Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν μια σοβαρή απειλή για την ισορροπημένη διατροφή, καθώς το μερίδιό τους στην παγκόσμια αγορά αυξάνεται διαρκώς. Είναι εν μέρει υπεύθυνα για την πανδημία της παχυσαρκίας και σύμφωνα με έναν καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, πλέον χρειάζεται να φέρουν στις συσκευασίες τους ειδική σήμανση, όπως αυτή των προϊόντων καπνού.
Μπορούμε να ξεχωρίσουμε αυτή την κατηγορία τροφίμων αν ανατρέξουμε στη διατροφική ετικέτα τους. Περιέχουν συνήθως μεγάλες ποσότητες αλατιού, ζάχαρης, ελαίων, λιπών, σταθεροποιητών και συντηρητικών, ενώ υπολείπονται σε περιεκτικότητα κανονικής τροφής, όπως π.χ. τα φρούτα και τα λαχανικά.
Ο καθηγητής Carlos Monteiro μίλησε στην εφημερίδα The Guardian, με αφορμή το Διεθνές Συνέδριο για την Παχυσαρκία που γίνεται αυτές τις ημέρες στη Βραζιλία, για τις συνέπειες που προκαλεί η κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων στον οργανισμό μας και συνέστησε τη λήψη μέτρων για την ενημέρωση του κοινού:
«Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα αυξάνουν το μερίδιό τους στην αγορά και κυριαρχούν στα παγκόσμια διατροφολόγια, παρά το ότι είναι επικίνδυνα για την πρόκληση πολλών χρόνιων νοσημάτων. Αντικαθιστούν τα πιο υγιεινά, λιγότερο επεξεργασμένα φαγητά ανά τον κόσμο και χειροτερεύουν την ποιότητα της διατροφής εξαιτίας των πολλών βλαβερών τους στοιχείων», είπε ο Monteiro, που μελετά το θέμα εδώ και χρόνια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα, στις ΗΠΑ και την Μεγάλη Βρετανία, το 50% του καθημερινού διατροφολογίου αποτελείται από υπερ-επεξεργασμένα προϊόντα, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 80% σε δημογραφικές ομάδες όπως οι άνθρωποι με χαμηλό εισόδημα.
Τον Φεβρουάριο δημοσιεύτηκε η πιο πρόσφατη έρευνα πάνω στα UPF (Ultra Processed Foods), που συνέδεε με τα συστατικά τους 32 βλαβερές συνέπειες στον οργανισμό, όπως οι καρδιοπάθειες, ο καρκίνος και ο διαβήτης τύπου ΙΙ.
Ο Monteiro και η ομάδα του ήταν οι πρώτοι στον κόσμο που χρησιμοποίησαν τον όρο UPF, πριν από 15 χρόνια, και εκπόνησαν ένα σύστημα κατάταξης των τροφών με βάση τα συστατικά και την επεξεργασία τους. Αυτό το σύστημα δεν αρκεί, πλέον, σύμφωνα με τον καθηγητή, για την ενημέρωση/ προειδοποίηση του κοινού ως προς τους κινδύνους αυτών των προϊόντων και ο ίδιος υποστηρίζει ότι πρέπει οι συσκευασίες τους να συμπεριλάβουν προειδοποιήσεις όπως αυτές στα προϊόντα καπνού.
«Πρέπει ακόμα να περιοριστούν ή να απαγορευτούν οι διαφημίσεις γι’ αυτά τα προϊόντα», είπε ο Monteiro, o οποίος προτίθεται να ισχυριστεί στο συνέδριο ότι τα συγκεκριμένα τρόφιμα θα χρειαστεί να απαγορευτούν και από τις καντίνες των σχολείων. Ένα ακόμα μέτρο που θα προτείνει είναι η επιβάρυνσή τους με υψηλό ποσοστό φορολογίας, ώστε να εξασφαλιστούν έσοδα από τα οποία θα χρηματοδοτείται η προμήθεια φρέσκου φαγητού για τα σχολεία.
Είναι, άραγε, εφικτό ένα τέτοιο σύστημα σήμανσης; Σύμφωνα με την Dr. Hilda Mulrooney του London Metropolitan University, η σύγκριση των UPF με τον καπνό είναι απλοϊκή, καθώς σίγουρα δεν υπάρχει ασφαλές τσιγάρο, αλλά τα συστατικά των συγκεκριμένων τροφίμων, όπως η ζάχαρη και το αλάτι, δεν είναι πάντα βλαβερά. Η ίδια λέει ότι πρέπει να κρίνεται κατά περίπτωση τι συνέπειες μπορεί να προκαλέσει ένα τέτοιο συστατικό σε έναν οργανισμό, και κυρίως σε ποια ποσότητά του, άρα μια ενιαία σήμανση δεν είναι εφικτή.
Πάντως είναι ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τα συμπεράσματα του συνεδρίου που διοργανώνεται εδώ και 50 χρόνια και αποσκοπεί στην ανταλλαγή απόψεων και την εύρεση λύσεων για την πανδημία της παχυσαρκίας.
