Την ημέρα που είναι πιθανότερο από οποιαδήποτε άλλη του χρόνου να πάρουμε αναρρωτική άδεια την αφήσαμε πρόσφατα πίσω μας: είναι η πρώτη Δευτέρα του Φεβρουαρίου, σύμφωνα τουλάχιστον με βρετανικά στατιστικά στοιχεία. Ίσως γιατί η ψυχική υγεία μας δεν είναι στα καλύτερά της αυτή την εποχή (μην ξεχνάμε άλλωστε ότι μέσα στον Ιανουάριο είχαμε και τη λεγόμενη Blue Monday, την πιο μελαγχολική ημέρα του χρόνου), οι ιώσεις είναι στο peak τους και η αναζωογονητική επίδραση των χριστουγεννιάτικων διακοπών έχει πια εξανεμιστεί.
Μάλιστα μια ακόμα μελέτη, του βρετανικού ιδρύματος Chartered Institute for Personnel and Development (CIPD), έδειξε ότι το 2023 οι εργαζόμενοι πήραν τις περισσότερες ημέρες αναρρωτικής άδειας μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια. Και οι γυναίκες, παρόλο που αναγκάζονται σε κάποιες περιπτώσεις να παίρνουν άδεια λόγω δυσμηνόρροιας, είναι αυτές που νιώθουν τις περισσότερες ενοχές επειδή το έκαναν.
Σε ποιες περιπτώσεις όμως η αναρρωτική άδεια είναι ένδειξη burnout, του λεγόμενου συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης;
«Πάντα κατέληγα να παραιτούμαι από δουλειές» λέει η 31χρονη Nathalie σε σχετικό ρεπορτάζ. «Δεν τις μισούσα, αλλά έφτανα σε σημείο να μην μπορώ να σκεφτώ τίποτα χειρότερο από το να σηκωθώ από το κρεβάτι και να πάω στο γραφείο. Αυτό συνέβαινε σε κάθε δουλειά όπου έπρεπε να είμαι ακίνητη, πυροδοτώντας διάφορες σωματικές αντιδράσεις. Πάθαινα κατάθλιψη και ένιωθα σαν να κοπανάω καθημερινά το κεφάλι μου στον τοίχο. Κάθε πρωί, πριν καθίσω στο γραφείο μου, έβαζα τα κλάματα».
«Έφτανα σε σημείο να μην μπορώ να σκεφτώ τίποτα χειρότερο από το να σηκωθώ από το κρεβάτι και να πάω στο γραφείο. Αυτό συνέβαινε σε κάθε δουλειά όπου έπρεπε να είμαι ακίνητη, πυροδοτώντας διάφορες σωματικές αντιδράσεις. Πάθαινα κατάθλιψη και ένιωθα σαν να κοπανάω καθημερινά το κεφάλι μου στον τοίχο».
Η διάγνωσή της με ΔΕΠΥ ήρθε ως μια «τεράστια ανακούφιση. Ο λόγος για τον οποίο όσοι έχουν ΔΕΠΥ υποφέρουν συχνά από burnout είναι αρκετά σαφής. Το ενδιαφέρον και το κίνητρο στον εγκέφαλο των ανθρώπων με ΔΕΠΥ συνδέονται με τα κέντρα επιβράβευσης και από τη στιγμή που κάτι παύει να είναι καινούριο, σταματάει να δίνει επιβράβευση – ενώ εσύ είσαι υποχρεωμένος να συνεχίσεις να το κάνεις».
Μια άλλη γυναίκα, η 28χρονη Celine Erroh, ιδρύτρια της κοινωνικής επιχείρησης Celutions, που παρέχει λύσεις σε προβλήματα ψυχική υγείας, είπε πως «όταν υπέφερα από άγχος κανένας δεν ήξερε πώς να με βοηθήσει αλλά καταλάβαινα ότι δεν ήμουν η μοναδική που ένιωθα έτσι. Όλοι μιλούν για τη σημασία της αυτοφροντίδας, αλλά αυτοφροντίδα δεν είναι μόνο οι μάσκες προσώπου και τα αφρόλουτρα. Μια μορφή της στον χώρο εργασίας είναι η οριοθέτηση. Για παράδειγμα, να λέτε στον προϊστάμενό σας, δεν μπορώ να το κάνω τώρα. Ή, στην τηλεργασία, να μην είστε μπροστά στον υπολογιστή σας στις 8 το βράδυ αν το ωράριό σας τελειώνει στις 5».
Όπως προσθέτει η ίδια: «Η λέξη ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής δεν είναι σωστή, γιατί υπονοεί την αναλογία 50/50. Αλλά, ειλικρινά, η ζωή δεν λειτουργεί έτσι. Η καλύτερη λέξη είναι αρμονία, να αισθάνεσαι πλήρης και ικανοποιημένος και στους δύο τομείς».
Πώς θα καταλάβουμε όμως ότι έχουμε πάθει burnout; Κάποια από τα συμπτώματα είναι χρόνια κόπωση, πονοκέφαλοι, αλλαγές στα μοτίβα ύπνου, ευερεθιστότητα, αίσθημα αποστασιοποίησης και μη αποδοτικότητας, αναβλητικότητα, μείωση της πραγματικής απόδοσης. Στην αντιμετώπισή του θα βοηθήσει να δώσουμε προτεραιότητα στη φροντίδα του εαυτού μας, να θέσουμε κάποια όρια στη δουλειά και, αν χρειαστεί, να μιλήσουμε με ειδικούς.
