Το να διαχειριστούμε δύσκολα συναισθήματα, όπως ο θυμός ή η θλίψη, μπορεί να γίνει αρκετά επώδυνο. Μπορεί να γίνει περισσότερο δύσκολο να αναγνωρίσουμε αυτά τα συναισθήματα στις σχέσεις μας με τους άλλους.
Η παθητική επιθετικότητα επιτρέπει στους ανθρώπους -με κάποιον τρόπο – να εκφράσουν αυτά τα συναισθήματα χωρίς να απευθύνονται άμεσα στην πηγή που τα προκαλεί. Και ενώ αυτή η συμπεριφορά μπορεί να μας βοηθά να νιώθουμε καλύτερα, διαβρώνει με τον καιρό τα θεμέλια της κάθε σχέσης μας, μειώνει τις πιθανότητες διόρθωσης του προβλήματος και συγκαταλέγεται στις πιο τοξικές.
Πριν προχωρήσουμε στα σημάδια που δείχνουν πως ασκείτε και εσείς παθητική επιθετικότητα, ας δούμε τι ακριβώς είναι και τους λόγους πίσω από αυτή.
Ως παθητική επιθετικότητα ορίζεται η συμπεριφορά του ανθρώπου που δεν γίνεται βίαιος σωματικά ή λεκτικά και δεν ξεσπά τα έντονα συναισθήματα που νιώθει, αλλά χρησιμοποιεί έναν έμμεσο τρόπο έκφρασης των δυσάρεστων συναισθημάτων του. Πρόκειται για έναν τύπο θυμού, στον οποίο ανήκουν οι άνθρωποι που δεν συμπεριφέρονται επιθετικά, αλλά με τα λόγια και τις πράξεις τους μπορεί να ωθήσουν τον συνομιλητή τους να ξεσπάσει σε φωνές ή θυμό.
Ένα παθητικά επιθετικό άτομο, λοιπόν, δεν εκφράζει άμεσα τις αρνητικές σκέψεις του, αλλά λέει πράγματα που δεν συνάδουν με όσα νιώθει και κάνει. Για παράδειγμα, μπορεί να απαντά στις ερωτήσεις σας με αδιαφορία και σιωπή ή να συμφωνεί να κάνετε κάτι και τελικά να μην το κάνει. Ακόμα μπορεί να κάνει ένα κομπλιμέντο, το οποίο αναιρεί αμέσως με ένα άλλο σχόλιο.
Γιατί μπορεί ένας άνθρωπος να υιοθετεί αυτή τη συμπεριφορά
«Η παθητική επιθετικότητα είναι ένας τρόπος για να εκφράσει κάποιος αρνητικά συναισθήματα, χωρίς να έχει συνέπειες. Όταν μέσα σας εξελίσσεται μια “μάχη” σε συναισθήματα θυμού, οργής και ζήλιας, η παθητική επιθετικότητα είναι ένας τρόπος για να αποφύγετε τον καβγά. Αντί να μιλήσετε με το ταίρι σας και να εξηγήσετε τι σας ενοχλεί, υιοθετεί μια αδιάφορη συμπεριφορά. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, είναι σχεδόν απίθανο να γνωρίζει ο άλλος τι χρειάζεστε και τι σας ενοχλεί. Στην ουσία βάζετε μόνοι ένα εμπόδιο στην ορθή εξέλιξη της σχέσης σας», λέει η Andrea Brandt, ψυχοθεραπεύτρια και εξηγεί το γιατί ένας άνθρωπος μπορεί να υιοθετήσει αυτό το φέρσιμο:
- Φόβος της απώλειας: Πολλοί άνθρωποι φοβούνται πως αν εκφράσουν αυτό που νιώθουν θα απορριφθούν από το ταίρι ή τον συνομιλητή τους. Σε ένα παντρεμένο ζευγάρι για παράδειγμα, ο σύζυγος δεν λέει στη σύντροφό του ότι ζηλεύει, επειδή φοβάται την απόρριψη και την κριτική της.
- Φόβος της εξουσίας: Ένας υπάλληλος, ένα μικρό παιδί, ή οποιοσδήποτε που λογοδοτεί σε ένα άτομο σε ανώτερη θέση μπορεί να φοβάται πως αν εκφράσει την πραγματική του γνώμη θα χάσει τη δουλειά του ή θα τιμωρηθεί.
- Έλλειψη επικοινωνίας: Αρκετές φορές η παθητική επιθετικότητα είναι αποτέλεσμα παλαιότερων εμπειριών. Αν κάποιος είχε προσπαθήσει να εκφράσει τα συναισθήματά του και απορρίφθηκε ή χλευάστηκε, τότε δύσκολα θα προσπαθήσει να μιλήσει ευθέως ξανά.
- Λανθασμένα πρότυπα: Αυτή η συμπεριφορά δεν είναι γίνεται πάντα επίτηδες. Εκείνοι που μεγάλωσαν με τέτοια πρότυπα είναι πολύ πιθανό να τα υιοθετήσουν στη ζωή τους.
- Αίσθημα ντροπής: Ο θυμός, η θλίψη, τα νεύρα, η απογοήτευση δύσκολα γίνονται αποδεκτά από την κοινωνία μας. Η παθητική επιθετικότητα επιτρέπει στους ανθρώπους να εκφράσουν τα συναισθήματά τους χωρίς στην πραγματικότητα να τα παραδεχτούν.
Σημάδια που δείχνουν πως ασκείτε παθητική επιθετικότητα
- Έρχεστε σπάνια σε συγκρούσεις
- Θεωρείτε πως οι άλλοι δεν θα κατανοήσουν τα όσα νιώθετε
- Αποζητάτε διαρκώς την αποδοχή των άλλων
- Δυσκολεύεστε να συζητήσετε τα συναισθήματά σας
- Λέτε πράγματα που δεν εννοείτε
- Δεν μπορείτε να εξηγήστε το αίσθημα ζήλιας που νιώθετε συχνά
- Γίνεστε σαρκαστικοί και προσβλητικοί
- Περιμένετε οι άλλοι να καταλάβουν πώς νιώθετε, χωρίς να τους μιλήσετε ευθέως
- Συχνά δεν ολοκληρώνετε όσα αναλαμβάνετε
- Δεν διστάζετε να σαμποτάρετε τις επιτυχίες των άλλων.
Πώς θα πάψετε να ασκείτε παθητική επιθετικότητα
Η παθητική επιθετικότητα σαμποτάρει την εξέλιξη του εαυτού σας και μειώνει κατά πολύ τις πιθανότητες να έχετε στη ζωή σας αληθινές σχέσεις. Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνετε για να την αντιμετωπίσετε είναι να εντοπίσετε την πηγή της. Ποιες συγκεκριμένες καταστάσεις σάς κάνουν να νιώθετε φόβο, αμηχανία ή εχθρικότητα και σας οδηγούν σε τέτοιες συμπεριφορές; Αναγνωρίζετε πως ασκείτε παθητική επιθετικότητα; Τι συμβαίνει όταν προσπαθείτε να είστε ειλικρινής και ευθείς; Για να το κάνετε αυτό, αφιερώστε λίγο χρόνο κάθε μέρα για να ελέγξετε ενεργά και να προσδιορίσετε πώς νιώθετε χρησιμοποιώντας λέξεις που αντανακλούν πραγματικά τα συναισθήματά σας (π.χ. νευρικός, ενθουσιασμένος, χαρούμενος, κουρασμένος, αναστατωμένος).
Ορισμένες φορές αυτή η κατάσταση μπορεί να εκφράζεται σε κάθε σχέση σας και να υπονομεύει οτιδήποτε προσπαθείτε να καταφέρετε. Αν αντιλαμβάνεστε πως δεν μπορείτε να ελέγξετε την κατάσταση, είναι προτιμότερο να συμβουλευτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Να θυμάστε πως και τα αρνητικά συναισθήματα είναι φυσιολογικά και δεν είναι κακό να τα εκφράζουμε.
