Μια αφρισμένη μπύρα ή ένα ποτήρι δροσερό κρασί μπορεί να ενισχύσει την απόλαυση σε ένα γεύμα και να ηρεμήσει το μυαλό. Τι κάνει όμως το αλκοόλ στα τρισεκατομμύρια μικρόβια που ζουν στο έντερό μας;
«Υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε για μεγάλο μέρος της υγείας και υγιεινής του μικροβιώματος του εντέρου», δήλωσε ο δρ. Lorenzo Leggio, ιατρός που μελετά τη χρήση και τον εθισμό στο αλκοόλ σε Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, στους New York Times.
Είναι σαφές ότι ορισμένα βακτήρια είναι απαραίτητα για τη σωστή πέψη, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και την εντερική υγεία. Και καθώς οι επιστήμονες αρχίζουν να διερευνούν τον τρόπο με τον οποίο η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει το έντερό μας, μαθαίνουν ότι η υπερβολή μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες.
Πώς επηρεάζει η βαριά κατανάλωση αλκοόλ το μικροβίωμά του εντέρου;
«Οι περισσότερες από τις διαθέσιμες έρευνες σχετικά με το αλκοόλ και το μικροβίωμα έχουν επικεντρωθεί σε άτομα που πίνουν τακτικά και πολύ», δήλωσε η Δρ. Cynthia Hsu, γαστρεντερολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
«Αρκετές μελέτες, για παράδειγμα, διαπίστωσαν ότι τα άτομα με διαταραχή χρήσης αλκοόλ (αδυναμία ελέγχου ή διακοπής της προβληματικής κατανάλωσης αλκοόλ) έχουν συχνά μια ανισορροπία “καλών” και “κακών” βακτηρίων στο έντερό τους.
Αυτό ονομάζεται εντερική δυσβίωση και γενικά συνδέεται με μεγαλύτερη φλεγμονή σε σύγκριση με το να έχει κανείς ένα πιο υγιές μικροβίωμα», συνέχισε η Δρ Hsu.
«Οι άνθρωποι που πίνουν συχνά μπορεί να έχουν πιο “αδύνατο” βλεννογόνο στο έντερο (ιστός που καλύπτει το εσωτερικό του παχέος εντέρου)», συμπλήρωσε ο Δρ. Leggio.
«Ένας υγιής εντερικός βλεννογόνος λειτουργεί ως φράγμα μεταξύ του εσωτερικού του εντέρου – που είναι γεμάτο μικρόβια, τρόφιμα και δυνητικά επιβλαβείς τοξίνες – και του υπόλοιπου σώματος».
Όταν αυτός ο ιστός καταρρέει, τα βακτήρια και οι τοξίνες μπορούν να διαφύγουν στην κυκλοφορία του αίματος και να ρέουν στο ήπαρ, πρόσθεσε η Δρ. Hsu, όπου μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή και βλάβη στο ήπαρ.
«Προκαταρκτικές έρευνες δείχνουν ότι ένα ανθυγιεινό περιβάλλον στο έντερο μπορεί ακόμη και να συμβάλλει στην επιθυμία για αλκοόλ», δήλωσε ο Δρ. Jasmohan Bajaj, ηπατολόγος στο Πανεπιστήμιο Virginia Commonwealth και στο Ιατρικό Κέντρο Richmond V.A. Medical Center.
Σε μια μελέτη του 2023, για παράδειγμα, οι ερευνητές εξέτασαν το μικροβίωμα 71 ατόμων ηλικίας 18 έως 25 ετών, που δεν είχαν διαταραχή χρήσης αλκοόλ.
Εκείνοι που ανέφεραν συχνότερη κατανάλωση αλκοόλ (που ορίζεται ως τέσσερα ή περισσότερα ποτά μέσα σε περίπου δύο ώρες για τις γυναίκες ή πέντε ή περισσότερα ποτά για τους άνδρες) είχαν αλλαγές στο μικροβίωμα που συσχετίζονταν με μεγαλύτερη επιθυμία για αλκοόλ. Η μελέτη αυτή προστέθηκε σε προηγούμενες έρευνες που διαπίστωσαν ότι η κραιπάλη σχετίζεται με μεγαλύτερους δείκτες φλεγμονής στο αίμα.
Τι συμβαίνει με όσους πίνουν λιγότερο;
«Οι ομοσπονδιακές κατευθυντήριες γραμμές ορίζουν ως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ το πολύ δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες ή ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες. Υπάρχουν πολύ λίγες έρευνες σχετικά με το πώς αυτή η ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ επηρεάζει το μικροβίωμα του εντέρου», δήλωσε η Jennifer Barb, κλινική επιστήμονας βιοπληροφορικής στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, στο ίδιο μέσο.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι σε σύγκριση με όσους δεν πίνουν καθόλου, οι άνθρωποι που πίνουν σε χαμηλά έως μέτρια επίπεδα έχουν πιο ποικιλόμορφο εντερικό μικροβίωμα – ένα χαρακτηριστικό που γενικά σχετίζεται με ένα υγιές έντερο.
Αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί σε άλλους παράγοντες διατροφής ή τρόπου ζωής, ή θα μπορούσε να σημαίνει ότι κάτι στα αλκοολούχα ποτά μπορεί να ωφελεί το μικροβίωμα – αν και πιθανότατα δεν είναι η αιθανόλη, δήλωσε η Δρ. Barb.
Σε μια μελέτη του 2020 σε 916 γυναίκες στη Βρετανία που κατανάλωναν δύο ή λιγότερα ποτά την ημέρα, για παράδειγμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εκείνες που έπιναν κόκκινο κρασί – ή σε μικρότερο βαθμό λευκό κρασί – είχαν μεγαλύτερη ποικιλία μικροβίων του εντέρου από εκείνες που δεν έπιναν. Δεν βρέθηκε, όμως, αντίστοιχη σχέση με την μπύρα ή το λικέρ.
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι πολυφαινόλες, ενώσεις που βρίσκονται στους φλοιούς των σταφυλιών και βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις στα κόκκινα κρασιά, μπορεί να εξηγούν τα αποτελέσματά αυτά.
«Αλλά δεν χρειάζεται αλκοόλ για να καταναλώνετε πολυφαινόλες», δήλωσε ο John Cryan, νευροεπιστήμονας που μελετά το μικροβίωμα στο University College Cork στην Ιρλανδία – υπάρχουν επίσης στα σταφύλια και στα περισσότερα άλλα φρούτα και λαχανικά, καθώς και σε πολλά βότανα, στον καφέ και στο τσάι.
Σε γενικές γραμμές, η κατανάλωση μιας ποικιλίας φυτικών τροφών και ζυμωμένων τροφών όπως το γιαούρτι, μπορεί, επίσης, να βελτιώσει την ποικιλομορφία του μικροβιώματος στο έντερο.
Μπορεί η μείωση της κατανάλωσης του αλκοόλ να βελτιώσει την υγεία του εντέρου;
Ερευνητές εξέτασαν τα μικροβιόγραμμα ανθρώπων που έλαβαν θεραπεία για διαταραχή χρήσης αλκοόλ και διαπίστωσαν ότι μέσα σε δύο έως τρεις εβδομάδες αφότου οι άνθρωποι σταμάτησαν να πίνουν, τα μικρόβια του εντέρου τους άρχισαν να παρουσιάζουν σημάδια ανάκαμψης, είπε η Δρ Barb, και ο βλεννογόνος του εντέρου ήταν πιο στιβαρός.
Αλλά, πρόσθεσε, ότι οι άνθρωποι που υποβάλλονται σε θεραπεία για τη διαταραχή χρήσης αλκοόλ, συνήθως, αρχίζουν να τρώνε πιο υγιεινά και να κοιμούνται καλύτερα, γεγονός που μπορεί επίσης να συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας του εντέρου.
Δεν είναι σαφές πώς -ή ακόμη και αν- η διακοπή ή η μείωση κατανάλωσης του αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει το μικροβίωμα των ανθρώπων που καταναλώνουν αλκοόλ μετριοπαθώς, δήλωσε ο Δρ Leggio.
Γνωρίζουμε όμως ότι το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου και γαστρεντερική αιμορραγία, πρόσθεσε, και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του οισοφάγου, του παχέος εντέρου και του ορθού.
«Έτσι, δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία», δήλωσε ο Δρ. Leggio, «ότι το να πίνετε λιγότερο είναι μια αξιόλογη προσπάθεια για τη βελτίωση της υγείας σας».
