Για τους περισσότερους από εμάς, που ακολουθήσαμε από την πρώτη στιγμή τα μέτρα πρόληψης που έδωσαν οι αρμόδιοι φορείς, ολοκληρώνεται η πρώτη εβδομάδα καραντίνας κάπως έτσι: πιτζάμες όλη μέρα, σνακς, βιβλία, δουλειά από το σπίτι και σειρές στο Netflix. Σε αυτά προσθέσαμε και τις εναλλακτικές του μαραθώνιου μαγειρικής, παιχνίδια με τα παιδιά ή τα κατοικίδια, video calls με συγκινείς και φίλους που είναι σε καραντίνα σε άλλα μέρη της πόλης ή και της Αθήνας. Δεν λείπουν βέβαια και οι περιπτώσεις που μιλάμε στις οθόνες της τηλεόρασης, του κινητού, του lap top πράγμα που μας κάνει να αναρωτιόμαστε πώς τελικά επηρεάζει η καραντίνα το μυαλό μας;
Οι έρευνες δείχνουν ότι το να περνάς χρόνο μόνη σου αλλάζει την συμπεριφορά και τις συναισθηματικές αντιδράσεις σου και ίσως αλλάζει και την φυσική δομή του εγκεφάλου μας. Η επίδραση της απομόνωσης λόγω του κορωνοϊού θα είναι εντελώς ξεχωριστή. Για τους περισσότερους η απομόνωση θα δημιουργήσει μεγάλο ποσοστό ανασφάλειας. Η ανασφάλεια μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και πανικό, βαρεμάρα, φόβο και μοναξιά.
Ως άνθρωποι είμαστε συνδεδεμένοι με άλλους ανθρώπους και υπάρχοντα και οι μεγάλες περίοδοι απομόνωσης μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στην πνευματική μας υγεία. Στατιστικές έρευνες δείχνουν ότι τις τελευταίες μέρες έχουν αυξηθεί τα ραντεβού για συνεδρίες από απόσταση.
Σίγουρα η καραντίνα είναι μια σημαντική κίνηση για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού και την προστασία της δημόσιας υγείας. Παράλληλα με ατή τη διαδικασία όμως θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε και για τις συνέπειες που μπορεί να έχει αυτό στην πνευματική και ψυχική μας υγεία.
Η απομόνωση μπορεί να επηρεάσει το μυαλό μας
Ο χρόνος που περνάμε χωρίς κοινωνικοποίηση μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλό μας. Μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell το 2018 μιλούσε για πειράματα που έχουν γίνει σε ποντίκια που είχαν μείνει για δύο εβδομάδες στην απομόνωση. Η έρευνα έδειξε ότι ο εγκέφαλος τους άρχισε να εκκρίνει χημικά που τα έκανε επιθετικά στις απειλές και ευαίσθητα στα ερεθίσματα και ήταν επιρρεπή σε υψηλά επίπεδα στρες. Μια άλλη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature Neuroscience το 2012, επίσης σε ποντίκια, έδειξε ότι 8 εβδομάδες απομόνωσης περιόρισαν την παραγωγή μυελίνης ή της λευκής ύλης σε κομμάτια του εγκεφάλου που συνδέονται με τα σύνθετα συναισθήματα. Η απολυτή απομόνωση σε ένα εργαστήριο δεν συγκρίνεται με το να μένεις στο σπίτι σου έχοντας πρόσβαση σε Facebook, Instagram, WhatsApp και στο τηλέφωνο από όπου μπορείς να επικοινωνήσεις με τους φίλους σου αλλά παραμένει μια ένδειξη ότι η έλλειψη κοινωνικοποίησης για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να είναι πρόβλημα.
Η απομόνωση μπορεί να αυξήσει το άγχος και την κατάθλιψη
Οι συναισθηματικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν διαφορετικές αντιδράσεις στις μεγάλες περιόδους με λιγότερες κοινωνικές συναναστροφές από το συνηθισμένο. Οι άνθρωποι που νιώθουν ότι απειλούνται ή κινδυνεύουν μπορεί να νιώσουν ένα αίσθημα ασφάλειας και προστασίας μένοντας μακριά από άλλους ανθρώπους, όσοι όμως δεν πιστεύουν ότι η απομόνωση είναι απαραίτητη θα νιώσουν μοναξιά και κατάθλιψη.
Έρευνες δείχνουν ότι η απομόνωση μπορεί να αυξήσει τα συναισθήματα της κατάθλιψης και του άγχους. Μετά από μεγάλα διαστήματα που είναι μόνοι τους κάποιοι μπορεί να νιώσουν περισσότερη μοναξιά, πανικό, παράνοια, σφίξιμο στο στήθος, βαρεμάρα, σύγχυση ή φόβο. Σπάνια εμφανίζεται το φαινόμενο της αποπροσωποποίησης όπου το σώμα τους και οι σκέψεις τους δεν μοιάζουν σαν να μην είναι δικά τους. Αν νιώθεις αγχωμένη και αντιμετωπίζεις συμπτώματα που σε ανησυχούν επικοινώνησε με έναν ειδικό ή με γραμμή στήριξης.
Το να είσαι μόνος σου για πολύ καιρό κατά τη διάρκεια της πανδημίας θα ενισχύσει τον μηρυκασμό
Ο μηρυσκασμός, σε αυτή την περίπτωση, είναι η τάση να κάνεις συνεχώς τις ίδιες σκέψεις ξανά και ξανά και αυτό έχει συσχετιστεί με το άγχος και την κατάθλιψη. Κάτι πού σύνηθες για ανθρώπους σε απομόνωση. Χωρίς συγκεκριμένο πρόγραμμα και χωρίς να μπορείς να δεις ανθρώπους αλλάζει το σκηνικό και κάνει τον εγκέφαλό μας να σκέφτεται μόνο το κακό σενάριο. Μέρος του προβλήματος είναι ότι σε περιόδους κρίσης ψάχνουμε για πληροφορίες και η συνεχής ενημέρωση για τον κορωνοϊό μπορεί να συντηρήσει την ανησυχία μας και τη σκέψη για το τέλος του κόσμου παρά να μας ηρεμήσει. Αυτό είναι ένα άλλο κομμάτι στο οποίο μπορεί να βοηθήσει η θεραπεία.
Η φροντίδα της ψυχικής και πνευματικής υγείας στην περίοδο της απομόνωσης είναι σημαντική
Οι συνέπειες της καραντίνας στο μυαλό μας μπορούν να περιοριστούν με την κοινωνικοποίηση. Αν πάρουμε τηλέφωνο τους φίλους μας ή κάνουμε video call μπορεί να μας βοηθήσει να διώξουμε το στρες και τη μοναξιά και να αυξήσει το συναίσθημα της επαφής. Μια καλή ιδέα είναι όταν νιώθεις έντονα αρνητικά συναισθήματα να κάνεις μια μικρή σύντομη βόλτα έχοντας πάρει όλα τα μέτρα ασφαλείας (γάντια, μάσκα) και φροντίζοντας να διατηρείς αποστάσεις από όποιον συναντήσεις. Μπορείς επίσης να αναζητήσεις τη βοήθεια ειδικού μέσω τηλεφώνου ή Skype ή όποιο άλλο τρόπο έχουν. Αυτές τις μέρες έχουν όλοι προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Οι αρνητικές συνέπειες στην ψυχική υγεία από την απομόνωση είναι πολύ πιθανό να έρθουν αν δεν έχεις ένα πλάνο και δεν κρατάς τον εαυτό σου απασχολημένο και σε εγρήγορση.
