Από τη Μία Κόλλια
Είναι πολλές οι σκέψεις, είναι κάπως μπλεγμένες, αλλά όλες καταλήγουν και αφορούν σε μία: στη λυτρωτική αλήθεια, στην ψυχική ισορροπία, στην κοινωνική γαλήνη. Γιατί οι μαμάδες σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνουν τις κοινωνίες. Οπότε, ναι, έχουν/με μεγάλο μερίδιο ευθύνης για αρκετά από όσα συμβαίνουν.
Είναι πολλά τα χρόνια λοιπόν, και πολύ προτού γίνω μητέρα, που όταν άκουγα στην τηλεόραση ότι «ο δολοφόνος ήταν οικογενειάρχης», σαν το «οικογενειάρχης» να δήλωνε κάποια μεγαλύτερη αξία, αλήθεια θύμωνα. Γιατί αυτό το statement -το γράφω στα αγγλικά γιατί νιώθω ότι έχει πιο δυνατή χροιά από το «δήλωση», αφού το statement είναι δήλωση και θέση μαζί- διαμορφώνει κλίμα. Κλίμα πολύ συγκεκριμένο και δυνατό, κλίμα που δικαιολογεί πολλά, μπορεί μάλιστα και να «οπλίσει» ένα χέρι. Η αγία οικογένεια είναι ένα θέμα σοβαρό, και όχι της παρούσης, όμως συνδέεται άμεσα με την απήχηση του ρόλου της μητέρας και την ισχύ του. Διότι το θέμα μας είμαστε «εμείς», εμείς οι γυναίκες που είμαστε μητέρες.
Η δημόσια κατακραυγή της απελπισίας
Αφορμή για το κομμάτι αποτέλεσε η επίθεση που δέχθηκε η Σμαράγδα Καρύδη ύστερα από μία τηλεοπτική δήλωσή της, πολύ απλή, ειλικρινή και αυθόρμητη, στην οποία εν ολίγοις έλεγε πως αποφάσισε να μην κάνει παιδί διότι, μεταξύ άλλων, ήξερε πως θα γίνει σκλάβα του. Μία γυναίκα τής έγραψε δημόσια ένα μεγάλο γράμμα αναγράφοντας τις προσωπικές της θυσίες για τα δυο της παιδιά και το μεγαλείο αυτό. Πολύ καλά κάνει λοιπόν όποια γυναίκα θέλει, και λογικά, να κοπιάζει για τα παιδιά της. Αυτό σημαίνει μητρότητα και δεν χρειάζεται τυμπανοκρουσίες. Όταν μάλιστα το νιώθεις ως θυσία, τότε σίγουρα μεταβιβάζεις, ίσως και άθελά σου, στο παιδί την ενοχή που θα κουβαλά πάντα για κάτι που εσύ επέλεξες και που έτσι είναι απλά. Δεν είναι κάτι παραπάνω από αυτό που πρέπει να κάνεις όταν κάνεις παιδί, τίποτα περισσότερο από το φυσιολογικό. Και όποιος δεν έχει παιδί και δεν υφίσταται τον κόπο, καλά κάνει και δεν τον υφίσταται. Είναι νομίζω πολύ ωραίο να μπορεί να αποφασίσει ο καθένας τι θέλει να κάνει με τη ζωή του και πώς θέλει να το κάνει όσο δεν ενοχλεί τους άλλους.
Όποιος δεν έχει παιδί και δεν υφίσταται τον κόπο, καλά κάνει και δεν τον υφίσταται. Είναι νομίζω πολύ ωραίο να μπορεί να αποφασίσει ο καθένας τι θέλει να κάνει με τη ζωή του και πώς θέλει να το κάνει όσο δεν ενοχλεί τους άλλους
Οι μαμάδες του πάρκου
Όσο ο γιος μου, που είναι τώρα τριών, ήταν μεταξύ 4 μηνών και 2 ετών, πηγαίναμε σε ένα συγκεκριμένο πάρκο που δεν είχε πολύ κόσμο, λόγω κορωνοϊού. Εκεί, πάντα όλες οι μαμάδες θα σε ρωτούσαν -ήθελες δεν ήθελες να μπεις σε κουβέντα- ένα σωρό πράγματα. «Αν ξυπνάει τη νύχτα για γάλα», «αν τρώει στερεά τροφή», «αν μιλάει ή τρέχει» και ούτω καθεξής. Όποτε γυρνούσα σπίτι, πάντα ένιωθα πως κάτι κάνω λάθος. Ο Άρης ξυπνούσε ενώ όλα τα μωρά κοιμόντουσαν σερί και έτρωγε πουρέ. Ένιωθα πως όλα τα άλλα μωρά του κόσμου σπάνε καρύδια με τα δόντια από μηνών και ζουν αθόρυβα μέσα στα σπίτια τους. Τα ψέματα δεν σταματούν ποτέ. Αρκετές μανάδες αισθάνονται ανώτερες μέσα από τα κατορθώματα των παιδιών τους που αρχίζουν εξ απαλών ονύχων. Και αν εσύ πεις την αλήθεια, σε κοιτούν με υποτιμητική απορία. Και πάει λέγοντας υποθέτω στις πιο μεγάλες ηλικίες.
Ένιωθα πως όλα τα άλλα μωρά του κόσμου σπάνε καρύδια με τα δόντια από μηνών και ζουν αθόρυβα μέσα στα σπίτια τους. Τα ψέματα δεν σταματούν ποτέ. Αρκετές μανάδες αισθάνονται ανώτερες μέσα από τα κατορθώματα των παιδιών τους που αρχίζουν εξ απαλών ονύχων.
Εσύ όχι μαμά, εσύ μαμά
Το κακό ξεκινά από πιο πριν. Από την αλλαγή συμπεριφοράς όλων με το που είσαι πια μητέρα. Σε σέβονται περισσότερο, σου δίνουν άλλη σημασία, προσέχουν και άλλα πράγματα στα οποία πριν δεν θα έριχναν ένα δεύτερο βλέμμα. Σαν αυτό που λέγαμε πριν για την «οικογένεια», σαν που όταν ενδύεσαι το ρόλο, γίνεσαι ένας άλλος άνθρωπος. Όχι, δεν γίνεσαι ένας άλλος άνθρωπος: είσαι το ίδιο καλή ή κακή, ηθική ή ανήθικη, ειλικρινής ή μη – βάλτε όποιο επίθετο θέλετε. Η δική σου η ζωή αλλάζει με ένα παιδί γιατί η χαρά και η ευθύνη παίρνουν άλλη διάσταση και πράγματι ζεις το θαύμα σου και η αγάπη μεταφράζεται αλλιώς. Αλλά δεν αλλάζει ο χαρακτήρας σου. Δεν μου αρέσει καθόλου να βλέπω βλέμματα θαυμασμού επειδή έχω γίνει μάνα και δεν μου αρέσει επίσης να μου μιλούν μόνο και μόνο επειδή έχω γίνει μάνα. Αυτό το τελευταίο μάλιστα ξεκινά από τότε που φαίνεται η κοιλιά – οι άνθρωποι παίρνουν το αυτόματο δικαίωμα να σου πουν κάτι, να σε χαϊδέψουν ακόμη και μετά αυτό δεν έχει φρένο. Θα σε συμβουλέψουν για όλα, σαν εσύ να μην έχεις γιατρό ή άποψη. Αν δεν θηλάσεις, θα σε μέμψουν με το ύφος και με τα λόγια, αν διαφωνούν με τον εμβολιασμό, το ίδιο, θα σου πουν σε ποιο σχολείο πρέπει να πάει και τι να κάνει στον ελεύθερό του χρόνο. Δεν θέλω να μιλάω σε κάποιον που δεν θα του μιλούσα ποτέ μόνο και μόνο επειδή μοιραζόμαστε την κοινή αυτή συνθήκη. Άλλωστε, υπάρχουν πολλές άλλες κοινές – γιατί να μην πιάνουμε κουβέντα λοιπόν για το αν πρέπει να φοράμε όλες μαύρες ή κόκκινες φούστες; Γιατί… «μάνα».
Το κακό ξεκινά από πιο πριν. Από την αλλαγή συμπεριφοράς όλων με το που είσαι πια μητέρα. Σε σέβονται περισσότερο, σου δίνουν άλλη σημασία, προσέχουν και άλλα πράγματα στα οποία πριν δεν θα έριχναν ένα δεύτερο βλέμμα.
Η μάνα, ρόλος ζωής
Ίσως φταίει η ίδια η κοινωνία γι’ αυτό, διότι η ανισότητα ανδρών – γυναικών προφανώς οδήγησε τις γυναίκες να νιώθουν ότι το μοναδικό πράγμα που εκείνες μπορούσαν και εκείνοι όχι είναι το μεγάλο τους όπλο: η μητρότητα. Η γυναίκα νιώθει πως μπροστά σε έναν κόσμο γεμάτο άνδρες που έχουν δικαίωμα σε όλα και που αναγνωρίζονται για όλα -ακόμη και αν δεν το αξίζουν- εκείνες τουλάχιστον μπορούν να κρατούν έναν ρόλο σφιχτά που δεν θα τους τον πάρουν ποτέ. Πώς όμως θα φτάσουμε να μεγαλώνουμε αγόρια που θα γίνουν μεθαύριο οι άνδρες που θα δίνουν στις γυναίκες την αξία που τους πρέπει; Πώς θα χτίσουμε μια κοινωνία ισότητας, ίσων ευκαιριών και δικαιοσύνης όταν ζούμε τις ζωές μας μέσα από τα παιδιά μας, όταν καταξιωνόμαστε μόνο μέσα από αυτόν το ρόλο; Πώς θα γίνουν οι άνθρωποι ελεύθεροι και ανεξάρτητοι, με σεβασμό στους άλλους, με όνειρα για ένα μέλλον άλλο, πιο φωτεινό αν οι μαμάδες επιμένουμε να καθρεφτίζουμε επιθυμίες, απωθημένα, φόβους επάνω τους; Είναι σίγουρα δύσκολο να είσαι γυναίκα σε μια ανδρική κοινωνία. Ο φαύλος κύκλος πρέπει να σπάσει όμως για να αλλάξει η κοινωνία. Και θα σπάσει αν, πρώτα απ’ όλα, σέβεται η κάθε γυναίκα τη ζωή της απέναντί της και πάψει να την κρίνει με απολιθωμένα κριτήρια μιας εποχής που κάπως μοιάζει να φεύγει πια. Ευτυχώς…
