Τον αποκαλούμε και σιέστα, από την ισπανική λέξη. Ή, απλά, μεσημεριανό ύπνο. Όχι τυχαία, πρόκειται για μια συνήθεια ιδιαίτερα διαδεδομένη στις ζεστές χώρες, όπου το καλοκαίρι οι θερμοκρασίες του μεσημεριού δεν προδιαθέτουν για τίποτα άλλο πέρα από μερικές ώρες χαλάρωσης στη σκιά.
Όμως οι ειδικοί επισημαίνουν ότι πρόκειται για μια καθημερινή συνήθεια ωφέλιμη για όλο τον χρόνο και όλους τους ανθρώπους. Που μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλό μας μέχρι τα βαθιά γεράματα. Αυτό έδειξε μια μελέτη του 2023, από τα πανεπιστήμια University College London (UCL) και University of the Republic στην Ουρουγουάη. Οι ερευνητές, αφού μελέτησαν στοιχεία 35.000 ανθρώπων 40-69 ετών, διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος εκείνων που ενδίδουν συστηματικά στον μεσημεριανό ύπνο είναι πάνω από 15 κυβικά εκατοστά μεγαλύτερος από των συνομηλίκων τους. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι η γήρανσή του μπορεί να καθυστερεί κατά τρία με έξι χρόνια στους λάτρεις της σιέστας.
Ο εγκέφαλος εκείνων που ενδίδουν συστηματικά στον μεσημεριανό ύπνο είναι πάνω από 15 κυβικά εκατοστά μεγαλύτερος από των συνομηλίκων τους. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι η γήρανσή του μπορεί να καθυστερεί κατά τρία με έξι χρόνια στους λάτρεις της σιέστας.
Από την άλλη, η συρρίκνωση του εγκεφάλου συνδέεται με διάφορα προβλήματα υγείας. «Όσοι έχουν μικρότερο εγκέφαλο είναι πιθανότερο να έχουν υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, ή υπνική άπνοια, ενώ πολλοί έχουν και καρδιαγγειακές παθήσεις» διευκρινίζει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Victoria Garfield. «Βλέπουμε επίσης σημαντική συρρίκνωση του εγκεφάλου σε άτομα με Αλτσχάιμερ και άνοια. Ό,τι μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε το μέγεθος του εγκεφάλου σας για όσο το δυνατόν περισσότερα χρόνια είναι καλό».
Ωστόσο, τα οφέλη εντοπίζονται μόνο σε άτομα που κοιμούνται συστηματικά τα μεσημέρια, όχι σε όσους, για παράδειγμα, απολαμβάνουν μια σιέστα μία φορά τον μήνα ή στις καλοκαιρινές διακοπές.
Άλλες μελέτες δείχνουν ότι ένας σύντομος ύπνος μεταξύ μία και τέσσερις το μεσημέρι ενισχύει τη σωματική, την πνευματική απόδοση αλλά και τη διάθεση. Η σχέση του, ειδικότερα, με τον αθλητισμό είναι αμφίδρομη, καθώς όσοι αθλούνται -ειδικά σε επίπεδο πρωταθλητισμού- αποκοιμούνται γρηγορότερα από μη αθλητές, παρόλο που και οι δύο αναφέρουν παρόμοια επίπεδα νύστας.
Φυσικά, τα οφέλη της σιέστας προϋποθέτουν να μην προσπαθεί να καλύψει έναν ανεπαρκή νυχτερινό ύπνο. «Βασική προτεραιότητά μας πρέπει να είναι να προστατεύσουμε τον νυχτερινό ύπνο» όπως σχολίασε σχετικά ο ειδικός Ύπνου Colin Espie, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σε σχετικό άρθρο του BBC.
Φυσικά, τα οφέλη της σιέστας προϋποθέτουν να μην προσπαθεί να καλύψει έναν ανεπαρκή νυχτερινό ύπνο. «Βασική προτεραιότητά μας πρέπει να είναι να προστατεύσουμε τον νυχτερινό ύπνο» όπως σχολίασε σχετικά ο ειδικός Ύπνου Colin Espie, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Ο μεσημεριανός ύπνος, όπως εξηγούν οι ειδικοί, λόγω της σύντομης διάρκειάς του (συνιστάται να μην ξεπερνά τα 20 λεπτά) μπορεί μεν να λειτουργεί αναζωογονητικά για σώμα και πνεύμα αλλά δεν φτάνει σε επίπεδο ενός βαθύ ύπνου, στη διάρκεια του οποίου το σώμα επιδιορθώνει και αποκαθιστά ιστούς, χτίζει μυς, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και παγιώνει μνήμες.
