Από την Ελισάβετ Παπαδοπούλου
Διαβάζω πού και πού στα κοινωνικά δίκτυα μαμάδες που διαμαρτύρονται έξαλλες ότι είναι αναχρονιστικό το να απαγορεύεται το σορτσάκι στο σχολείο. Πρόσφατα διάβασα μάλιστα ότι η απαγόρευση αυτή υπονομεύει το κίνημα #metoo. Η κυρία που υπερασπιζόταν την παραπάνω άποψη θεωρούσε ότι ο λόγος που το σορτσάκι απαγορεύεται στα σχολεία είναι για να μην ερεθίζονται σεξουαλικά τα αγόρια και εμποδίζονται εξ αυτού του λόγου να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Μα στ’ αλήθεια μπορεί έστω και ένας νουνεχής άνθρωπος να πιστεύει πως με τέτοια υπερέκθεση γυμνής σάρκας που υπάρχει στον δυτικό κόσμο, αυτός είναι ο λόγος που απαγορεύεται το σορτσάκι στα σχολεία; Όχι λοιπόν. Έχει να κάνει με την παραμέριση του εαυτού, χάριν κάτι σπουδαιότερου, το οποίο βρίσκεται έξω από τον εαυτό, το οποίο βελτιώνει τον εαυτό και χρειάζεται προσπάθεια για να κατακτηθεί.
Το σχολείο είναι χώρος μάθησης. Που σημαίνει ότι είναι χώρος όπου οι μαθητές εξελίσσουν τις γνώσεις τους και μαζί την αντίληψη που έχουν για τον κόσμο. Δεν έχει σημασία αν αφού αποφοιτήσουν γίνουν εφευρέτες ή καλλιεργητές γης. Σημασία έχει ο γνωστικός εξοπλισμός τους, αυτός που μελλοντικά θα επηρεάσει τον τρόπο που βλέπουν την πολιτική, την οικονομία, το περιβάλλον, τη θέση των ανθρώπων στην κοινωνία, ανδρών και γυναικών, μεταναστών και εστεμμένων. Η γνώση, η αισθητική και η ηθική τους διαμορφώνονται, μεταξύ άλλων, και στο σχολείο. Κοντολογίς το σχολείο προσφέρει μόρφωση. Η ένταση της επιθυμίας που έχει ο μαθητής ή η μαθήτρια για να αποκτήσει μόρφωση, αν μπορούμε να πούμε ότι δεν αποτυπώνεται στον τρόπο που ντύνεται για να πάει στο σχολείο, μπορούμε σίγουρα να πούμε ότι αποτυπώνεται στην προθυμία που έχει να παραμερίσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που πιθανόν έχει σε εξωσχολικές δραστηριότητες, με πρώτο και καλύτερο το γοητιλίκι, εφόσον μιλάμε για εφήβους.
Διαβάζω πού και πού στα κοινωνικά δίκτυα μαμάδες που διαμαρτύρονται έξαλλες ότι είναι αναχρονιστικό το να απαγορεύεται το σορτσάκι στο σχολείο. Πρόσφατα διάβασα μάλιστα ότι η απαγόρευση αυτή υπονομεύει το κίνημα #metoo.
Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι εκτός από το σορτσάκι της χαράς και της απελευθέρωσης, που είναι πραγματικά κατάκτηση επειδή αφορά το δικαίωμα της γυναίκας να ορίσει το σώμα της όπως αυτή επιθυμεί, υπάρχει και το άλλο σορτσάκι. Το σορτσάκι-υποδούλωση, ένα ρούχο δηλαδή που εξυπηρετεί την πιο αναχρονιστική αντίληψη που μπορεί να έχει μια κοινωνία για τη γυναίκα. Το σορτσάκι-υποδούλωση ξαναγυρίζει τη γυναίκα στη θέση του αντικειμένου προς επιλογή και στη συνέχεια προς χρήση ανεξάρτητη από τη βούλησή της. Ξέρουμε όλοι πολύ καλά ποιο είναι το μοντέλο που μπορεί να στερήσει το κορίτσι από την κατάκτηση όλων των εφοδίων που θα το βοηθήσουν μελλοντικά να γίνει ανεξάρτητη ύπαρξη, έτοιμη να συνάψει και να διαλύσει δεσμούς, έτοιμη να αρθρώσει λόγο τόσο στο οικείο περιβάλλον όσο και στο δημόσιο χώρο. Το μοντέλο αυτό έχει να κάνει με μια λανθασμένη αντίληψη πραγματικότητας που ενισχύεται από την αίσθηση του νέου κοριτσιού που αντιμετωπίζει το σώμα του ως υπερόπλο, ξαφνιασμένο και το ίδιο από τη δύναμη που ασκεί αυτό το νεαρό σώμα. Το κάθε κορίτσι-μαθήτρια που υπερασπίζεται το δικαίωμά του να φτάνει στο σχολείο με το καυτό σορτσάκι ή την κοντή σκοτσέζικη φούστα, με τα κολλητά μπλουζάκια και τον τέλειο αφαλό σε κοινή θέα και γιορτάζει αυτό του το δικαίωμα ως απελευθέρωση δεν είναι σε θέση να διακρίνει την παγίδα ακόμα και αν έχει πέσει μέσα. Το κορίτσι αυτό δεν γνωρίζει ότι η ένταση με την οποία διεκδικεί το δικαίωμα να φοράει «ό,τι γουστάρει», δηλαδή σορτσάκι καυτό και τούρμπο μπούστο μέσα στην τάξη, αφαιρεί από τον εαυτό του την ευκαιρία να υπάρξει ενώπιον του κόσμου με άλλον τρόπο πέραν της υπερέκθεσης του σώματός του. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτή η υπερέκθεση έχει επιβληθεί στο κορίτσι με απόλυτο τρόπο από το Instagram και το TikTok, με αποτέλεσμα να θεωρεί αναχρονισμό οποιαδήποτε πρακτική το ξεμακραίνει από το ρόλο του κοριτσιού-φαντασμαγορία.
Eκτός από το σορτσάκι της χαράς και της απελευθέρωσης, που είναι πραγματικά κατάκτηση επειδή αφορά το δικαίωμα της γυναίκας να ορίσει το σώμα της όπως αυτή επιθυμεί, υπάρχει και το άλλο σορτσάκι. Το σορτσάκι-υποδούλωση.
Το κορίτσι μαθαίνει να υπάρχει εισπράττοντας βλέμματα και θαυμασμό (στο οποίο καταρχήν δεν υπάρχει κάτι κακό, καθώς μέσα από το βλέμμα των άλλων και το θαυμασμό εδραιώνουμε την αυτοπεποίθησή μας), ωστόσο κινδυνεύει να βολευτεί και να κυρίως να περιοριστεί σε αυτού του είδους το θαυμασμό, σε αυτού του είδους το βλέμμα. Κινδυνεύει το κορίτσι να μην αναπτύξει τις άλλες πλευρές του εαυτού του που αξίζουν το θαυμασμό και το βλέμμα. Μερικές φορές είναι να πονάς βλέποντας τα κορίτσια αυτά τόσο θερμά δοσμένα στο ρόλο της αποπλάνησης, είτε μετουσιώνεται σε πράξη είτε όχι. Είναι να πονάς επειδή στην επιμονή τους αυτή διαβάζεις τον τρόπο με τον οποίο κινδυνεύουν μελλοντικά να βαδίσουν στον κόσμο, αθώα αυτά, υπό το έμπειρο βλέμμα το δικό μας όμως, που βλέπουμε την παγίδα και δεν παρεμβαίνουμε. Κινδυνεύουμε να έχουμε στρατιές νέων κοριτσιών που θα βγουν στον κόσμο με μοναδικό τους όπλο τα κάλλη τους, καθώς παρατηρείται μια ολοένα χαμηλότερη απόδοση στο σχολείο από τη γενιά τους. Μια γενιά που καταπώς φαίνεται έχει στραμμένο το βλέμμα στα δεκάδες ξαμολυμένα talent shows που θα τους δώσει για μια σεζόν τη δόξα ενός διάττοντα αστέρα και στη συνέχεια, πολύ νωρίς μάλιστα, την πίκρα του έκπτωτου.
Μια γενιά που καταπώς φαίνεται έχει στραμμένο το βλέμμα στα δεκάδες ξαμολυμένα talent shows που θα τους δώσει για μια σεζόν τη δόξα ενός διάττοντα αστέρα και στη συνέχεια, πολύ νωρίς μάλιστα, την πίκρα του έκπτωτου.
Ας συνειδητοποιήσουμε λοιπόν ότι το σορτσάκι είναι μέσο, αλλά είναι και ρόλος, είναι όπλο αλλά είναι και παγίδα, την οποία παγίδα κάνει όλο και πιο αθέατη μια κοινωνία που χαριεντίζεται πίσω από την αφέλεια των μικρών κοριτσιών που διατυμπανίζουν στο όνομα της πολιτικής ορθότητας το δικαίωμά τους στο απόλυτο ξεγύμνωμα. Επειδή κάποτε θα συνειδητοποιήσουν ότι σε μια εποχή όπου όλα επιτρέπονται δεν έχει τίποτα επαναστατικό το να πας με το καυτό σορτσάκι στο σχολείο. Αυτό είναι το εύκολο. Το δύσκολο είναι τελικά τα κορίτσια αυτά να υπάρξουν, έστω και μέσα στο σχολείο, με άλλον τρόπο πέρα από την instagram-ική τους περσόνα.
