Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, το 2023 οι γυναίκες στην Ιταλία κέρδισαν 2.300 ευρώ λιγότερο από τους άνδρες και το μισθολογικό χάσμα ήταν στο 7,3%. Ένα δεδομένο που έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά συνεχίζει να δείχνει μια ισχυρή και επίμονη οικονομική ανισότητα. Αυτή η μισθολογική διαφορά οφείλεται γενικά σε διάφορους παράγοντες που σχετίζονται κυρίως με την κουλτούρα, τη διάκριση και τις επίμονες ανισότητες φύλου. Για παράδειγμα, υπάρχει το θέμα της φροντίδας, η οποία πραγματοποιείται κυρίως αν όχι αποκλειστικά από τις γυναίκες, και που μπορεί να τις αναγκάσει να κάνουν μια παύση από τη δουλειά ή να προτιμούν θέσεις με μερική απασχόληση.
Υπάρχει το λεγόμενο “motherhood penalty“, δηλαδή η ποινή για τη μητρότητα, κατά την οποία οι εργαζόμενες που γίνονται μητέρες σε ορισμένα περιβάλλοντα θεωρούνται λιγότερο αξιόπιστες και ως εκ τούτου προσλαμβάνονται, προάγονται αλλά πληρώνονται λιγότερο. Επίσης, υπάρχει μεγαλύτερη παρουσία γυναικών στους τομείς χαμηλών αμοιβών και ταυτόχρονα λιγότερη παρουσία τους σε θέσεις υψηλής εξουσίας. Oι γυναίκες πληρώνονται απλώς λιγότερο από τους άνδρες στην ίδια θέση. Στην Ιταλία, συγκεκριμένα, υπάρχει ο υψηλότερος κίνδυνος για τις γυναίκες να υποστούν εργασιακές σχέσεις που ορίζονται ως “μη τυποποιημένες”, δηλαδή σε επισφαλή συμβόλαια, ορισμένου χρόνου και ακούσια μερική απασχόληση, δηλαδή όχι επιλογή αλλά επιβολή.
Σύμφωνα με διάφορους ειδικούς, ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει το μισθολογικό χάσμα μεταξύ φύλων είναι η διαπραγμάτευση: οι γυναίκες δυσκολεύονται περισσότερο από τους άνδρες να διαπραγματευτούν τον μισθό ή μια προαγωγή, καθώς συχνά αμφισβητούν τις ικανότητές τους και φοβούνται τις αρνητικές αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει η διεκδίκηση. Και δεν είναι αβάσιμος αυτός ο φόβος: παρόλο που η τάση για διαπραγμάτευση τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών έχει αυξηθεί με το πέρασμα του χρόνου, σε πολλές περιπτώσεις οι γυναίκες που εκτίθενται και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες κινδυνεύουν ακόμα να θεωρηθούν δυσάρεστες και αλαζονικές, κάτι που είναι μακριά από το τι επιτάσσει ο ρόλος φύλου τους.
οι γυναίκες δυσκολεύονται περισσότερο από τους άνδρες να διαπραγματευτούν τον μισθό ή μια προαγωγή, καθώς συχνά αμφισβητούν τις ικανότητές τους και φοβούνται τις αρνητικές αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει η διεκδίκηση.
Για να κατανοήσουν από πού προέρχονται αυτές οι ανισότητες, μια ομάδα ερευνητών στις ΗΠΑ πραγματοποίησε τρεις μελέτες σε παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών, στα οποία ζητήθηκε να εκτελέσουν διάφορες εργασίες και να διαπραγματευτούν την αμοιβή τους. Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι, αν και τα αγόρια και τα κορίτσια αντιλαμβάνονταν παρόμοια την έννοια της διαπραγμάτευσης, υπήρχε μια διαφορά στην αντίληψη του εαυτού τους: σε σχέση με τα κορίτσια, τα αγόρια θεωρούσαν ότι ήταν πιο ικανά από τους άλλους και γι’ αυτό ζήτησαν υψηλότερη αμοιβή για τις εργασίες που εκτέλεσαν. Παρά τις περιορισμένες δυνατότητες αυτών των πειραμάτων, είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε πώς ήδη στην παιδική ηλικία υπάρχουν συγκεκριμένοι ρόλοι και στερεότυπα φύλου, κάτι που έχει επιβεβαιωθεί από πολλές μελέτες. Δεν πρόκειται για μια έμφυτη χαρακτηριστική διαφορά, όπως μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένα, ότι δηλαδή οι γυναίκες είναι λιγότερο ανταγωνιστικές, πιο αδύναμες και λιγότερο σίγουρες για τον εαυτό τους για να ζητήσουν περισσότερα. Αντίθετα, είναι αποτέλεσμα της κουλτούρας στην οποία ζούμε.
Σε σχέση με τα κορίτσια, τα αγόρια θεωρούσαν ότι ήταν πιο ικανά από τους άλλους και γι’ αυτό ζήτησαν υψηλότερη αμοιβή για τις εργασίες που εκτέλεσαν.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Marie Claire Ιταλίας από την Alessandra Vescio
