Η Simone είναι μια μητέρα τριών παιδιών και επιτυχημένη επαγγελματίας στον τραπεζικό τομέα. Όταν επισκέφτηκε τον ψυχίατρο Dr Ashwini Padhi, νόμιζε ότι η διαρκής εξάντληση που ένιωθε και τα συμπτώματα του burn-out είχαν να κάνουν με το απαιτητικό καθημερινό πρόγραμμά της. Ωστόσο, η διάγνωση που έλαβε ήταν αρκετά διαφορετική: υπέφερε από άγχος υψηλής λειτουργικότητας.
Όπως εξηγεί ο ειδικός σε ένα πρόσφατο άρθρο του στην Guardian, η Simone (στην οποία αναφέρεται με ψευδώνυμο) έδινε στους φίλους και τους συναδέλφους της την εικόνα μιας ήρεμης γυναίκας, αλλά κατά βάθος βρισκόταν συνέχεια σε ένταση. «Το μυαλό της έτρεχε διαρκώς στα χειρότερα υποθετικά σενάρια και σε φόβους αποτυχίας. Ήταν τελειομανής και στη δουλειά και στο σπίτι της, όχι απλά γιατί κυνηγούσε την επιτυχία αλλά επειδή έτρεμε στην ιδέα να κάνει λάθος και να “αποτύχει” ως εργαζόμενη και μητέρα».
«Το μυαλό της έτρεχε διαρκώς στα χειρότερα υποθετικά σενάρια και σε φόβους αποτυχίας. Ήταν τελειομανής και στη δουλειά και στο σπίτι της, όχι απλά γιατί κυνηγούσε την επιτυχία αλλά επειδή έτρεμε στην ιδέα να κάνει λάθος και να “αποτύχει” ως εργαζόμενη και μητέρα».
Όσοι υποφέρουν από άγχος υψηλής λειτουργικότητας, προσθέτει ο ειδικός, μπορεί να παρουσιάζουν μια μεγάλη γκάμα συμπτωμάτων, αλλά το κοινό είναι ότι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην κριτική και την απόρριψη, ενώ δεν παίρνουν ικανοποίηση από τις επιτυχίες τους. Φοβούνται να πουν «όχι» σε ό,τι τους προτείνουν ή τους αναθέτουν, φοβούνται να θέσουν όρια στις προσωπικές και επαγγελματικές συναναστροφές τους, επειδή δεν θέλουν να απογοητεύσουν τους άλλους. Στην προσπάθειά τους να ελέγξουν τα πάντα και να αριστεύσουν, αναλαμβάνουν περισσότερα από όσα μπορούν να διαχειριστούν.
Όσοι υποφέρουν από άγχος υψηλής λειτουργικότητας μπορεί να μεγάλωσαν σε περιβάλλοντα όπου οι γονείς τούς έθεταν ιδιαίτερα υψηλές προσδοκίες ή να βίωσαν, ως παιδιά, την εγκατάλειψη.
Όσοι υποφέρουν από άγχος υψηλής λειτουργικότητας μπορεί να μεγάλωσαν σε περιβάλλοντα όπου οι γονείς τούς έθεταν ιδιαίτερα υψηλές προσδοκίες ή να βίωσαν, ως παιδιά, την εγκατάλειψη.
Δεν ανταποκρίνονται στη στερεοτυπική εικόνα ενός ανθρώπου με άγχος την οποία, ίσως, έχουμε στο μυαλό μας. Όχι απλά εμφανίζονται λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους, αλλά μοιάζουν να έχουν υπερδυνάμεις με όλα αυτά που αναλαμβάνουν – μέχρι να καταρρεύσουν από την εξάντληση. Μπορεί επίσης να υποφέρουν από το «σύνδρομο του απατεώνα» – να νιώθουν ότι εξαπατούν τους άλλους με τις επιτυχίες τους, οι οποίες θεωρούν ότι δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ικανότητες και τα προσόντα τους.
Πώς θα αναγνωρίσουμε ότι εμείς ή ένα κοντινό μας πρόσωπο υποφέρει από άγχος υψηλής λειτουργικότητας;
Ακολουθούν μερικά από τα πιθανά συμπτώματα:
-Διαρκής εξάντληση.
–Δυσκολία χαλάρωσης ή αποφόρτισης από την καθημερινότητα.
–Αναμάσημα παλαιότερων λαθών ή υπερβολική ανησυχία για μελλοντικά σενάρια.
–Τελειομανία, σε βαθμό ώστε ακόμα και ασήμαντα λάθη να μοιάζουν με καταστροφικές αποτυχίες.
–Σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι έντασης, γαστρεντερικά προβλήματα ή διαταραχές ύπνου.
Πώς αντιμετωπίζουμε το άγχος υψηλής λειτουργικότητας;
Όπως συμβουλεύει ο ειδικός: «Τα καλά νέα είναι ότι όπως και οι άλλες μορφές άγχους, μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα σωστά εργαλεία και υποστήριξη. Τεχνικές όπως ο διαλογισμός και οι ασκήσεις αναπνοής μπορεί να βοηθήσουν να ηρεμήσει το πνεύμα και να περιοριστεί η διαρκής ανάγκη για παραγωγικότητα. Είναι επίσης σημαντικό να πλαισιωθεί εκ νέου ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την επιτυχία και την παραγωγικότητα. Το άγχος υψηλής λειτουργικότητας συχνά πηγάζει από έναν φόβο αποτυχίας ή την ανάγκη αυτοεπιβεβαίωσης. Είναι σημαντικό να μάθουμε να αποδεχόμαστε την απουσία τελειότητας, να θέσουμε όρια και να δώσουμε προτεραιότητα στη φροντίδα του εαυτού μας. Αυτό δεν σημαίνει να εγκαταλείψουμε τους στόχους ή τις φιλοδοξίες μας αλλά να αναγνωρίσουμε ότι η ξεκούραση και η χαλάρωση είναι εξίσου σημαντικές για μακροπρόθεσμη επιτυχία».
