Γράφει η Βιβή Μωραΐτου
Απέχει πολύ από την εικόνα που έχουμε σχηματίσει για τις χορεύτριες, όπως ακριβώς διαφορετικός είναι και ο τρόπος που προσεγγίζει την τέχνη της. Προσιτή, απλή και γειωμένη, κυκλοφορεί στην πόλη με το παπάκι της, το οποίο -ξεσπώντας σε γέλια- χαρακτηρίζει «καγκούρικο».
Ενα κορίτσι προσγειωμένο και σύγχρονο, όπως ακριβώς και το είδος του χορού με το οποίο ασχολείται. Το γαλανό βλέμμα της Ιωάννας Παρασκευοπούλου λάμπει μόλις ξεκινάει να μιλάει για τη δουλειά της, δηλαδή προτού καν παραγγείλουμε τον καφέ μας. Τόσο ενθουσιασμένη είναι με το νέο της project, το «All of My Love», την performance που προετοίμαζε πυρετωδώς και έκανε πρεμιέρα στη Στέγη, στις 23 Φεβρουαρίου.
Η δημιουργός έχει κατορθώσει να διαφοροποιηθεί αισθητά, μέσα από ένα ιδιαίτερο είδος σύνθεσης, που συνδυάζει φαινομενικά απλές κινήσεις με καθημερινούς ήχους και εικόνες, προσδοκώντας τη σύνδεση των θεατών με το νόημα όσων βλέπουν επί σκηνής.
«Ο χορός ως γλώσσα χωρίς λόγια είναι πιο δύσκολο να επικοινωνήσει – δεν είναι σαν το θέατρο ή τον κινηματογράφο. Η κρατική στήριξη είναι μηδαμινή και δεν μπορείς να κάνεις εύκολα παραγωγή. Είναι πολύ στενά τα όρια για να κάνεις αυτό που ιδανικά θα ήθελες, οπότε συνδυαστικά είναι μια τέχνη στο περιθώριο», εξηγεί.
Ωστόσο, η ίδια, θέλεις από επιμονή, θέλεις από ευτυχείς συγκυρίες και συνεργασίες για τις οποίες δηλώνει ευγνώμων (όπως αυτή με τη χορογράφο Ιριδα Καραγιάν) και με την πολλή και σκληρή δουλειά δεδομένη, έχει κατορθώσει να διακριθεί χωρίς να σκεφτεί, ούτε για μια στιγμή, να εγκαταλείψει τις προσπάθειές της. Ισως επειδή ο χορός είναι χωρίς καμία υπερβολή η ζωή της, αφού η Ιωάννα ασχολείται μαζί του από τα έξι της.
«Ηταν η διέξοδός μου όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Ξεκίνησα στη Δημοτική Σχολή Χορού Καλαμάτας με διευθύντρια την πολύ σημαντική Βίκυ Μαραγκοπούλου, την ιδρύτρια του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας», σημειώνει. Αγάπησε με πάθος το κλασικό μπαλέτο αλλά στην εφηβεία, όταν το σώμα της άρχισε να αντιστέκεται στις πολύ αυστηρές -ακόμα και για τις πιο πειθήνιες κλειδώσεις- απαιτήσεις του, στράφηκε στο σύγχρονο χορό. Το πρώτο της μάθημα με την εξαιρετική χορεύτρια και δασκάλα χορού Yvonne Ribar υπήρξε καθοριστικό γι’ αυτή της τη στροφή.
Η Ιωάννα αποφοίτησε από την ιστορική και πολύ απαιτητική Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης, αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό. Πέρασε στη Νομική, ίσα-ίσα για να διαπιστώσει πως δεν ήταν κάτι που πραγματικά ήθελε. Αφού δοκίμασε διάφορες σχολές, καθώς ήθελε να σπουδάσει κάτι πέρα από το χορό, το 2017 ξεκίνησε να φοιτά στο Τμήμα Τεχνών Εικόνας και Ηχου του Ιονίου Πανεπιστημίου. Αυτή της η επιλογή αποδείχθηκε καθοριστική, αφού της άνοιξε νέους ορίζοντες και στη χορογραφία.
«Η εικόνα, γενικά, με συνεπαίρνει. Είναι πάρα πολύ έντονη η εμπειρία που παίρνω από μια εικόνα. Το visual, το οπτικό στοιχείο πάντα με καθήλωνε. Το σινεμά, τα ντοκιμαντέρ, το video art, η φωτογραφία -κυρίως αυτή!- με αγγίζουν, με συγκινούν οι στιγμές που αιχμαλωτίζουν. Το ίδιο με τις ταινίες, απομονώνω εικόνες τους, τις στιγμές τους. Η σχολή του Ιονίου Πανεπιστημίου με έβαλε σε διαδικασία άλλης έρευνας, σε έναν άλλο τρόπο σκέψης.
Ηρθα σε επαφή με το εικαστικό περιβάλλον του κινηματογράφου και ενσωμάτωσα στη δουλειά μου στοιχεία που έμαθα εκεί. Είχα ήδη, όμως, ξεκινήσει να νιώθω πως ήθελα να συνδεθώ κάπως διαφορετικά με αυτό που κάνω στο χορό, ότι υπάρχει ένα σημείο όπου ήθελα να εκφραστώ με άλλον, αλλιώτικο τρόπο, ώστε να συμπεριλάβω και άλλα στοιχεία που με ενδιαφέρουν πέρα από την κίνηση. Υπήρχε, λοιπόν, αυτή η ανάγκη».
Η τεχνική του μοντάζ ήταν για την Ιωάννα αληθινή αποκάλυψη: «Προσφέρει συγκινήσεις! Το τι μπαίνει πριν και τι μετά… έχει έναν ρυθμό που σε εκπλήσσει. Αρχισα να μαθαίνω μοντάζ μόνη μου και με έχει επηρεάσει αρκετά στο πώς σκέφτομαι τη σύνθεση της κινητικής γλώσσας πέρα από την κίνηση. Σκέφτομαι κυρίως με εικόνες».
Αυτή η ανάγκη βρήκε πεδίο να εκφραστεί μέσα στην πανδημία με αφορμή ένα open call της Στέγης για ένα digital project. Η αίτηση αφορούσε ένα video όπου θα συνδιαλέγονταν η κίνηση με την εικόνα και τον ήχο. Και έτσι η Ιωάννα δημιούργησε το «MOS», το ντουέτο που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο του Onassis New Choreographers Festival 9 – ONC 9 τον Μάρτιο του 2022, στη Μικρή Σκηνή της Στέγης, αξιοποιώντας την τεχνική του Foley που ουσιαστικά επαναδημιουργεί τον ήχο μιας ταινίας.
Το «MOS» απέσπασε βραβεία σχεδιασμού ήχου και video art, αλλά η δημιουργός του είναι περισσότερο περήφανη που κατάφερε να ολοκληρώσει την περιοδεία του στο εξωτερικό (τον Δεκέμβριο), αφού τεχνικά η performance είναι πολυσύνθετη και με αναρίθμητα pros.
Το νέο της project, «All of My Love», πήρε το όνομά του από το κλασικό κομμάτι των Led Zeppelin, που η Ιωάννα έτυχε να ξανακούσει όντας στη δημιουργική διαδικασία και τη συγκίνησε επειδή αυτή τη φορά το θέμα της άπτεται, μεταξύ άλλων, και της νοσταλγίας.
«Το τραγούδι δεν ακούγεται πουθενά μέσα στην performance, αλλά εκφράζει το ότι βάζω όλη μου την αγάπη σε αυτό, όπως και γενικότερα την αγάπη στη συζήτηση με την ευρεία σημασία της, αφού ως έννοια εμπεριέχει τα πάντα, από το θυμό μέχρι την απώλεια, είτε ως φυσικό θάνατο, είτε και ως καθημερινή στιγμή, που φεύγει και χάνεται. Δεν έχει πάντα αρνητικό χαρακτήρα η απώλεια. Είναι μια μεταβολή. Στο “All of My Love” είναι σαν όλα να κινούνται, διαρκώς να μεταβάλλονται».
Σε αυτό της το έργο ήθελε το στοιχείο του ήχου να υπάρχει πιο έντονα από την εικόνα, αλλά τελικά ένα home video που εντόπισε σε κάποιο αρχείο έγινε σημείο αναφοράς. «Κάνω μια προσωπική αφήγηση στο video με πράγματα που θέλω να πω και προσπαθώ να τα πω με έναν τρόπο που να μην “κλειδώνει”. Π.χ. λέω κάποια στιγμή “Κάτι μου λείπει”, χωρίς να ορίζω τι. Είναι μια φράση που για πολλούς λέει κάτι, γι’ αυτό προτίμησα να μείνει ανοιχτό, με αφηρημένη κατεύθυνση.
Επίσης, ήθελα να εντάξω αναμνήσεις από τα παιδικά μου χρόνια, από τα καλοκαίρια στο χωριό της μητέρας μου στη Μεσσηνία και να τις φέρω επί σκηνής ηχητικά. Οπότε οδηγήθηκα σε αντικείμενα που θυμάμαι από εκεί, όπως το τριφτήρι του τραχανά. Επίσης, έχω εντάξει το νήμα και τον ήχο του ως σύνδεση με το παρελθόν. Η γιαγιά μου με έμαθε να πλέκω, αλλά ξανάρχισα όταν είχε φύγει πια από τη ζωή. Παρατηρώ μια εμμονή μου με τα χέρια και το χειρονακτικό. Ισως επειδή νιώθω άβολα στο digital περιβάλλον και την εικονική πραγματικότητα, στρέφομαι στο χειροπιαστό».
