Μπορεί η καραντίνα να είναι μια λέξη που από τον περασμένο Μάρτιο έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και την έχει ανατρέψει, για τις γυναίκες του Νεπάλ και της Ινδίας όμως κάθε άλλο παρά άγνωστη ήταν. Σε πολλές από τις επαρχίες των δύο χωρών κορίτσια και γυναίκες επαρχία καλούνται μια φορά τον μήνα να ζήσουν μια ιδιότυπη καραντίνα εξαιτίας της έμμηνου ρύσης τους. Στο Νεπάλ το ονομάζουν chhaupadi και πρόκειται για ένα έθιμο που θέλει γυναίκες και κορίτσια τις ημέρες της περιόδου τους να μένουν κλεισμένες σε ειδικό χώρο χωρίς να μην αγγίζουν τίποτα και κανέναν.
Η παράδοση του chhaupadi είναι βαθιά ριζωμένη και συναντάται κυρίως στις απομονωμένες δυτικές περιοχές της χώρας και θεωρεί τις γυναίκες τις ημέρες της περιόδου τους αλλά και τις λεχώνες ακάθαρτες και μιαρές. Για τον λόγο αυτό υποχρεούνται σε απομόνωση σε πρόχειρες καλύβες και παραπήγματα και απαγορεύεται να έρχονται σε επαφή με τους υπόλοιπους ανθρώπους, με τα ζώα, με θρησκευτικά σύμβολα και γενικά με το φαγητό της οικογένειάς τους.
Αυτή η παράδοξη πρακτική έχει μοιραίες συνέπειες για την υγεία των γυναικών που την υφίστανται. Εκτεθειμένες σε αυτές τις καλύβες πολλές δέχονται επιθέσεις από φίδια και άγρια ζώα ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που λεχώνες έχουν βρει τον θάνατο εξαιτίας επιπλοκών που δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μόνες τους.
Σύμφωνα με το έθιμο, οι ανύπαντρες κοπέλες εξαναγκάζονται να μένουν στις ειδικές καλύβες για επτά ημέρες, ενώ οι παντρεμένες για πέντε. Hμη συμμόρφωση με την παράδοση θεωρείται ότι φέρνει θεομηνίες κα κακή τύχη γι’ αυτό και οι περισσότεροι διστάζουν να αντισταθούν σε αυτό το παράλογο και απάνθρωπο έθιμο. Για να σταματήσει χρειάζεται οι άνθρωποι να πάψουν να φοβούνται την περίοδο των γυναικών, να μάθουν ότι είναι μια φυσιολογική διαδικασία του γυναικείου σώματος. Η διεθνής οργάνωση ActionΑid θέλοντας να αντιμετωπίσει αυτή την πρακτική διοργανώνει σε αυτές τις απομακρυσμένες κοινότητες του Νεπάλ, εκπαιδεύσεις και ενημερώσεις ώστε γυναίκες και άντρες συζητώντας και ανταλλάσσοντας εμπειρίες να καταλάβουν ότι πρέπει πια να σταματήσουν να εφαρμόζουν το chhaupadi. Ομάδες παρακολούθησης και κινητοποίησης είναι υπεύθυνες να εντοπίζουν τις οικογένειες που συνεχίζουν να εφαρμόζουν την πρακτική και προσπαθούν να πείσουν τις γυναίκες να αντιδράσουν.
Η Dhauli, στο παρελθόν ζούσε με τον εφιάλτη του chhaupadi. Μεγάλωσε πιστεύοντας ότι αν δεν ακολουθούσε τους κανόνες του εθίμου, ο θεός θα θύμωνε μαζί της. «Δεν πήγα σχολείο και δεν έμαθα τίποτα για την υγιεινή, δεν ήξερα καν ότι έπρεπε να χρησιμοποιούμε σερβιέτες ή έστω κάποιο κομμάτι ύφασμα. Έμενα στο υπόστεγο μουσκεμένη για τρεις μέρες. Επιτρεπόταν να αλλάξουμε και να πλυθούμε την τέταρτη μέρα. Το υπόστεγο ήταν κοντά στο σπίτι μου. Μια φορά κατά ην περίοδο των μουσώνων κι ενώ κοιμόμουν, ένιωσα κάτι κρύο γύρω από τον λαιμό μου και είδα ότι ήταν ένα φίδι. Ούρλιαξα και η πεθερά μου βγήκε έξω. Όταν ζήτησα να μπω στο σπίτι, αρνήθηκε λέγοντας ότι το φίδι ήρθε επειδή είχε θυμώσει ο θεός που δεν ακολούθησα σωστά τους κανόνες.»
Tα όσα συγκλονιστικά αφηγείται η γυναίκα από το Νεπάλ, επιβεβαιώνουν το παγκόσμιο ταμπού που υπάρχει γύρω από την περίοδο των γυναικών. Σε μια προσπάθεια νασπάσει αυτό το ταμπού, το Ινστιτούτο Pantoneπριν μερικές εβδομάδες λάνσαρε μια καινούργια απόχρωση του κόκκινου χρώματος το οποίο ονόμασε «Period», δηλαδή το κόκκινο της περιόδου. Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται να υπενθυμίσει κάτι απλό, ότι δεν χρειάζεται να νιώθουμε άβολα όταν μιλάμε για την έμμηνο ρύση. Πίσω στο Νεπάλ, η ActionAid προσπαθεί για το ίδιο αποτέλεσμα, δημιουργώντας ομάδες εφήβων που ενημερώνουν και ενημερώνονται για τις συνέπειες αυτής της παράδοσης αλλά και πραγματοποιώντας εκστρατείες για τα δικαιώματα των γυναικών εντάσσοντας το chhaupadiστις παραβιάσεις τους. Μετά από αυτές τις δράσεις η κυβέρνηση του Νεπάλ, τον Αύγουστο του 2017 προχώρησε στην ψήφιση νόμου που απαγορεύει το έθιμο και επιβάλλει ποινή φυλάκισης 3 μηνών ή χρηματικό πρόστιμο στους παραβάτες. Ο δρόμος φυσικά είναι μακρύς μέχρι να σταματήσει η εφαρμογή του ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο χωριό της χώρας και σε αυτή την προσπάθεια οι γυναίκες όπως η Dhauliπρωταγωνιστούν. «Συμμετέχοντες στις συζητήσεις που έγιναν στην κοινότητά μου έμαθα ότι η περίοδος είναι μια φυσιολογική κατάσταση και ότι πρέπει να φροντίζουμε την υγιεινή μας. Στην αρχή ξεκίνησα να χρησιμοποιώ σερβιέτες και να πλένομαι. Μετά άρχισα να κοιμάμαι στο κρεβάτι μου. Οι άλλες γυναίκες φοβόντουσαν ότι θα θυμώσει ο θεός και μπορεί να έχω κακή τύχη ή και να πεθάνω. Με παρακολουθούσαν για μήνες μετά και είδαν ότι δεν έπαθα τίποτα. Έτσι ήταν πιο εύκολο να τις πείσω κα μην ακολουθούν τις προλήψεις. Καμία γυναίκα στο χωριό μας δεν κοιμάται πια στην απομόνωση!»
Μπορείς να μάθεις περισσότερα για την ActionAid εδώ.
