Ανάμεσα στα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ένα από τα λιγότερο ορατά, όχι μόνο στην Αθήνα αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη και ειδικά στις μεγαλύτερες πόλεις της, παραμένει η ατμοσφαιρική ρύπανση. Ειδικά όμως στην ελληνική πρωτεύουσα, τα επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων υπερβαίνουν κατά πολύ το ασφαλές όριο σύμφωνα με έναν πανευρωπαϊκό χάρτη της Guardian.
Μια μελέτη του ερευνητικού ινστιτούτου ISGlobal στη Βαρκελώνη σε 800 ευρωπαϊκές πόλεις (The Lancet) έδειξε τους βασικούς παράγοντες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ποιοι είναι αυτοί; Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να αναπνέουμε καθαρό αέρα;
1. Οικιακή θέρμανση: Η καύση στερεών υλικών είναι η πλέον ρυπογόνος μέθοδος. Μάλιστα το κόστος των προβλημάτων υγείας με τα οποία συνδέεται υπολογίζεται, ετησίως και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στα 29 δισεκατομμύρια ευρώ (στοιχεία για το 2018). Ειδικότερα, η καύση κάρβουνου, ξύλου και τύρφης συνδέεται με υψηλά ποσοστά ρυπογόνων σωματιδίων στον αέρα, και σε μεγάλα αστικά κέντρα και σε αγροτικές περιοχές.
2. Αγροτική παραγωγή: Η αμμωνία που απελευθερώνεται από λιπάσματα αλλά και τα ζωικά απόβλητα ρυπαίνουν όχι μόνο τον αέρα αλλά και τον υδροφόρο ορίζοντα. Ένας ακόμα λόγος να στραφούμε προς πιο φυσικές μεθόδους καλλιέργειας και χαμηλότερη κατανάλωση ζωικών προϊόντων.
3. Βιομηχανική παραγωγή: Στοιχεία δείχνουν βελτίωση της δημόσιας υγείας μετά την αναστολή της λειτουργίας εργοστασιακών μονάδων σε συγκεκριμένες περιοχές. Επομένως παρά τον αυστηρότερο περιβαλλοντικό έλεγχο στον οποίο υπόκειται η βιομηχανία τα τελευταία χρόνια, σε κάποιο βαθμό η ρυπογόνος δράση της παραμένει. Ο George Thurston, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή Γκρόσμαν του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, σχολίασε ότι «πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στον περιορισμό των πλέον βλαβερών σωματιδίων, τα οποία προέρχονται από την καύση στερεών υλικών και τις βιομηχανικές διαδικασίες. Οι καταγεγραμμένες συνέπειές τους στην υγεία περιλαμβάνουν αυξημένους θανάτους από καρδιαγγειακές παθήσεις, περισσότερα περιστατικά εισαγωγής στο νοσοκομείο και επισκέψεις στα επείγοντα, καθώς και περισσότερες κρίσεις άσθματος σε παιδιά».
4. Μετακινήσεις οχημάτων στους δρόμους: Μπορεί οι καταλύτες, τα φίλτρα και άλλες τεχνολογίες να έχουν κάνει πιο καθαρές τις εκπομπές αερίων αλλά ακόμα και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα συντελούν, σε κάποιο βαθμό, στη ρύπανση, εξαιτίας των φρένων τους και της τριβής των ελαστικών με την άσφαλτο. Ο καθηγητής του Imperial College του Λονδίνου Dr Will Hicks μάς δίνει έναν ακόμα λόγο, πέρα από την ασφάλεια, να κατεβάσουμε ταχύτητες οδήγησης: για να συμβάλουμε στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
5. Μεταφορές προϊόντων: Η Ευρώπη δεν υποδέχεται μόνο εμπορικές αποστολές αλλά και αποτελεί βασική διόδό τους. Ωστόσο τα εμπορικά οχήματα που κινούνται διά ξηράς και θαλάσσης εκτιμάται ότι επιβαρύνουν σημαντικά την ατμόσφαιρα με ρύπους. Έτσι ο Dr Matthew Loxham, καθηγητής του Πανεπιστήμιου του Σαουθάμπτον, προβλέπει ένα μέλλον με πιο εκτεταμένη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας όπως το φυσικό αέριο, το υδρογόνο, ο ηλεκτρισμός και η πυρηνική ενέργεια, καθεμία από τις οποίες συνοδεύεται βέβαια από τις δικές της αυστηρές προδιαγραφές ασφαλείας.
Τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας;
-Περιορισμός της θέρμανσης των σπιτιών μας με καύση στερεών υλικών όπως τα ξύλα στο τζάκι.
-Οδήγηση σε χαμηλότερες ταχύτητες και, όπου είναι δυνατό, χρήση εναλλακτικών μέσων μεταφοράς όπως το ποδήλατο.
-Όταν επιλέγουμε να μετακινηθούμε πεζοί μέσα από δρόμους χαμηλότερης κυκλοφορίας εκτιθέμεθα οι ίδιοι σε χαμηλότερα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
-Φυσικά, όταν πρόκειται για παράγοντες όπως η μεταφορά προϊόντων, η αγροτική παραγωγή και η βιομηχανία, οι ιδιωτικές και κρατικές ρυθμίσεις πρέπει να εκτείνονται σε ευρεία κλίμακα.
