Ανάμεσα στις πρόσφατες στατιστικές που προειδοποιούν για την ψυχική υγεία των παιδιών, των εφήβων και των πολύ νέων ανθρώπων, ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό συμπέρασμα μάς έρχεται από τις ΗΠΑ: Σχεδόν το 14% των ανθρώπων 18-25 ετών έχουν αυτοκτονικές σκέψεις, σύμφωνα με στοιχεία του 2022.
Με αυτή την αφορμή, η Mathilde Ross, ψυχίατρος στις Υπηρεσίες Υγείας του Πανεπιστημίου της Βοστόνης, έγραψε ένα νέο άρθρο-σχόλιο στους New York Times με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Οι αγχώδεις γονείς είναι αυτοί που χρειάζονται βοήθεια». Όπως προσθέτει σε μια από τις πρώτες φράσεις: «Τα περισσότερα παιδιά είναι καλά».
Ως μια ειδικός ψυχικής υγείας που βρίσκεται σε καθημερινή επικοινωνία με τους φοιτητές του Πανεπιστημίου της Βοστόνης και τους γονείς τους, έχει παρατηρήσει ότι οι τελευταίοι είναι μονίμως σε μια κατάσταση συναγερμού: «Αν ένα παιδί τούς τηλεφωνεί υπερβολικά συχνά, θεωρούν ότι συμβαίνει κάτι κακό. Αν τους τηλεφωνεί υπερβολικά λίγο, επίσης θεωρούν ότι συμβαίνει κάτι κακό» αναφέρει ως παράδειγμα.
Ως μια ειδικός ψυχικής υγείας που βρίσκεται σε καθημερινή επικοινωνία με τους φοιτητές του Πανεπιστημίου της Βοστόνης και τους γονείς τους, έχει παρατηρήσει ότι οι τελευταίοι είναι μονίμως σε μια κατάσταση συναγερμού.
Στο παρελθόν, όπως προσθέτει, ένα τυπικό τηλεφώνημα από γονιό εξελισσόταν κάπως έτσι: «”Νομίζω ότι ο γιος μου/η κόρη μου υποφέρει από άγχος”. Εγώ απαντούσα συνήθως: “To άγχος είναι κατά κανόνα φυσιολογικό σε αυτές τις συνθήκες, οι μεγάλες αλλαγές στη ζωή, όπως το να φεύγεις από το σπίτι σου για πρώτη φορά, συνδέονται συχνά με αυξημένα επίπεδα άγχους”. Οι γονείς συνήθως ικανοποιούντο με αυτή την απάντηση, έκλειναν το τηλέφωνο, τηλεφωνούσαν στα παιδιά τους και τα ενθάρρυναν να σκέφτονται μακροπρόθεσμα: “Θα περάσει κι αυτό”. Kαι σχεδόν όλοι συνέχιζαν τη ζωή τους.
»Αλλά πλέον αυτή η απάντηση απλά πείθει τους γονείς ότι δεν ξέρω τι λέω. Στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης για την ψυχική υγεία, η διαβεβαίωση από έναν γιατρό ότι το καταστασιακό άγχος είναι πιθανότατα φυσιολογικό και βραχύβιο οδηγεί τον γονιό στο να πιστέψει ότι μπορεί να διαφεύγει του γιατρού ένα σοβαρό πρόβλημα.
«Στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης για την ψυχική υγεία, η διαβεβαίωση από έναν γιατρό ότι το καταστασιακό άγχος είναι πιθανότατα φυσιολογικό και βραχύβιο οδηγεί τον γονιό στο να πιστέψει ότι μπορεί να διαφεύγει του γιατρού ένα σοβαρό πρόβλημα».
»Οι σημερινοί γονείς αγχώνονται για το άγχος και δεν ανακουφίζονται εύκολα από λογικά επιχειρήματα ή στοιχεία που λένε ότι σχεδόν όλοι προσαρμόζονται στη φοιτητική ζωή». Κάποιοι γονείς αγχώνονται ακόμα και γιατί θεωρούν ότι τα παιδιά τους δεν αγχώνονται «αρκετά» – το θεωρούν κι αυτό ως ένα προειδοποιητικό σημάδι ότι υπάρχει πρόβλημα.
«Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια συμβουλή που μπορώ να δώσω στους γονείς, και θα το κάνω όσο το δυνατόν πιο ευγενικά: Συνέλθετε».
»Για παράδειγμα, αν το παιδί σας αισθάνεται ότι δεν αποδίδει στο αμφιθέατρο – ότι δυσκολεύεται να παρακολουθήσει τους καθηγητές και ότι όλοι εκεί μέσα είναι εξυπνότεροι, μπορείτε να του πείτε: “Μελέτησε”. Συχνά ένας φοιτητής που έχω συμβουλεύσει έρχεται και μου λέει ότι ανακάλυψε το μυστικό: Να εμφανίζεται στο μάθημα προετοιμασμένος! […]
«Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια συμβουλή που μπορώ να δώσω στους γονείς, και θα το κάνω όσο το δυνατόν πιο ευγενικά: Συνέλθετε».
»Μπορώ να σας προετοιμάσω και για πιο προχωρημένα θέματα. Ας πούμε ότι το παιδί σας είναι εξαντλημένο και δυσκολεύεται να ξυπνάει εγκαίρως για ένα μάθημα και πιστεύει ότι έχει κάποιο ιατρικό πρόβλημα ή μια διαταραχή ύπνου. Πείτε του να πάει για ύπνο νωρίτερα. Η κοινή λογική επιτρέπεται.
»Και αν έχει έναν συγκάτοικο που κάνει πολλή φασαρία ή είναι υπερβολικά ήσυχος, που είναι ακατάστατος ή έχει εμμονή με την καθαριότητα; Συμβουλεύστε το παιδί σας να του μιλήσει».
Σκοπός της ψυχιάτρου, βέβαια, με αυτό το άρθρο δεν είναι να παραδώσει έναν πλήρη οδηγό ψυχικής επιβίωσης για το πανεπιστήμιο, αλλά να καταστήσει σαφές ότι μερικές φορές τα πράγματα είναι πιο απλά και πιο αθώα από όσο νομίζει ένας αγχώδης γονιός. Όπως καταλήγει:
«Κάνω τη δουλειά μου να μοιάζει εύκολη, αλλά δεν είναι. Κάνω τα παιδιά να φαίνονται απλά, αλλά δεν είναι. Είναι έργο ζωής για μένα. Κάποια έρχονται στο ιατρείο μου πονώντας βαθιά. Αλλά τα περισσότερα χρειάζονται, απλά, έναν υπεύθυνο ενήλικα να τους δείξει τον δρόμο. Και τα περισσότερα από όσα κάνω μπορούν να γίνουν από οποιονδήποτε ενήλικα έχει ζήσει μια-δυο εμπειρίες, δηλαδή από οποιονδήποτε γονιό.
«Κάποια παιδιά έρχονται στο ιατρείο μου πονώντας βαθιά. Αλλά τα περισσότερα χρειάζονται, απλά, έναν υπεύθυνο ενήλικα να τους δείξει τον δρόμο».
»Φοβάμαι ότι η σύγχρονη εμμονή με την ψυχική υγεία εμποδίζει τους γονείς να βοηθήσουν τα ενήλικα παιδιά τους να διαχειριστούν φυσιολογικές καταστάσεις. Ανησυχούμε όλο και περισσότερο ότι οποιοδήποτε φυσιολογικό συναίσθημα είναι σημάδι ότι συμβαίνει κάτι σοβαρό. Αλλά αν στέλνετε τα ενήλικα παιδιά σας σε ειδικό ψυχικής υγείας στην πρώτη ένδειξη δυσκολίας, στερείτε από τον εαυτό σας την ευκαιρία να δυναμώσετε τη σχέση σας μαζί τους. Αυτή είναι η αρχή της σχέσης σας με τα ενήλικα παιδιά σας. Δείξτε τους τον δρόμο».
