Για δεκαετίες, η αγορά του πρώτου σουτιέν είχε τους ιδιαίτερους συμβολισμούς της, σαν ένας αποχαιρετισμός στην παιδική ηλικία, μια κλεφτή ματιά στην ενηλικίωση, μια πρώτη ιδέα με την εξοικείωση του κοριτσιού με το νέο της, γυναικείο σώμα. Μπορεί να είναι το ίδιο και σήμερα, μόνο που η ιεροτελεστία του «περάσματος» για τις νεαρές millennials που προτιμούν να κυκλοφορούν χωρίς αυτό περιλαμβάνει και το κεφάλαιο που το σουτιέν παραμένει στο συρτάρι.
Και δεν είναι μόνο οι millennials που απαρνούνται το σύμβολο της θηλυκότητας και της καταπίεσης, που προφανώς πηγαίνουν χέρι-χέρι ακόμα κι όταν πρόκειται για εσώρουχο. Είναι οι μεγάλες πασαρέλες που δίνουν την τάση, με τον Marc Jacobs να επαναλανσάρει το ελεύθερο στήθος ήδη από το 2014, είναι οι celebrities σαν την Μπέλα Χαντίντ και την Κένταλ Τζένερ αλλά και την Τζένιφερ Ανιστον και την Τζένιφερ Λόπεζ, αλλά κυρίως είναι οι καθημερινές γυναίκες που αποφάσισαν ότι το στήθος δικαιούται να μένει στη θέση του – και αυτή δεν είναι σώνει και καλά μέσα σε σκληρές δαντέλες, πάνω από σύρματα και σφηνωμένο ανάμεσα σε αποσπώμενα μαξιλαράκια.
Είναι οι celebrities σαν την Μπέλα Χαντίντ και την Κένταλ Τζένερ αλλά και την Τζένιφερ Ανιστον και την Τζένιφερ Λόπεζ, αλλά κυρίως είναι οι καθημερινές γυναίκες που αποφάσισαν ότι το στήθος δικαιούται να μένει στη θέση του
Από την αρχή της πανδημίας, πολλοί έκαναν λόγο για το τέλος του σουτιέν – ή τουλάχιστον το τέλος του σουτιέν όπως το ξέραμε μέχρι πρόσφατα. Η άνεση άρχισε να παίρνει κεφάλι έναντι του σεξαπίλ και, όπως δείχνουν οι πωλήσεις παγκοσμίως, τα αθλητικά σουτιέν και τα μπραλέτ (από μαλακό υλικό, χωρίς μπανέλες) έγιναν τα μπεστ σέλερ για τις γυναίκες που μένοντας στο σπίτι δεν έβρισκαν κανένα λόγο να συμπιέζουν την ανατομία τους μέσα σε άβολα εσώρουχα. Μία από αυτές είναι και η ηθοποιός Τζίλιαν Άντερσον, που είπε απενοχοποιημένα στο Instagram: «Δεν με νοιάζει αν το στήθος μου φτάσει στον αφαλό μου, δεν ξαναφοράω σουτιέν, είναι πολύ άβολο». Ο κατ’ οίκον περιορισμός πλέον έληξε, αλλά όχι και η επιθυμία για άνεση και λιγότερη κοινωνική καταπίεση, και σήμερα, η απουσία σουτιέν από το ντύσιμο μιας γυναίκας δεν είναι το αξιοπερίεργο θέαμα που ήταν μέχρι πολύ πρόσφατα.
Φυσικά, η τάση της ελευθερίας του γυναικείου στήθους δεν προέκυψε ακριβώς από κενό αέρος. Ήταν ανέκαθεν φορτισμένη με φεμινιστικό πρόσημο, είτε πρόκειται για το κίνημα «free the nipple» πριν από 10 χρόνια, είτε για το κάψιμο των σουτιέν το 1968. Το πρώτο αφορούσε την ανάγκη να σταματήσει η φετιχοποίηση του γυναικείου στήθους και η απαγόρευση της εμφάνισης της γυναικείας θηλής έναντι της ανδρικής, που δεν έχει πρόβλημα να εμφανίζεται όπου θέλει. Το δεύτερο ήταν μια μορφή διαμαρτυρίας για τα αμερικανικά καλλιστεία, όπου γυναίκες έκαψαν σουτιέν ως σύμβολα θηλυκότητας και δυστυχώς η διαμαρτυρία τους χρησιμοποιήθηκε ως λίπασμα για το στερεότυπο της θυμωμένης φεμινίστριας που δεν στέκει ακριβώς καλά στα μυαλά της.
Φυσικά, η τάση της ελευθερίας του γυναικείου στήθους δεν προέκυψε ακριβώς από κενό αέρος. Ήταν ανέκαθεν φορτισμένη με φεμινιστικό πρόσημο, είτε πρόκειται για το κίνημα «free the nipple» πριν από 10 χρόνια, είτε για το κάψιμο των σουτιέν το 1968.
Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι μεγαλώνουμε και ζούμε με την ιδέα ότι τα στητά στήθη είναι επιθυμητά και βασικά, ωραία. Μέσα σε αυτή τη συνθήκη, τα σουτιέν ήταν απαραίτητα για να δίνουν στο γυναικείο στήθος το σχήμα και τις γεωγραφικές συντεταγμένες που πιστεύουμε ότι προτιμούν οι άνδρες, οι οποίοι αποστρέφονται προφανώς το νόμο της βαρύτητας – εκτός αν πρόκειται για τη δική τους. Επιπλέον, το ελεύθερο στήθος, ιδίως από ένα νούμερο και πάνω, ήταν ένδειξη ότι η φέρουσα δεν είναι κορίτσι για σπίτι και κάπως έτσι η κοινωνία έκανε απαραίτητο το σουτιέν. Σήμερα πολλές νέες γυναίκες προτιμούν να το αφήσουν στο συρτάρι και μαζί με αυτό τη νοοτροπία ότι η εμφάνισή τoυς έχει ιερό σκοπό και μοναδικό αποδέκτη την ανδρική επιβεβαίωση.
Ομως για τη θηλυκή generation z, η άρνηση να φορέσει σουτιέν δεν κρύβει κάποιο πολιτικό μήνυμα, δεν επιχειρεί να κάνει κοινωνική επανάσταση και να ρίξει ανάθεμα στην καταπίεση του γυναικείου σχήματος. Απλώς δεν τα θεωρούν πάντα απαραίτητα και γι’ αυτό δεν τα φορούν, έτσι, χωρίς στρατηγική και φεμινιστικούς αγωνιστικούς χαιρετισμούς. Με κάποια outfits ενδεχομένως θα τα βάλουν, αλλά αν δεν είναι απαραίτητο μάλλον όχι, και αν αυτό δεν είναι νίκη έναντι δεκαετιών φετιχοποίησης και καταπίεσης του γυναικείου στήθους, δεν ξέρουμε τι είναι.
Για τη θηλυκή generation z, η άρνηση να φορέσει σουτιέν δεν κρύβει κάποιο πολιτικό μήνυμα, δεν επιχειρεί να κάνει κοινωνική επανάσταση και να ρίξει ανάθεμα στην καταπίεση του γυναικείου σχήματος. Απλώς δεν τα θεωρούν πάντα απαραίτητα και γι’ αυτό δεν τα φορούν.
Για τη γενιά που βλέπει τα φύλα πολύ πιο ρευστά από τις προηγούμενες και θεωρεί αυτονόητα πράγματα που δεν ήταν καθόλου για τους γονείς τους, έχει απλώς να κάνει με την αναγκαιότητα χρήσης του αντικειμένου και καθόλου με τους συμβολισμούς που φέρνει μαζί του. Ως τάση, το ελεύθερο στήθος επικρατεί στις πασαρέλες – κι ας αφήνει απέξω πολλές γυναίκες με βαρύ μπούστο που παραδοσιακά αν κυκλοφορήσουν χωρίς σουτιέν δίνουν ακόμα σε πολλούς την εντύπωση ότι είτε κρέμασαν τα παπούτσια του παιχνιδιού της εμφάνισης ή ότι ζουν σε χαρτόκουτο με 35 γάτες. Και ουσιαστικά απλώς ακολουθεί αυτό που τα σημερινά νέα κορίτσια θεωρούν φυσικό. «Γιατί να φοράς σουτιέν αν δεν το χρειάζεσαι, μόνο και μόνο επειδή είσαι γυναίκα;» σχολιάζει μια 19χρονη σε σχετικό άρθρο της «Telegraph». «Δεν θα έπρεπε να θεωρείται φεμινιστικό το να μη φοράς σουτιέν, θα έπρεπε να θεωρείται φυσιολογικό. Ούτως ή άλλως, δεν βλέπω το λόγο γιατί οι γυναίκες πρέπει να υπερασπίζονται τις επιλογές τους».
Είναι ξεκάθαρο ότι τα σουτιέν δεν είναι πια αυτό που ήταν και παρά τους κύκλους που κάνει η μόδα, το συγκεκριμένο κομμάτι της γκαρνταρόμπας μας δύσκολα θα ξαναγίνει ο αντικαταστάτης του κορσέ ή το υπερ-σεξουαλικό προϊόν που ήταν την περίοδο που βασίλευαν οι «Άγγελοι της Victoria’s Secret» ή το σήμερα γελοίο Wonder Bra των 90s. Τον τόνο πια δίνουν οι ίδιες οι γυναίκες, που αποφασίζουν αν και τι θα φορέσουν, ανάλογα με το κέφι τους και χωρίς να εξυπηρετούν καμία ατζέντα, ούτε καν τη δική τους. Τι πιο απελευθερωτικό από αυτό;
