Ανάμεσα στα συμπτώματα που μας έρχονται αμέσως στο μυαλό όταν σκεφτόμαστε την κατάθλιψη είναι η απώλεια του ενδιαφέροντος για τη ζωή και τις δραστηριότητες που μας ευχαριστούσαν στο παρελθόν. Υπάρχει όμως ένα ακόμα σύμπτωμα, στην πραγματικότητα αρκετά κοινό αλλά μάλλον υποτιμημένο: Η «έλλειψη ενέργειας» και η «υπνηλία» όπως το περιγράφουν η Κλινική Μάγιο και η ιατρική πλατφόρμα WebMD αντίστοιχα. Ή η «καταραμένη κούραση» όπως το περιγράφει o Jeff Hayward σε ένα άρθρο όπου μοιράζεται την προσωπική του εμπειρία από την κατάθλιψη.
«Ξεκίνησε όταν χάσαμε ξαφνικά τον μεγαλύτερο αδερφό μου. Ακολούθησε η απώλεια και άλλων υπέροχων ανθρώπων την ίδια περίοδο, και μετά ήρθε η πανδημία» όπως εξηγεί. Μέχρι τότε ζούσε μια αρκετά καλή ζωή, ως νέος μπαμπάς και freelancer εργαζόμενος από το σπίτι.
«Το 2019 ο γιατρός μου συνταγογράφησε αντικαταθλιπτικά. Στην αρχή με βoήθησαν. Ίσως ήταν φαινόμενο πλασίμπο, αλλά τις πρώτες εβδομάδες της θεραπείας ένιωθα μια ζωντάνια στα βήματά μου».
Έκτοτε όμως νιώθει συνέχεια κουρασμένος – υπερβολικά κουρασμένος. Την περίοδο της πανδημίας δεν το είχε προσέξει, γιατί είχε την άνεση του χρόνου να παίρνει «υπνάκους» στη διάρκεια της ημέρας. Αλλά ακόμα και μετά την άρση των περιορισμών «ένιωθα την ανάγκη να παραμένω στο κρεβάτι ακόμα και όταν έλαμπε ο ήλιος. Σήμερα σχεδόν κάθε μέρα παίρνω “υπνάκους” στη διάρκεια της ημέρας. Αν καταφέρω να μείνω ξύπνιος για δώδεκα ώρες σερί στη διάρκεια μιας ημέρας, αστειεύομαι στη γυναίκα μου».
«Ένιωθα την ανάγκη να παραμένω στο κρεβάτι ακόμα και όταν έλαμπε ο ήλιος. Σήμερα σχεδόν κάθε μέρα παίρνω “υπνάκους” στη διάρκεια της ημέρας. Αν καταφέρω να μείνω ξύπνιος για δώδεκα ώρες σερί στη διάρκεια μιας ημέρας, αστειεύομαι στη γυναίκα μου».
Ο ίδιος το αποδίδει σε συνδυασμό της κατάθλιψης και της φαρμακευτικής αγωγής που παίρνει: «Ναι, η ίδια η κατάθλιψη μπορεί να είναι εξαντλητική, προκαλώντας ακόμα και σωματικούς πόνους. Και αν υποφέρετε από χρόνιους πόνους, γνωρίζετε ότι τρώνε την ενέργειά σας. Όμως υπάρχουν και άλλοι, πιο διακριτικοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να απομυζήσει τη ζωή σας.
»Ένας από αυτούς είναι η ίδια η φαρμακευτική αγωγή. Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) συνταγογραφούνται κατά κανόνα ως αντικαταθλιπτικά. Όμως μια από τις ανεπιθύμητες ενέργειες που αναγράφεται συχνά είναι η “υπνηλία”.
»Σε άρθρο που διάβασα στην Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικής, έμαθα κάτι ενδιαφέρον. Όπως εξηγεί, όσοι υποφέρουν από μείζονα καταθλιπτική διαταραχή συχνά ανακουφίζονται μόνο μερικώς από την αγωγή, δεν ανταποκρίνονται πλήρως σε αυτήν – Και ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η κόπωση». Όπως το περιγράφει ο ίδιος, «είναι σαν να είμαστε παγιδευμένοι σε ένα είδος καταθλιπτικού καθαρτηρίου».
Δεν απορρίπτει την αποτελεσματικότητα της αγωγής. Όπως προσθέτει: «Σε κάποιους προσφέρει ανακούφιση. Αλλά παρόλο που περίπου το 60% των ασθενών αισθάνονται καλύτερα μετά από δύο μήνες σύμφωνα με την Guardian άλλοι, όπως εγώ, έχουν επίμονα συμπτώματα κυμαινόμενης έντασης.
«Η μια μέρα βγαίνει εύκολα, ενώ την επόμενη μπορεί να θέλω να επιστρέψω στο κρεβάτι στις έντεκα το πρωί, ενώ ξύπνησα πριν από λίγες ώρες. Οι εξετάσεις αίματός μου είναι καλές, οπότε δεν φαίνεται να πρόκειται για οργανικό πρόβλημα».
»Ένα από αυτά είναι η κούραση. Η μια μέρα βγαίνει εύκολα, ενώ την επόμενη μπορεί να θέλω να επιστρέψω στο κρεβάτι στις έντεκα το πρωί, ενώ ξύπνησα πριν από λίγες ώρες. Οι εξετάσεις αίματός μου είναι καλές, οπότε δεν φαίνεται να πρόκειται για οργανικό πρόβλημα. Υποθέτω ότι είτε επιδεινώνεται η κατάθλιψη είτε πρέπει να ρυθμιστεί η φαρμακευτική αγωγή μου».
Δίνει όμως και μία άλλη πιθανή εξήγηση για την υπνηλία του: «Ότι χρησιμοποιώ τον ύπνο σαν μέσο απόδρασης. Όπως ένας αλκοολικός στρέφεται στο μπουκάλι για να δραπετεύσει από την πραγματικότητα, εγώ στρέφομαι στο μαξιλάρι μου».
