Ο πιο εύστοχος παραλληλισμός που θα μπορούσε να δοθεί στη ζωή μας είναι αυτός του παζλ. Ο κάθε άνθρωπος προσπαθεί να βρει τα σωστά κομμάτια και να τα ενώσει με άλλα, ώστε να καταφέρει να φτάσει στην προσωπική του ολοκλήρωση. Πόσο εύκολο είναι, όμως, αυτό να γίνει και τι πρέπει να κάνουμε για να το πετύχουμε;
Η ψυχολόγος Έφη Ανδρεουλάκου μέσα από τις σελίδες του νέου της βιβλίου, με τίτλο «Παζλ: Γίνε καλύτερος στο παιχνίδι της ζωής», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Key books, προσπαθεί να δώσει τις απαντήσεις που ζητάμε και να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε πως για να νιώσουμε ολοκληρωμένοι έχει σημασία να αποδεχτούμε τον εαυτό μας και να σεβαστούμε τόσο τη δική μας ελευθερία όσο και των άλλων. Η ίδια επιστρατεύει τις γνώσεις και την εικοσιπενταετή εμπειρία της και μας βοηθά να ενώσουμε τα κομμάτια του προσωπικού μας παζλ.
Μας δίνει τα εργαλεία για να μάθουμε ν’ απολαμβάνουμε τη ζωή, παρ’ όλες τις δοκιμασίες και τα εμπόδια στην υγεία, τα οικονομικά και στις σχέσεις και- το κυριότερο-ν’ ανακαλύπτουμε το φως που υπάρχει μέσα μας. Όπως θα καταλάβετε και από την κουβέντα που είχαμε μαζί της και η ίδια έχει περάσει από όλες αυτές τις αναζητήσεις που μας απασχολούν καθημερινά, έχει αναγνωρίσει τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο μονοπάτι της προσωπικής εξέλιξης και πορεύεται με μεγαλύτερη συνειδητοποίηση του ποια είναι.
Όπως σημειώνει για το βιβλίο της: «Από κάποια στιγμή και μετά, μου έγινε πολύ ξεκάθαρη η διαδρομή, πώς από εξαρτημένος άνθρωπος, γίνεσαι Δημιουργός- η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Θέλησα αυτή την κατανόηση, να την αφήσω καταγεγραμμένη για τη γενιά μου και για όποιον άνθρωπο έχει το κίνητρο-τη θέληση να συνθέσει το προσωπικό του παζλ.
Για όποιον επιθυμεί να γίνει “ο καλός ο καπετάνιος” της ζωής του, να αποκτήσει αντοχές για τα δύσκολα και να απολαμβάνει τα ευχάριστα, όταν οι συνθήκες ευνοούν. Για αυτόν που επιμένει να κρατά το εσωτερικό του κέντρο, τις αξίες, τα συναισθήματα, τις ποιότητες εαυτού που έχει επιλέξει, ανεξάρτητα από τις συνθήκες γύρω του».
Ποια ανάγκη σας οδήγησε για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου;
Θέλησα να αφήσω καταγεγραμμένο αυτό που με τα χρόνια μού έγινε πολύ σαφές, πώς από εξαρτημένος άνθρωπος μπορείς να γίνεις η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Πως μπορείς να παραμένεις στο κέντρο σου, ανεξαρτήτως των εξωτερικών καταστάσεων. Θέλησα με εμπειρικό τρόπο, να καταγραφεί για τη γενιά μου και για όποιον άνθρωπο έχει το κίνητρο να συνθέσει το προσωπικό του παζλ.
Γιατί είναι τόσο δύσκολο να συνθέσουμε με επιτυχία τα κομμάτια του προσωπικού μας παζλ; Και τι συμβαίνει όταν το αφήνουμε μισοτελειωμένο;
Θέλει αρετή και τόλμη το παιχνίδι αυτό. Να αντικρίζεις την προσωπική σου αλήθεια, τον εαυτό σου με την ομορφιά και την ασχήμια του και να το αντέχεις. Όπως χρειάζεται και πολλή υπομονή, καθώς αναζητάς τη δική σου πρωτότυπη λύση, καθώς ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός.
Το μισοτελειωμένο, κατά μια έννοια, υπάρχει πάντα. Είμαστε όλοι ατελείς. Ή μέχρι τέλους, θα γηράσκουμε διδασκόμενοι. Αν το θέσουμε σχηματικά, ο αχταρμάς, η μουτζούρα, το μπερδεμένο κουβάρι είναι το πρόβλημα.
Πολλές φορές τείνουμε να βάζουμε κομμάτια από το παζλ μας κάτω από το χαλί. Τι κίνδυνοι ελλοχεύουν από μια τέτοια επιλογή;
Το να βάζω τα κομμάτια του παζλ μου κάτω από το χαλί, για να μην τα δω, για να κάνω ότι τα ξεχνώ, σημαίνει ότι επιλέγω να μην ασχοληθώ με την επίλυση τους, με τη σύνθεσή τους. Όμως, οτιδήποτε δεν επιλύω, όταν οφείλω να το κάνω, κακοφορμίζει· σαν το φαγητό που πρέπει να πετάξω από το ψυγείο γιατί έχει μουχλιάσει. Δυστυχώς, δεν έχει γίνει κατανοητό ότι η ψυχική εξέλιξη του εσώτερου, ακατέργαστου εαυτού μας είναι το πιο βασικό από τα “things to do”, του γήινου ταξιδιού μας στον πλανήτη γη.
Είναι ο μόνος τρόπος για να γίνουμε «καλοί καπετανέοι» παντός καιρού, να νοηματοδοτήσουμε τη ζωή μας και να ομορφύνουμε τη διαδρομή, παρά τις αντιξοότητες.
Για την επίλυση των προσωπικών μας γρίφων είναι απαραίτητο να ανατρέξουμε στην παιδική και εφηβική μας ηλικία και αν ναι γιατί;
Αν ανατρέξω στα παιδικά- εφηβικά μου χρόνια, μπορώ εύκολα να ανακαλύψω τι με έχει διαμορφώσει, τις πεποιθήσεις, τα patterns που ασυνείδητα είναι εγγεγραμμένα και επαναλαμβάνω στην ενήλικη ζωή μου, όταν σχετίζομαι με τους σημαντικούς άλλους: το παιδί, τον σύζυγο, τον σύντροφό μου, τον κολλητό μου. Αυτό που φωτίζω, που με εμποδίζει και συνειδητοποιώ από πού πηγάζει, μπορώ ευκολότερα να το αντικαταστήσω με μια υγιή συμπεριφορά. Κατά συνέπεια, η παιδική- εφηβική ηλικία είναι η σημαντικότερη πλατφόρμα εκκίνησης για την επίλυση των προσωπικών μας γρίφων.
Από την πολυετή εμπειρία σας με παιδιά και εφήβους, ποιο είναι το ποιο κοινό πρόβλημα/ δυσκολία που αντιμετωπίζουν;
Μιλώντας για παιδιά- εφήβους, που δεν έχουν κάποιο θέμα που χρήζει διάγνωσης, θα απαντούσα με έναν τρόπο που ίσως ακουστεί λίγο προκλητικός: το πιο κοινό θέμα που αντιμετωπίζουν είναι οι ίδιοι οι γονείς τους. Εννοείται ότι τέλειοι γονείς δεν υπάρχουν, όμως κάθε άρνηση της ψυχικής εξέλιξης του γονιού, την πληρώνει το ίδιο το παιδί του. Ο εξαρτητικός γονιός, ο κατευθυντικός, ο ελεγκτικός με υπερβολικά αυστηρά όρια, ο χαοτικός με μηδέν όρια, ο νάρκισσος, αυτός που δίνει διπλά μηνύματα· που τα θέλει όπως τα θέλει· που δεν ξέρει ποιες μάχες να δώσει και ποιες όχι· που αποσύρει την αγάπη του όταν η γνώμη του παιδιού δεν ταυτίζεται με την δική του· που αγαπά με προϋποθέσεις· που χρησιμοποιεί τα παιδιά του ως ασπίδα έναντι του άλλου γονέα· που μπαίνει σε ρόλους των άκρων ως θύμα ή θύτης.
Το παιδί- ο έφηβος διδάσκεται κυρίως μέσα από το παράδειγμα αυτών που των μεγαλώνουν. Τι καλό θα αποταμιεύσει από τέτοιες είδους συμπεριφορές;
Τι ισχύει με τα ζευγάρια που ζητούν τη βοήθεια σας; Ποια τα κυριότερα αιτήματα τους;
Το θέμα στην Ελλάδα είναι ότι τα ζευγάρια δεν πάνε όσο συχνά θα έπρεπε ή όσο νωρίς θα έπρεπε για θεραπεία. Η γυναίκα, συνήθως, πάει για θεραπεία, μιλάει για τον σύντροφο της, όχι για τον εαυτό της και περιμένει, με ένα χρυσό ραβδί να αλλάξει η στάση του, εξ αποστάσεως, χωρίς να θέλει να αλλάξει η ίδια. Ο σύντροφος θεωρεί ότι η γυναίκα μπορεί να τα κάνει όλα και να αντέχει, χωρίς ο ίδιος να μοιράζεται όλες τις ευθύνες μαζί της- στο μυαλό του υπάρχουν ακόμα ανδρικές και γυναικείες δουλειές ή χωρίς να την τροφοδοτεί συναισθηματικά. Επίσης, είναι άλλο το επιλέγω ικανό συνοδοιπόρο και άλλο κάποιον που θεωρώ ότι οφείλει να με κάνει χαρούμενο ή είναι υπεύθυνος για τα θέματα μου. Τέλος, η σεξουαλικότητα στο ζευγάρι καθώς και η διαχείρισή της, είναι ένα πολύ περιπεπλεγμένο θέμα για ένα ζευγάρι με ελληνικές ρίζες.
Κατά πόσο έχει επηρεάσει ο κορονοϊός και ό,τι αυτός έφερε στη ζωή μας (φόβος, εγκλεισμός, ματαίωση σχεδίων) την καθημερινότητα μικρών και μεγάλων και ποια εργαλεία πρέπει να επιστρατεύσει κανείς προκειμένου να μπει και πάλι σε μια «κανονικότητα».
Σίγουρα έχουν επηρεαστεί οι άνθρωποι που έχασαν συγγενείς και αγαπημένους εντός του περιβάλλοντός τους, όπως και εκείνοι που επλήγησαν σοβαρά από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας. Τώρα όμως, αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος υγείας, ο φόβος, ως συνέπεια του εγκλεισμού και της ματαίωσης σχεδίων, τη στιγμή που ο μεγάλος κίνδυνος έχει περάσει, πρέπει να αντιμετωπίζεται πλέον πιο χαλαρά. Συνειδητοποιώντας ότι όλα είναι ευκαιρίες για εκπαίδευση στην αντοχή και την προσαρμοστικότητα. Αυτή η εκπαίδευση είναι απαραίτητη, καθώς είναι νομοτελειακό ότι στην ιστορία της ζωής μας και της ανθρωπότητας, πάντα υπάρχουν διακυμάνσεις ανάμεσα σε δυσάρεστες και ευχάριστες περιόδους και η αντοχή και η προσαρμοστικότητα είναι τα απαραίτητα εφόδια για να μάθουμε να επιβιώνουμε ανάμεσα σε αυτές.
Αν έπρεπε να συνοψίσετε σε μια φράση το απόσταγμα αυτού του βιβλίου, ποια φράση θα ήταν αυτή;
«..θα φύγω δηλώνοντας ότι αγάπησα την ορθή συνείδηση και κάθε αγαθή προσπάθεια, ότι δεν περιόρισα την ελευθερία κανενός και οπωσδήποτε όχι τη δική μου[…] Ο άνδρας που θα τα θέσει όλα αυτά ως στόχο του, που θα τα θελήσει και θα τα προσπαθήσει , ο άνδρας αυτός θα ακολουθήσει δρόμο που θα τον φέρνει στους θεούς και ένας τέτοιος άνδρας, ακόμα και αν αποτύχει, νικήθηκε τολμώντας τα μεγάλα». Από το δοκίμιο του Σενέκα «Περί ευτυχισμένης Ζωής», το οποίο έχω συμπεριλάβει στο βιβλίο μου.
