέρα.
Από τους πλέον ενδιαφέροντες σύγχρονους δραματουργούς διεθνώς, ο Wajdi Mouawad, επανέρχεται στο Φεστιβάλ, για πρώτη φορά όμως στην Επίδαυρο, με ένα νέο έργο εμπνευσμένο από αρχαίες ηρωίδες που γράφει με δική μας ανάθεση στο πλαίσιο του Κύκλου Contemporary Ancients. Θα το παρουσιάσει μ’ έναν πολυεθνικό θίασο σε μια πολύγλωσση παράσταση, διεθνή συμπαραγωγή, με πρωταγωνίστρια τη Γαλλίδα σταρ Juliette Binoche.
Ο Λιβανοκαναδός συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός Ουαζντί Μουαουάντ, καλλιτεχνικός διευθυντής τα τελευταία χρόνια του Théâtre National de la Colline, έγινε γνωστός στην Ελλάδα κυρίως ως ο σεναριογράφος του υποψήφιου για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας Μέσα από τις φλόγες (σκην. Denis Villeneuve, 2010), που βασίστηκε στο θεατρικό έργο του Πυρκαγιές (Incendies). Το σκοτεινό αυτό οδοιπορικό στον Λίβανο του εμφυλίου, που ξετυλίγεται μέσα από μια τραυματική οικογενειακή ιστορία, έχει στη ρίζα του μια βαθιά σύνδεση με την αρχαία τραγωδία, η οποία αποτελεί την κυριότερη πηγή έμπνευσης του Μουαουάντ: ο διχασμός στην καρδιά της οικογένειας, η πάλη των δύο φύλων, ο ξεριζωμός, η ολέθρια κληρονομιά της προηγούμενης γενιάς στις επόμενες και η αναζήτηση κάθαρσης είναι θέματα που επανέρχονται στα θεατρικά του έργα, τα περισσότερα σε διάλογο με ήρωες του Αρχαίου Δράματος. Θέατρο πολιτικό σε συνομιλία με τη σύγχρονη ιστορία, εμβαθύνει ταυτόχρονα στον Μύθο επιδιώκοντας να αναδείξει τις αρχετυπικές διαστάσεις της ανθρώπινης περιπέτειας, ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου. Από την άλλη, εστιάζει στην αναζήτηση ταυτότητας πέρα από φυλετικά, θρησκευτικά, οικογενειακά όρια, και ο φωτισμός των προσώπων μ’ έναν έντονα λυρικό λόγο προσδιορίζει μια ιδιαίτερα σύγχρονη προσέγγιση, όπως το είδαμε και στο τελευταίο του έργο Όλοι εμείς πουλιά, που ανέβηκε στο Εθνικό Θέατρο πέρσι. Ο Μουαουάντ είχε έρθει στο Ηρώδειο το 2011 με τον κύκλο Γυναίκες, σπονδυλωτή σκηνοθεσία των έργων του Σοφοκλή Αντιγόνη, Ηλέκτρα και Τραχίνιαι, με γαλλοκαναδικό θίασο σε μια διεθνή συμπαραγωγή.
08 και 09/08, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Μαρία Πρωτόπαππα, Ανδρομάχη του Ευριπίδη.
Μεταφερόμαστε μακριά από τα μεγάλα κέντρα, στην ελληνική επαρχία. Θεσσαλία, Φθιώτιδα, Θετίδειον. Στον οίκο του γιου του Αχιλλέα, του Νεοπτόλεμου. Ο βίαιος, σκληρός, ασεβής ήρωας της Ιλιάδας, που πάνω του στηρίχθηκε η νίκη των Ελλήνων στην Τροία, είναι ανίκανος να ανταποκριθεί στις ευθύνες του πατέρα, του συζύγου, του ηγέτη. Φεύγει για να βρει θεραπεία στο μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς. Ο πολεμικός παροξυσμός του έχει μολύνει το κρεβάτι, το σπίτι, την πόλη του. Μπροστά στα μάτια της γυναίκας που αδίκησε ανεπανόρθωτα, θα λάβει το είδος της τιμωρίας που ονομάστηκε νεοπτολέμειος τίσις. Η χώρα, η επαρχία, αποδεκατισμένη, αντιπροσωπεύεται από έναν γκροτέσκο Χορό γυναικών, εγκαταλελειμμένων, φοβισμένων, υποταγμένων μέσα στην απορία τους. «Πρέπει να κοιτάμε λίγο τα κριτήρια με τα οποία επιλέγουμε ηγέτες, συμμάχους, συζύγους, και φίλους. Κι έπειτα ότι πρέπει να προσέχουμε επίσης με ποιο τρόπο διαχειριζόμαστε τον εαυτό μας, το σπίτι μας, και την πολιτεία ή τέλος πάντων τον ρόλο που ο καθένας μας έχει αναλάβει», είπε η Μαρία Πρωτόπαππα, μιλώντας για τον τρόπο που ο Ευριπίδης κάνει την αυτοκριτική του σε αυτό το έργο.
22 και 23/08 Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Εθνικό Θέατρο– Θεόδωρος Τερζόπουλος, Ορέστεια του Αισχύλου.
Η εμβληματική τριλογία του Αισχύλου Ορέστεια σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου, στην πρώτη συνεργασία του διεθνώς καταξιωμένου Έλληνα σκηνοθέτη και δασκάλου με το Εθνικό Θέατρο, αποτέλεσε από τις σπουδαιότερες στιγμές στην πρόσφατη ιστορία του ελληνικού θεάτρου. Μετά τη θριαμβευτική της πορεία σε ξεχωριστούς σταθμούς, η παράσταση επιστρέφει στις 22 & 23 Αυγούστου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, ολοκληρώνοντας τον φετινό επιδαύριο κύκλο του Φεστιβάλ.
