Από τη Σοφία Μανδηλαρά
«Τα πάντα στον κόσμο έχουν να κάνουν με το σεξ, εκτός από το σεξ. Το σεξ έχει να κάνει με την εξουσία». Η φράση που αποδίδεται με επιφύλαξη στον (ομοφυλόφιλο) Όσκαρ Ουάιλντ κωδικοποιεί μια κοινή σκέψη στους κύκλους της ψυχανάλυσης των αρχών του 20ού αιώνα. Μερικά χρόνια αργότερα, ο Αμερικανός ψυχολόγος Αβραάμ Μάσλοου κατέτασσε τη σεξουαλική επαφή μεταξύ των πιο θεμελιωδών ανθρώπινων αναγκών, μαζί με τον αέρα, την τροφή, το νερό, τον ύπνο, τα ρούχα, το καταφύγιο. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτές οι βιολογικές προϋποθέσεις βρίσκονται στη βάση μιας πυραμίδας που καθορίζει σχεδόν ολόκληρη την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ο Μάσλοου ισχυρίστηκε ότι η βασική κάλυψη κάθε σκαλοπατιού αναγκών είναι επαρκής και ικανή προκειμένου ο άνθρωπος να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο. Δηλαδή, δεν είναι απαραίτητο να κάνει το καλύτερο σεξ της ζωής του, πριν αναζητήσει ασφάλεια. Από την άλλη, όμως, ούτε εκείνος, ούτε οι προγενέστεροι στοχαστές εγκλωβίζουν τη συζήτηση στην έννοια της αναπαραγωγής. Το σεξ είναι η καύλα.
Συνθέτοντας τις δύο θέσεις, εάν μέσα από την αυτοδιάθεση του σώματος και την εκπλήρωση της απόλαυσης ο άνθρωπος διεκδικεί την πιο πρωτόγονη ελευθερία, τον οργασμό, η στέρησή του, όπως η στέρηση του νερού, δίνει σε αυτόν που κρατάει την κανάτα τεράστια και ουσιώδη δύναμη. Κατ’ αντιστοιχία, η επιδίωξη της σεξουαλικότητας είναι αγώνας αυτοπραγμάτωσης. Και εδώ, έρχεται η γυναικεία υπόθεση.
Η κλειτορίδα περιγράφηκε πλήρως ως προς την ανατομία της μόλις το 2005, ενώ η ιατρική μελέτη της είναι τόσο παρωχημένη που μόλις πριν από δύο χρόνια ολοκληρώθηκε επιτέλους μια έρευνα σχετικά με το πόσες νευρικές απολήξεις φέρει. Μέχρι τότε η ιατρική κοινότητα έκανε μια εκτίμηση χοντρικά, βασισμένη στα αναπαραγωγικά όργανα της αγελάδας! Ακόμα και σήμερα κυκλοφορούν άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά για το «μυστηριώδες όργανο». Δεν είναι τυχαίο ότι ο φεμινισμός της δεκαετίας του 1960 συνδέθηκε με την εφεύρεση της αντισύλληψης και την περίοδο της σεξουαλικής επανάστασης στις ΗΠΑ. Το αυγό έκανε την κότα ή η κότα το αυγό; Η επιστήμη προωθεί την ανθρώπινη εμπειρία. Η ίδια επιστήμη χρειάστηκε να ξημερώσει το 2015 για να αποκαταστήσει την κλειτορίδα ως ανεξάρτητο, σεξουαλικό όργανο. Εως τότε, κατά κύριο λόγο, αναφερόταν σε αυτήν ως ένα μη πλήρως ανεπτυγμένο πέος. Γελάτε;
Η κλειτορίδα περιγράφηκε πλήρως ως προς την ανατομία της μόλις το 2005, ενώ η ιατρική μελέτη της είναι τόσο παρωχημένη που μόλις πριν από δύο χρόνια ολοκληρώθηκε επιτέλους μια έρευνα σχετικά με το πόσες νευρικές απολήξεις φέρει. Μέχρι τότε η ιατρική κοινότητα έκανε μια εκτίμηση χοντρικά, βασισμένη στα αναπαραγωγικά όργανα της αγελάδας!
Σε μια νέα γυναίκα σήμερα θα πρέπει να φαίνεται πράγματι μάλλον αστείο. Όμως, για όλες τις γενιές Ελληνίδων -για να φτάσουμε στα εν οίκω- μέχρι τώρα αυτή ήταν μια ιατρική πραγματικότητα που αντανακλούσε μια κοινωνική πραγματικότητα η οποία κατέκλυζε το προσωπικό βίωμα ως αναπόφευκτη αλήθεια. Για να το πω αλλιώς, δεν είστε εδώ για να χύνετε. Είστε εδώ για να κάνετε παιδιά. Αλλά, ακόμα κι αν τέλος πάντων δεν κάνετε παιδιά, δεν ενδιαφέρεται κανείς για το αν χύνετε. Ούτε καν εσείς οι ίδιες. Είναι ένα μεγάλο ερώτημα, για εμένα τουλάχιστον, πώς η σεξουαλική επανάσταση άγγιξε τις γυναίκες στην Ελλάδα και, κυρίως, ποιο είναι το σήμερα και το αύριο της σεξουαλικότητας της Ελληνίδας μέσα από τα δικά της μάτια. Νιώθω ότι δεν της έχουμε δώσει ποτέ ξεκάθαρα το λόγο γι’ αυτό το ζήτημα.
Συζητάμε για την αβάσταχτη ανισότητα της καθημερινότητας, τη γυναίκα ως αντικείμενο στη διαφήμιση ή στα μέσα ενημέρωσης, για τη βία -σεξουαλική και άλλη- εις βάρος της, αποτέλεσμα της περιχαράκωσής της ως ιδιοκτησίας, τα στερεότυπα που χτίζουν αόρατες φυλακές γύρω από την ψυχή της, και, προφανώς, είναι ζωτικής σημασίας αυτός ο κοινωνικός διάλογος. Κάπως όμως ανάμεσα ή παράλληλα σε όλα αυτά πρέπει να βρούμε, αγαπημένα μου κορίτσια, το χώρο και το χρόνο να κουβεντιάσουμε για το τι άλλο θέλουμε. Δεν μου αρκεί να επιδιώκουμε ισότιμη αμοιβή για ισότιμη εργασία, διότι στη σκάλα των αναγκών του Μάσλοου αυτό το βήμα τοποθετείται περίπου 15 χρόνια μετά το πρώτο και κυρίαρχο. Καταρχάς, λοιπόν, θα ήθελα να συζητήσουμε για το πώς το κορμί μας όχι μόνο δεν θα διψάει για σεξουαλική επαφή (ευγενική υπενθύμιση: έχει το δικαίωμα να διψάει για σεξουαλική επαφή), αλλά και θα είναι ευτυχισμένο, ιδρωμένο από ηδονή, ικανοποιημένο στην άκρη ενός κρεβατιού χωρίς ντροπή, ενοχές, δισταγμούς, δεύτερες σκέψεις, do’s and don’ts lifestyle περιοδικών, συμβουλές για «δέκα τρόπους που εγγυώνται ότι θα του μείνετε αξέχαστη». Πρόσφατα μιλούσα για το σεξ με μια γυναίκα που γεννήθηκε όταν οι φεμινίστριες της δεκαετίας του 1960 τραγουδούσαν με την Τζάνις Τζόπλιν στο Γούντστοκ «take it, take another little piece of my heart now, baby», χωρίς καν να συναντιούνται με το οξύμωρο. Μου είπε ότι το έχει κάνει λίγες φορές στη ζωή της, ότι θα ήθελε να είχε περισσότερες εμπειρίες και είναι πια αργά για να το αλλάξει αυτό. Λυπήθηκα πάρα πολύ, κυρίως γιατί δεν είναι αλήθεια. Η υπέροχη Έμα Τόμσον εξερευνά ακριβώς αυτό το θέμα στην ταινία «Καλή τύχη, Λίο Γκράντε». Το κορμί της είναι απολύτως ικανό για ευχαρίστηση. Το μυαλό της και οι κοινωνικές συμβάσεις γύρω της την εμποδίζουν να το επιδιώξει. Πρόκειται για προσωπικό αγώνα ελευθερίας, από τον οποίο η δική μου πρωταγωνίστρια έχει παραιτηθεί χωρίς μάχη. Χάριν επιχειρήματος, θα σημειώσω ότι οι περισσότεροι άνδρες, τουλάχιστον μέχρι να πατήσουν βαριά τα 70, δεν σκέφτονται «πω, με κουράσανε τα δάκρυα και οι λυγμοί, δεν μπορώ να κάνω πια σεξ». Ο παππούς μου πέθανε στο ΚΑΤ, πατημένα τα 85, κοιτώντας τα βυζιά της νοσοκόμας.
Έκανα σεξ για πρώτη φορά την ημέρα της ονομαστικής μου εορτής ώστε να θυμάμαι την ημερομηνία. Θεωρούσα ότι συμβολίζει μια δεύτερη γέννηση. Η χρονολογία της πραγματικής μου γέννησης με τοποθετεί λίγο πριν από αυτό που χαρακτηρίζουμε μέση ηλικία. Παρόλο που η διαδρομή μου είναι εντελώς διαφορετική από της γυναίκας που προηγήθηκε, οι επιλογές μου υπαγορεύονταν σε μεγάλο βαθμό από την υπαρξιακή αγωνία να αντισταθώ στους ατελείωτους άλλους περιορισμούς πάνω στους οποίους προσκρούει μια δυναμική γυναίκα. Ο δικός μου αγώνας ελευθερίας μπορεί να φαίνεται πραγματωμένος, στην ουσία όμως δεν είναι, γιατί, για να προστατεύσω τη σεξουαλικότητά μου, την έστειλα σε διαφορετικού είδους καλούπια. Εχω περισσότερα κοινά με τη γυναίκα που γεννήθηκε το 1960 απ’ όσα θα ήθελα να παραδεχτώ.
Έκανα σεξ για πρώτη φορά την ημέρα της ονομαστικής μου εορτής ώστε να θυμάμαι την ημερομηνία. Θεωρούσα ότι συμβολίζει μια δεύτερη γέννηση. Η χρονολογία της πραγματικής μου γέννησης με τοποθετεί λίγο πριν από αυτό που χαρακτηρίζουμε μέση ηλικία.
Μια πολύ καλή μου φίλη, αρκετά χρόνια μικρότερη από εμένα, πρόσφατα μου είπε: «Δεν τελειώνω συχνά, αλλά απολαμβάνω το σεξ». Καταρχάς, ανακουφίστηκα που η πρόταση διατυπώθηκε σε ένα φυσιολογικό πλαίσιο. Δεν ήταν εκ βαθέων εξομολόγηση, ξημερώματα, με αλκοόλ και τσιγάρα, αλλά δύο γυναίκες που επεξεργάζονται πληροφορίες για την ερωτική τους ζωή. Οταν ήμουν φοιτήτρια, αυτό δεν ήταν δεδομένο, όπως δεν ήταν δεδομένη μια μη σκανδαλώδης συζήτηση για το γυναικείο αυνανισμό. Χρειάστηκε ένα ολόκληρο μπουκάλι βότκα για να βρούμε το σθένος δύο κοπέλες να εξηγήσουμε σε μια φίλη μας πώς να φτάνει σε οργασμό μόνη της. Χρονικά βρισκόμασταν λίγο πριν από τα social media, το Tinder, και το Redtube, που μας γλίτωσαν τουλάχιστον από αυτή την αμηχανία. Ωστόσο, παρά την ανακούφισή μου, διαπίστωσα ότι υπάρχει ακόμα και τώρα έλλειμμα στη διεκδίκηση της απόλαυσης. Γιατί, δηλαδή, αυτή η πανέμορφη, δροσερή, δημιουργική γυναίκα που θαυμάζω τόσο πολύ να συμβιβάζεται με κάτι λιγότερο από το ολόκληρο, χωρίς καν να το αμφισβητεί; Χωρίς η επόμενη πρότασή της να είναι «αλλά θέλω να βρω τρόπους να τελειώνω πιο συχνά» ή, τέλος πάντων, κάτι συναφές.
Υποθέτω ότι, όπως είναι αναμενόμενο, η περιορισμένη δική μου εμπειρία δεν καλύπτει πολλές γυναίκες που πιθανά διασκεδάζουν στο σεξ με την ψυχή τους. Διακρίνω όμως ένα μοτίβο που απλώνεται σε πάνω από τέσσερις δεκαετίες και αναρωτιέμαι κατά πόσο οι έφηβες γυναίκες, οι γυναίκες που τώρα ενηλικιώθηκαν και δοκιμάζουν το σώμα τους έχουν περισσότερη επίγνωση της ελευθερίας που τους ανήκει μέσα από τη σεξουαλικότητα. Μια ελευθερία που είναι δικιά τους να την αρπάξουν και να τη ζήσουν και να την πλάσουν στα σχήματα και τα χρώματα που τους ταιριάζουν και να μην ανεχτούν τίποτα λιγότερο από αυτό που τους αρέσει, αλλά για την οποία πρέπει να παλέψουν διότι δεν θα τους χαριστεί ποτέ. Και γι’ αυτό, αγαπημένα μου κορίτσια, θα ήθελα να βρούμε το χώρο και το χρόνο να κουβεντιάσουμε, φωναχτά, για το γυναικείο σεξ.
