Το “Gaslighting“, ή η εμπειρία του να σε χειραγωγούν ώστε να αμφισβητείς τα συναισθήματα και τις αντιλήψεις σου για την πραγματικότητα, μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε. Αυτή η συμπεριφορά χρησιμοποιείται συχνά από έναν άνθρωπο για να αποκτήσει δύναμη και έλεγχο στις σχέσεις. Το να είστε αποδέκτης της μπορεί να βλάψει την αυτοεκτίμησή σας και να οδηγήσει ακόμη και σε άγχος ή κατάθλιψη.
Ως ψυχολόγος με εκπαίδευση στο Χάρβαρντ που ειδικεύεται στα ψυχικά τραύματα και τις ανθρώπινες σχέσεις, η Dr. Cortney Warren το έχει παρατηρήσει από πρώτο χέρι και το έχει μελετήσει βαθιά. Αν κάποιος χρησιμοποιεί κάποια από αυτές τις εννέα φράσεις, μπορεί να σας κάνει gaslighting:
«Κάνεις σαν τρελή» ή «Γίνεσαι παρανοϊκή»
Οι gaslighters θα προσπαθήσουν να σας χειραγωγήσουν ώστε να αμφισβητήσετε τη λογική σας. Η υποβολή άμεσων σχολίων που υπονομεύουν την προοπτική ή τον ορθολογισμό σας είναι μια κοινή τακτική.
Πώς να απαντήσετε:
«Σε παρακαλώ, μην αμφισβητείς την ικανότητά μου να σκέφτομαι καθαρά» ή «Ακόμα κι αν δεν συμφωνούμε, έτσι μου φαίνεται πως έχουν τα πράγματα».
«Υπερβάλλεις»
Κατηγορώντας σας ότι είστε υπερβολική ή δραματική, ο gaslighter προσπαθεί να απορρίψει τις ανησυχίες σας ως παράλογες και αβάσιμες.
Πώς να απαντήσετε:
«Είτε συμφωνείτε μαζί μου είτε όχι, έτσι αισθάνομαι αυτή τη στιγμή» ή «Θα το εκτιμούσα αν δεν έκρινες τα συναισθήματά μου. Είναι δικά μου και δεν είναι προς συζήτηση».
«Ένα αστείο έκανα»
Όσοι ασκούν gashlighting συχνά υποβαθμίζουν τα κακοπροαίρετα σχόλια ή την κριτική τους. Αυτό μπορεί να σας κάνει να αναρωτιέστε αν είστε υπερβολικά ευαίσθητοι, ακόμη και όταν δεν είστε.
Πώς να απαντήσετε:
«Αυτό το σχόλιο μπορεί να ήταν αστείο για εσένα, αλλά πλήγωσε τα συναισθήματά μου» ή «Δεν μου φάνηκε ότι αστειευόσουν και θα το εκτιμούσα αν δεν μου μιλούσες με αυτόν τον τρόπο».
«Εσύ με ανάγκασες να το κάνω»
Όταν κάτι δεν πάει όπως το είχαν σχεδιάσει, οι gaslighters συχνά προσπαθούν να αποφύγουν να αναλάβουν την ευθύνη μεταθέτοντας την όποια κριτική και ευθύνη στους άλλους.
Πώς να απαντήσετε:
«Στην πραγματικότητα δεν μπορώ να σε αναγκάσω να κάνεις τίποτα» ή «Η συμπεριφορά σου είναι αντανάκλαση των δικών σου επιλογών, όχι των δικών μου».
«Στα λέω όλα αυτά επειδή σε αγαπώ»
Οι άνθρωποι που προσπαθούν να σας χειραγωγήσουν, δικαιολογούν τα αγενή -ενίοτε υβριστικά- σχόλια λέγοντας ότι προέρχονται από αγάπη. Αυτό μπορεί να σας δυσκολέψει να εμπιστευτείτε τα ένστικτά σας και να θέσετε υγιή όρια.
Πώς να απαντήσετε:
«Εκτιμώ ότι με αγαπάς, αλλά δεν είμαι εντάξει με τον τρόπο που μου μιλάς» ή «Δεν είναι αυτός ο τρόπος με τον οποίο θέλω να μου δείχνεις αγάπη».
«Για όλα φταις εσύ»
Ένας gaslighter μπορεί να προσπαθήσει να σας κατηγορήσει για επιβλαβείς ενέργειες, ακόμη και αν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις ότι οι ίδιοι επιδίδονται σε παρόμοιες συμπεριφορές.
Πώς να απαντήσετε:
«Είμαι σίγουρη ότι συμβάλλω με κάποιους τρόπους στα προβλήματα της σχέσης μας, αλλά το ίδιο κάνεις κι εσύ. Πρέπει και οι δύο να είμαστε πρόθυμοι να αλλάξουμε, αν θέλουμε να το κάνουμε καλύτερο. Είμαι πρόθυμη να αναλάβω την ευθύνη των πράξεών μου, αλλά όχι των δικών σου».
«Όλοι συμφωνούν μαζί μου – απλά είσαι δύσκολη»
Ευθυγραμμίζοντας ψευδώς τον εαυτό τους με τους άλλους, οι gaslighters μπορεί να προσπαθήσουν να σας χειραγωγήσουν ώστε να πιστέψετε ότι τους έχετε ανάγκη, αφού όλοι σας βρίσκουν δύσκολη και -πιθανότατα- θα σας αφήσουν. Στόχος τους είναι να σας κάνουν να πιστέψετε ότι είστε μόνοι και ότι κανείς άλλος δεν θα σας ανεχτεί.
Πώς να αντιδράσετε:
«Θα το εκτιμούσα αν μιλούσες για τον εαυτό σου και όχι για το τι πιστεύουν οι άλλοι» ή «Ακούω ότι εσύ με βρίσκεις δύσκολη. Ας επικεντρωθούμε σε αυτό».
«Το πραγματικό πρόβλημα είναι…»
Όταν τους «ανακαλύπτουν» και δεν παίζουν το παιχνίδι τους, οι gaslighters να προσπαθούν να πάρουν την προσοχή από πάνω τους και να τη μεταθέσουν σε κάτι άλλο. Έτσι παραμένουν σε ένα πρόβλημα, αλλά όχι σε αυτό που δημιουργούν εκείνοι.
Πώς να απαντήσετε:
«Σε παρακαλώ, μην αλλάζεις θέμα» ή «Φαίνεται ότι δεν θέλεις να αναγνωρίσεις πώς συμβάλλεις εσύ στο πρόβλημα».
