Παρόλο που τα όνειρα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ένα ανεξερεύνητο πεδίο, οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να μαθαίνουν όλο και περισσότερα για αυτό το τόσο σημαντικό κομμάτι της ζωής μας. Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον εύρημα, που παρουσιάζεται σε νέο άρθρο της Washington Post, είναι ότι αλλάζουν καθώς μεγαλώνουμε.
Ένα παράδειγμα είναι εκείνο του Paul Volberding, γιατρού και καθηγητή Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, ο οποίος μετά τη συνταξιοδότησή του, το 2020, άρχισε να βλέπει ξανά και ξανά το ίδιο όνειρο: Να επιστρέφει στο νοσοκομείο του Σαν Φρανσίσκο στη δεκαετία του ‘80, όταν περιέθαλπε ασθενείς με AIDS και έχανε πολλούς από αυτούς. Μέχρι να βγει στη σύνταξη, τα όνειρά του δεν είχαν ποτέ να κάνουν με τη δουλειά. Αφορούσαν κυρίως τις προσωπικές και ερωτικές σχέσεις του. «Μεγαλώνοντας, τα όνειρά μου άλλαξαν. Κάποιες φορές ονειρεύομαι ότι οδηγώ και δεν ξέρω πού βρίσκομαι. Ή ότι φτάνω στο αεροδρόμιο και συνειδητοποιώ ότι δεν έχω κάνει βαλίτσες ή έχω χάσει την πτήση μου».
«Μεγαλώνοντας, τα όνειρά μου άλλαξαν. Κάποιες φορές ονειρεύομαι ότι οδηγώ και δεν ξέρω πού βρίσκομαι. Ή ότι φτάνω στο αεροδρόμιο και συνειδητοποιώ ότι δεν έχω κάνει βαλίτσες ή έχω χάσει την πτήση μου».
Έρευνες δείχνουν ότι γενικά τα όνειρα αντικατοπτρίζουν τη φάση της ζωής στην οποία βρισκόμαστε. Όπως πιστεύει ο Joseph De Koninck, καθηγητής στη Σχολή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Οτάβα, ο οποίος τα μελετάει εδώ και πάνω από 50 χρόνια: «Αν τους δώσετε προσοχή, μαθαίνετε πράγματα για τον εαυτό σας. Είναι η συνέχεια της ζωής που έχουμε όταν είμαστε ξύπνιοι».
Μερικά από τα μοτίβα που έχουν διαπιστώσει οι ειδικοί; Τα παιδιά ονειρεύονται περισσότερα ζώα από τους ενήλικες αλλά έχουν και περισσότερους εφιάλτες όπου «ο μεγαλύτερος φόβος τους είναι η εγκατάλειψη, η απώλεια της γονεϊκής φροντίδας. Ένα σύνηθες παιδικό όνειρο είναι ότι πέφτεις θύμα απαγωγής» σύμφωνα με την Kelly Bulkeley, ερευνήτρια, συγγραφέα και δημιουργό της βάσης δεδομένων Sleep and Dream Database.
Τα παιδιά ονειρεύονται περισσότερα ζώα από τους ενήλικες αλλά έχουν και περισσότερους εφιάλτες όπου «ο μεγαλύτερος φόβος τους είναι η εγκατάλειψη, η απώλεια της γονεϊκής φροντίδας. Ένα σύνηθες παιδικό όνειρο είναι ότι πέφτεις θύμα απαγωγής».
Στην εφηβεία, όχι αναπάντεχα, στα όνειρά μας μπαίνουν το σεξ και η επιθετικότητα όπως και οι σχέσεις μας με άλλους. Επίσης ένας έφηβος ή νέος ενήλικας είναι πιθανότερο να ονειρευτεί φίλους ενώ ένας μεγαλύτερος σε ηλικία, συγγενείς. Επίσης, οι ηλικιωμένοι βλέπουν λιγότερους εφιάλτες, αν και τείνουν να ονειρεύονται συχνότερα ανθρώπους που έχουν φύγει από τη ζωή.
Και όπως συμβαίνει με τον Dr. Volberding, οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι ονειρεύονται συχνά ότι χάνονται σε ένα παράξενο περιβάλλον – ή ότι ψάχνουν το αυτοκίνητό τους σε μια ξένη πόλη. «Επίσης οι συνταξιούχοι βλέπουν πολλά όνειρα που σχετίζονται με τη δουλειά τους, συχνά άσχημα, αν η καριέρα τους συνοδευόταν από πολύ στρες» όπως προσθέτει ο Michael Schredl, επικεφαλής ερευνητής στο Εργαστήριο Ύπνου του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας στο Mannheim, στη Γερμανία.
Οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι ονειρεύονται συχνά ότι χάνονται σε ένα παράξενο περιβάλλον – ή ότι ψάχνουν το αυτοκίνητό τους σε μια ξένη πόλη. «Επίσης οι συνταξιούχοι βλέπουν πολλά όνειρα που σχετίζονται με τη δουλειά τους, συχνά άσχημα, αν η καριέρα τους συνοδευόταν από πολύ στρες».
Μια άλλη ειδικός, η Monique Lortie-Lussier, που υπήρξε καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα, εστίασε τις έρευνές της στις γυναίκες. Όπως παρατήρησε, τα όνειρά μας γίνονται ομορφότερα καθώς μεγαλώνουμε: κυρίως εξαφανίζονται από αυτά οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια ή στον χώρο εργασίας μας. «Τα όνειρα που συγκέντρωσα από μεγαλύτερες γυναίκες είναι διαφορετικά από εκείνα που μου αφηγήθηκαν γυναίκες στα 30 και στα 40 χρόνια τους. Στις γυναίκες άνω των 65 ετών τα συναισθήματα που τους προκαλούν είναι σε γενικές γραμμές θετικά, αφού περιλαμβάνουν ευχάριστες κοινωνικές επαφές, με ελάχιστη επιθετικότητα».
Η Lortie-Lussier, 95 ετών σήμερα, ακόμα βλέπει στον ύπνο της ότι γράφει επιστημονικά άρθρα, αν και έχει σταματήσει τις δημοσιεύσεις: «Φαντάζομαι ότι ακόμα θέτω στόχους» αστειεύεται. Επίσης ονειρεύεται συχνά τον σύζυγό της, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή. Τα τελευταία χρόνια του υπέφερε από άνοια, αλλά στον ύπνο της επιστρέφει υγιής: «Δεν τον έχω ονειρευτεί ποτέ άρρωστο. Δεν έχει άνοια και είμαι πολύ χαρούμενη που είμαι ξανά μαζί του. Αυτά τα όνειρά είναι αρκετά ευχάριστα».
Η Lortie-Lussier, 95 ετών σήμερα, ακόμα βλέπει στον ύπνο της ότι γράφει επιστημονικά άρθρα, αν και έχει σταματήσει τις δημοσιεύσεις: «Φαντάζομαι ότι ακόμα θέτω στόχους» αστειεύεται. Επίσης ονειρεύεται συχνά τον σύζυγό της, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή. Τα τελευταία χρόνια του υπέφερε από άνοια, αλλά στον ύπνο της επιστρέφει υγιής.
Είναι αξιοσημείωτο ότι παρόλο που έχει τέσσερα παιδιά, έντεκα εγγόνια και δύο δισέγγονα, δεν τα βλέπει συχνά στον ύπνο της. «Υποθέτω γιατί μου δίνουν αρκετή χαρά στην αληθινή ζωή, οπότε δεν αισθάνομαι την ανάγκη να τα ονειρευτώ».
