Είναι γνωστό ότι οι ορμονικές αλλαγές στη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου συνδέονται με συναισθηματικές διακυμάνσεις. Όμως ένα νέο, συναρπαστικό άρθρο του National Geographic επιβεβαιώνει ότι αυτές αλλάζουν (και) τη μορφολογία του εγκεφάλου μας.
Μαγνητικές τομογραφίες που έγιναν πρόσφατα σε γυναίκες σε διαφορετικές φάσεις του κύκλου τους έδειξαν ορατές μεταβολές σε συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές που συνδέονται με τα συναισθήματα, τη μνήμη, τη συμπεριφορά και την αποτελεσματικότητα της επεξεργασίας πληροφοριών. Με άλλα λόγια, δεν είναι ιδέα μας ότι κάποιες μέρες του μήνα όχι μόνο η διάθεση αλλά και οι πνευματικές δεξιότητές μας είναι στα φόρτε τους – και άλλες όχι και τόσο.
Μαγνητικές τομογραφίες που έγιναν πρόσφατα σε γυναίκες σε διαφορετικές φάσεις του κύκλου τους έδειξαν ορατές μεταβολές σε συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές που συνδέονται με τα συναισθήματα, τη μνήμη, τη συμπεριφορά και την αποτελεσματικότητα της επεξεργασίας πληροφοριών.
«Είναι εκπληκτικό να παρατηρείς πόσο γρήγορα αλλάζει ο εγκέφαλος ενός ενήλικα» σχολιάζει σχετικά η ψυχίατρος και νευροεπιστήμονας Julia Sacher, συνεργάτιδα του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στη Γερμανία.
Γνωρίζουμε ήδη ότι στη διάρκεια ενός εμμηνορροϊκού κύκλου, που διαρκεί κατά κανόνα 25-30 μέρες, οι γυναικείες ορμόνες βρίσκονται στο ναδίρ τις πρώτες μέρες του, αλλά τα επίπεδα των οιστρογόνων ανεβαίνουν σταδιακά μέχρι την ωορρηξία, οπότε πέφτουν ξανά, μέχρι να απελευθερωθεί το ωάριο. Κατόπιν, ακολουθούν ξανά ανοδική πορεία, παρέα με την προγεστερόνη, για περίπου επτά μέρες. Αν δεν προκύψει εγκυμοσύνη, αρχίζουν να πέφτουν ξανά, μέχρι την έλευση της εμμήνου ρύσης.
Όπως έχει ανακαλύψει η νευροβιολόγος Catherine Woolley από το Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν στο Ιλινόις σε πειράματα σε τρωκτικά, τα οιστρογόνα ρυθμίζουν την πυκνότητα που έχουν οι δενδρίτες, οι μικροσκοπικές απολήξεις των εγκεφαλικών νευρώνων. «Μέσα από εκείνες τις μελέτες έχουμε πλέον μια εικόνα της δύναμης που έχουν οι αναπαραγωγικές ορμόνες να αλλάζουν όχι μόνο τη μορφολογία αλλά και τη λειτουργική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου» σχολιάζει η Emily Jacobs, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα.
Όπως έχει ανακαλύψει η νευροβιολόγος Catherine Woolley από το Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν στο Ιλινόις σε πειράματα σε τρωκτικά, τα οιστρογόνα ρυθμίζουν την πυκνότητα που έχουν οι δενδρίτες, οι μικροσκοπικές απολήξεις των εγκεφαλικών νευρώνων.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η επίδραση των γυναικείων ορμονών στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται και με τα συναισθήματα και με τις νοητικές δεξιότητες και που η συρρίκνωσή του θεωρείται πρώιμο σημάδι άνοιας και ιδιαίτερα της νόσου του Αλτσχάιμερ. Όπως παρατήρησαν οι ερευνητές στις νέες νευροαπεικονιστικές εξετάσεις σε εθελόντριες, καθώς τα επίπεδα οιστρογόνων ανεβαίνουν η εξωτερική στρώση του ιππόκαμπου μεγαλώνει σε πάχος και η φαιά ουσία επεκτείνεται. Ενώ όταν ανεβαίνουν τα επίπεδα προγεστερόνης, διευρύνεται η περιοχή που συνδέεται με τη μνήμη.
Μια ακόμα μελέτη έδειξε ότι δεν αλλάζει μόνο η φαιά αλλά και η λευκή ουσία του εγκεφάλου στη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου έτσι ώστε να διευκολύνεται, κατά την ωορρηξία, η μετάδοση πληροφοριών ανάμεσα σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου.
Μια ακόμα μελέτη έδειξε ότι δεν αλλάζει μόνο η φαιά αλλά και η λευκή ουσία του εγκεφάλου στη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου έτσι ώστε να διευκολύνεται, κατά την ωορρηξία, η μετάδοση πληροφοριών ανάμεσα σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου.
Απαιτούνται βέβαια περαιτέρω μελέτες για να διευκρινιστεί ποιες είναι ακριβώς οι συνέπειες αυτών των μεταβολών στις εγκεφαλικές λειτουργίες μας αλλά και κατά πόσον αυτές συνδέονται με τις συναισθηματικές διακυμάνσεις του κύκλου. Σε κάθε περίπτωση, καταδεικνύει τις προοπτικές που κρύβει η μελέτη των νευροεπιστημόνων στον γυναικείο εγκέφαλο, δεδομένου μάλιστα ότι φαίνεται να είναι πιο ευάλωτος στο Αλτσχάιμερ (όπου το 70% των κρουσμάτων είναι γυναίκες) και στην κατάθλιψη (όπου οι γυναίκες αποτελούν το 65% των περιστατικών).
Δυστυχώς, ο γυναικείος οργανισμός δεν έχει μελετηθεί επαρκώς μέχρι σήμερα, ακόμα και όταν μιλάμε για φαρμακευτικές ουσίες που καθυστερούν την εξέλιξη του Αλτσχάιμερ στα πρώτα στάδια της εμφάνισής του (lecanemabirmb).
