Μπορεί εμάς να μας φαίνεται σαν χτες που δημιουργήσαμε λογαριασμό στο Facebook, αλλά τα παιδιά εκείνης της εποχής, τα πρώτα που είδαν τις φωτογραφίες και την προσωπική ζωή τους να βγαίνουν στα social media, είναι ήδη ενήλικες.
Κάποια από αυτά μάλιστα μιλούν σε νέο ρεπορτάζ στο CNN και ζητούν να αλλάξει η νομοθεσία, ώστε να προστατεύει τα παιδιά από το oversharing των γονιών τους. Όπως η Cam Barrett, που θυμάται την ημέρα της πρώτης της περιόδου για τον λάθος λόγο: επειδή στις 9 Σεπτεμβρίου 2009, στα 9 χρόνια της, η μητέρα της έκανε μια ανάρτηση «του τύπου “Θεέ μου, το μωρό μου είναι από σήμερα γυναίκα. Ήρθε η πρώτη της περίοδος”. Πολλοί φίλοι μου και οι γονείς τους είχαν social media τότε, ήταν φοβερά αμήχανο» θυμάται σήμερα.
Σε μια εποχή που τα social media ήταν ακόμα αχαρτογράφητη περιοχή, η μητέρα της Barrett δεν έβαζε όρια στο τι μοιραζόταν: από τα ξεσπάσματα θυμού της κόρης της μέχρι το γεγονός ότι είναι υιοθετημένη. Και το γεγονός ότι κάποιες από εκείνες τις αναρτήσεις γίνονταν viral έκανε τη ζωή του κοριτσιού ακόμα πιο δύσκολη, καθώς στο γυμνάσιο οι νταήδες εκμεταλλεύονταν τις προσωπικές πληροφορίες της για να της κάνουν bullying, πυροδοτώντας της άγχος και άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Σε μια εποχή που τα social media ήταν ακόμα αχαρτογράφητη περιοχή, η μητέρα της Barrett δεν έβαζε όρια στο τι μοιραζόταν: από τα ξεσπάσματα θυμού της κόρης της μέχρι το γεγονός ότι είναι υιοθετημένη.
Για παράδειγμα, όταν στην Α’ Γυμνασίου είχε διαγνωστεί με σταφυλόκοκκο και είχε καταλήξει στο νοσοκομείο, η μητέρα της έκανε αναρτήσεις στα social media, υπερβάλλοντας για την κατάστασή της. Το αποτέλεσμα ήταν με την επιστροφή της στο σχολείο «ο καθηγητής των Μαθηματικών, που είχε δει τις δημοσιεύσεις της μητέρας μου, να με κοροϊδεύει και να λέει στα άλλα παιδιά να κρατούν τις αποστάσεις τους από το άρρωστο κορίτσι». Οι συνθήκες στο σχολείο έγιναν τόσο άσχημες, ώστε το εγκατέλειψε.
Κάποιες φορές κρυβόταν στο δωμάτιό της για να αποφύγει την κάμερα της μαμάς της. Δεν εμπιστευόταν τίποτα στους ενήλικες όταν ήταν έφηβη, γιατί φοβόταν ότι τα μυστικά της θα κατέληγαν στο Facebook.
Ίσως όμως το πιο ακραίο περιστατικό που έζησε ήταν όταν, στα 12 χρόνια της, ένας άντρας τής έστειλε προσωπικό μήνυμα στο Facebook, γράφοντάς της ότι μια μέρα που εκείνη επέστρεφε σπίτι της με το ποδήλατο, την είχε ακολουθήσει, και ήξερε πού μένει.
Στα 12 χρόνια της ένας άντρας τής έστειλε προσωπικό μήνυμα στο Facebook, γράφοντάς της ότι μια μέρα που εκείνη επέστρεφε σπίτι της με το ποδήλατο, την είχε ακολουθήσει, και ήξερε πού μένει.
Σήμερα η Barrett έχει ενταχθεί σε ένα αναδυόμενο κίνημα νέων ανθρώπων που απευθύνουν έκκληση στους νομοθέτες να θέσουν πιο αυστηρούς νόμους για τους γονείς που χρησιμοποιούν τις φωτογραφίες, τα βίντεο και τις προσωπικές πληροφορίες των παιδιών τους στα social media για εμπορικούς σκοπούς (αν και δεν έχει ξεκαθαριστεί αν η μητέρα της Barrett έβγαζε χρήματα από τις δημοσιεύσεις της). Περιλαμβάνει κυρίως παιδιά γεννημένα κάπου ανάμεσα στα τέλη του ’90 και τις αρχές του 2010, που δεν γνώρισαν τον κόσμο πριν από τα social media.
Σε αυτό το κίνημα ανήκει και η κωμικός Caroline Easom, η οποία σατιρίζει τους γονείς που εκμεταλλεύονται εμπορικά το οικογενειακό διαδικτυακό περιεχόμενο που δημιουργούν. «Τα social media ήρθαν τόσο γρήγορα και άλλαξαν ουσιαστικά σε μία νύχτα τις καθημερινές συνήθειες και τις συμπεριφορές μας. Ήταν σαν να αρχίσαμε όλοι να παίρνουμε ένα νέο φάρμακο που δεν είχε δοκιμαστεί σε κλινικές μελέτες και για το οποίο δεν γνωρίζαμε τίποτα για τις μακροχρόνιες ανεπιθύμητες ενέργειες» σχολιάζει. «Τώρα, μία δεκαετία αργότερα, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πόσο επικίνδυνο ήταν αυτό».
«Τα social media ήρθαν τόσο γρήγορα και άλλαξαν ουσιαστικά σε μία νύχτα τις καθημερινές συνήθειες και τις συμπεριφορές μας. Ήταν σαν να αρχίσαμε όλοι να παίρνουμε ένα νέο φάρμακο που δεν είχε δοκιμαστεί σε κλινικές μελέτες και για το οποίο δεν γνωρίζαμε τίποτα για τις μακροχρόνιες ανεπιθύμητες ενέργειες»
«Τα social media δεν είναι ασφαλές περιβάλλον για παιδιά» προσθέτει. «Σε παρακινούν να είσαι ευάλωτος και ειλικρινής και σε επιβραβεύουν γι’ αυτό, αλλά αυτή η ειλικρίνεια έχει μακροχρόνιες συνέπειες, ειδικά σε παιδιά. Το κόστος που μπορεί να πληρώσεις επειδή έκανες μια ανάρτηση για το παιδί σου για να έχεις κέρδος και να τραβήξεις την προσοχή μπορεί να είναι η εμπιστοσύνη του ή, ακόμα χειρότερα, η ασφάλειά του».
Ο 19χρονος Chris McCarty έχει δημιουργήσει την οργάνωση organization Quit Clicking Kids, για να αντιμετωπίσει την οικονομική εκμετάλλευση των παιδιών στα social media. «Ακόμα και κάποια παιδιά ηθοποιοί με τα οποία έχω μιλήσει μού λένε ότι καταλαβαίνουν πότε τους τραβάει η κάμερα και πότε όχι. Στο τέλος της ημέρας, όταν επιστρέφουν σπίτι, ξέρουν ότι δεν χρειάζεται να συνεχίσουν να ερμηνεύουν κάποιον ρόλο. Αλλά τα παιδιά αυτής της νέας γενιάς [των social media] δεν έχουν ένα σπίτι να επιστρέψουν στο τέλος της ημέρας γιατί οι κάμερες είναι μέσα στο σπίτι τους. Είναι σαν να ζεις σε ένα κινηματογραφικό στούντιο όλη μέρα, κάθε μέρα».
Ο McCarty τονίζει ότι οι πιο ακραίες περιπτώσεις γονέων είναι εκείνοι που επιδιώκουν να μοιραστούν στα social media τις πιο δραματικές οικογενειακές στιγμές – μπορεί ακόμα και να τις δημιουργήσουν σκοπίμως για υψηλότερη επισκεψιμότητα στις σελίδες τους, σαν παρουσιαστές ενός show.
Οι πιο ακραίες περιπτώσεις γονέων είναι εκείνοι που επιδιώκουν να μοιραστούν στα social media τις πιο δραματικές οικογενειακές στιγμές – μπορεί ακόμα και να τις δημιουργήσουν σκοπίμως για υψηλότερη επισκεψιμότητα στις σελίδες τους.
«Φανταστείτε οικογενειακά κανάλια με βίντεο που δεν μοιράζονται, απλά, αστείες στιγμές αλλά πολύ προσωπικές λεπτομέρειες όπως προβλήματα ψυχικής υγείας, βαθμούς και πρώτες περιόδους στα κορίτσια. Ανεβαίνουν στο διαδίκτυο και ζουν για πάντα εκεί. Οι γονείς χρησιμοποιούν αυτά τα αποσπάσματα σαν δόλωμα για να φέρουν κλικ και έσοδα σε ένα κανάλι όπου εκμεταλλεύονται εμπορικά την οικογενειακή ζωή τους. Κάποιοι από αυτούς φτάνουν σε σημείο να ενθαρρύνουν τα παιδιά να τσακωθούν μεταξύ τους και μετά τα βιντεοσκοπούν».
Ακόμα και αν εμείς μοιραζόμαστε περιεχόμενο αφιλοκερδώς, ο ίδιος μάς προτείνει έναν τρόπο να καταλάβουμε αν το παρακάνουμε με το sharing των οικογενειακών στιγμών μας. Ας αναρωτηθούμε: Αν ήμασταν στη θέση των παιδιών μας, θα θέλαμε να κοινοποιηθεί η συγκεκριμένη προσωπική πληροφορία, βίντεο ή φωτογραφία, στα social media;
Ας αναρωτηθούμε: Αν ήμασταν στη θέση των παιδιών μας, θα θέλαμε να κοινοποιηθεί η συγκεκριμένη προσωπική πληροφορία, βίντεο ή φωτογραφία, στα social media;
Οι νομικοί επισημαίνουν, σύμφωνα με το CNN, ότι δεν τους απασχολούν τόσο οι γονείς που μία στις τόσες ανεβάζουν μια φωτογραφία των παιδιών τους αλλά οι vloggers και οι influencers που, αναζητώντας followers και ένα εισόδημα μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες όπως το TikTok, μοιράζονται πολύ προσωπικές οικογενειακές στιγμές, μετατρέποντας το σπίτι τους στο στούντιο των δικών τους reality shows.
Ανάμεσα στα αιτήματα των μελών του νέου κινήματος είναι τα παιδιά να μπορούν να διεκδικούν αποζημιώσεις και διαγραφή διαδικτυακού περιεχομένου που τα αφορά μετά την ενηλικίωσή τους.
Η νέα νομοθεσία που επεξεργάζονται προβλέπει, μεταξύ άλλων, από τους γονείς να διαθέτουν ένα μέρος των εσόδων τους από διαδικτυακό περιεχόμενο με τα παιδιά τους σε έναν λογαριασμό τράπεζας, στον οποίο εκείνα θα αποκτήσουν πρόσβαση μόλις ενηλικιωθούν.
