Η Ελληνογαλλίδα ηθοποιός Ariane Labed εμφανίστηκε στο 80ό Φεστιβάλ Βενετίας και με μία κίνηση καταφέρθηκε εναντίον των σκηνοθετών που συμμετέχουν φέτος στο θεσμό με ταινίες τους, ενώ έχουν κατηγορηθεί ή και καταδικαστεί στο παρελθόν για σεξουαλικά εγκλήματα.
H 39χρονη ηθοποιός φόρεσε ένα ρούχο του ελληνικού brand Meuf Femme και εμφανίστηκε σε εκδήλωση του φετινού φεστιβάλ έχοντας γράψει πάνω στο λαιμό και το ντεκολτέ της το μήνυμα:
«Όχι άλλες τιμές σε κακοποιητές».
Η κίνησή της έρχεται μετά την απόφαση του Φεστιβάλ να παρουσιάσει ταινίες των Woody Allen, Roman Polanski και Luc Besson, τριών σκηνοθετών που έχουν κατηγορηθεί (ή και καταδικαστεί) στο παρελθόν για σεξουαλική κακοποίηση.
Ο Πρόεδρος του Φεστιβάλ Alberto Barbera, όταν είχε ερωτηθεί για το ζήτημα της πρόσκλησης των εν λόγω δημιουργών σε ένα τέτοιο φεστιβάλ, είχε πει πως περίμενε να αντιμετωπίσει επιθέσεις και προσβολές. Ο ίδιος αναρωτήθηκε για τον Woody Allen ότι «Μετά από 25 χρόνια, γιατί πρέπει να συνεχίσουμε να απαγορεύουμε την προβολή των ταινιών του;», συμπληρώνοντας «Είναι αδύνατον να παρουσιαστούν τώρα οι ταινίες του στην Αμερική, το οποίο είναι αδιανόητο».
O Allen φυσικά και παραβρέθηκε στη Βενετία, μαζί με τη σύζυγό του Soon-Yi Previn, μη παραλείποντας να σχολιάσει την τρέχουσα επικαιρότητα και συγκεκριμένα το φιλί που έδωσε o Luis Rubiales στην ποδοσφαιρίστρια Jennifer Hermoso, όταν η εθνική ομάδα της Ισπανίας κατέκτησε το γυναικείο Μουντομπάσκετ. Ο Allen υποστήριξε δημόσια το μεγάλο αφεντικό του ποδοσφαίρου της Ισπανίας, λέγοντας ότι δεν πρέπει να παραιτηθεί, αλλά μόνο να ζητήσει συγγνώμη, ενώ ταυτόχρονα στην Ισπανία και τον υπόλοιπο κόσμο η πράξη του Rubiales θεωρείται τουλάχιστον απρεπής και μη αρμόζουσα για πρόσωπο με τόσο σοβαρή θέση. Με βάση τη μέχρι τώρα στάση του, δεν περιμέναμε κάτι παραπάνω από τον Woody Allen, αλλά μάς προκαλεί πολύ μεγάλη εντύπωση η στάση των διοργανωτών του φεστιβάλ απέναντι στον ίδιο. Η αγάπη του Barbera για τον Allen και τα υποστηρικτικά του λόγια προφανώς βρίσκουν έρεισμα στο ότι ο σκηνοθέτης δεν έχει διωχθεί ποτέ επίσημα για κάποιο σχετικό σεξουαλικό αδίκημα, όπως η κακοποίηση των παιδιών της πρώην συντρόφου του Mia Farrow. Ο πρόεδρος, ωστόσο, καταφέρνει να ξεχωρίσει τον καλλιτέχνη από τον άνθρωπο με τρόπο που καταδεικνύει πως μόνο ο χρόνος από μόνος του μπορεί να αποκαταστήσει τα πάντα.
Το ίδιο συμβαίνει πιθανότατα και με τις περιπτώσεις του Roman Polanski και του Luc Besson. Ο Polanski, του οποίου η ταινία The Palace παρουσιάστηκε ήδη στο φεστιβάλ, έχει παραδεχτεί το 1977 στο πλαίσιο δικαστικού διακανονισμού με τις αρχές των ΗΠΑ ότι είχε βιάσει και είχε δώσει ναρκωτικά το 1977 στην τότε 13χρονη Samantha Jane Gaile. Ο ίδιος είναι φυγόποινος όλα αυτά τα χρόνια, εκκρεμεί εναντίον του ένταλμα σύλληψης από τις ΗΠΑ και στο ενδιάμεσο έχει καταφέρει να παραμείνει στη Γαλλία και την Ελβετία, χωρίς να πραγματοποιεί πολλές μετακινήσεις, αφού φοβάται μη συλληφθεί. Να τονίσουμε ότι ο Polanski είχε φύγει νόμιμα στην Ευρώπη μετά την έναρξη των δικαστικών διαδικασιών εναντίον του, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ, ενώ όφειλε με βάση την τότε διάταξη της εισαγγελίας.
«Ο Polanski είναι ένας από τους μεγαλύτερους μαέστρους του ευρωπαίκού συνεμά. Έκανε τεράστια λάθη 50 χρόνια πριν. αναγνώρισε την ενοχή του. Ζήτησε συγχώρεση από το θύμα και του την έδωσε. Δεν είμαι δικαστής για να μου ζητηθεί να κρίνω την κακή συμπεριφορά κάποιου», είπε ο Barbera.
O πρόεδρος του Φεστιβάλ υπερασπίστηκε πάρα πολύ και τον 64χρονο σκηνοθέτη Luc Besson (The Fifth Element, Le Grand Bleu), που κατηγορήθηκε για βιασμό το 2018 αλλά απαλλάχθηκε το 2023. Στο μεταξύ βέβαια πολλές γυναίκες έχουν καταγγείλει τον Besson για ανάρμοστη συμπεριφορά απέναντί τους. Θυμίζουμε ότι ο Besson είχε παντρευτεί με την ηθοποιό και σκηνοθέτρια Maïwenn, με την οποία είχαν γνωριστεί όταν εκείνη ήταν 15 ετών κι αυτός 33. Η Maïwenn έμεινε έγκυος στα 16 της και το ζευγάρι παντρεύτηκε, για να χωρίσει λίγα χρόνια αργότερα. O Barbera τόνισε στο Variety ότι δεν εκκρεμεί απέναντι στον Besson κάποια κατηγορία, ενώ αναρωτήθηκε, μιλώντας στο The Guardian, ότι «για ποιο λόγο πρέπει να απαγορεύσουμε μία ταινία [του Allen και του Besson] όταν δεν έχουν κριθεί ένοχοι από τη δικαιοσύνη. Γιατί να είμαστε πιο αυστηροί μαζί τους; Γιατί να μην έχουμε εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη;». O Besson παρουσίασε κανονικά στη Βενετία τη νέα του ταινία Dogman, η οποία περιστρέφεται γύρω από έναν άνδρα που είχε κακοποιηθεί από τον πατέρα του όταν ήταν μικρός.
Το πρόβλημα στις συγκεκριμένες τρεις περιπτώσεις είναι πολυεπίπεδο. O Woody Allen δε χρειάστηκε να εμφανιστεί ποτέ ενώπιον της δικαιοσύνης για να υπερασπιστεί τον εαυτό του απέναντι στην οποιαδήποτε κατηγορία σεξουαλικής φύσης, ωστόσο η δύναμη που διαθέτει ένας τέτοιος άνδρας και η επιρροή που ασκεί τόσο στα πιθανά θύματα όσο και στο ίδιο το δικαστικό σύστημα και, φυσικά, στα μέσα ενημέρωσης, του δίνουν το προβάδισμα έναντι του εκάστοτε φερόμενου ως θύματος. Πώς θα πάει κάποιος ή κάποια κόντρα σε έναν τέτοιο άνθρωπο, όταν ξέρει ότι το πιθανότερο είναι πως θα χάσει την υπόθεση, είτε λόγω παραγραφής είτε για άλλους λόγους που εκφεύγουν εντελώς της δικής του επιρροής; Το ίδιο ισχύει και για τον Polanski. Το θύμα του μπορεί αποδέχτηκε τη συγγνώμη του για όσα συνέβησαν το 1977, ωστόσο ένα παιδί 13 ετών που έχει υποστεί μία τέτοιου είδους κακοποίηση είναι πιθανό να θέλησε αργότερα, όταν ενηλικιώθηκε, να «συγχωρέσει» τον κακοποιητή της για λόγους που εμείς δε μπορούμε να κατανοήσουμε και που δεν αναιρούν το τραύμα με το οποίο ζει, ούτε το γεγονός ότι o Polanski αγνοεί επιδεικτικά την αμερικανική δικαιοσύνη επί 50 χρόνια. Πώς θα έχουμε εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη εν γένει όταν τέτοιοι άνθρωποι καταφέρνουν να ξεφύγουν από αυτήν, ακόμα κι όταν καταδικαστούν;
Η Ariane Labed έκανε κάτι πάρα πολύ θαρραλέο. Ήταν η μόνη προσκεκλημένη στο φεστιβάλ που θύμισε στον κόσμο ότι, εκτός από το τεκμήριο της αθωότητας και τις αθωωτικές αποφάσεις, υπάρχει και το ζήτημα της ηθικής τάξης. Δε γίνεται να απαξιώνονται με τέτοιο τρόπο τα φερόμενα ως θύματα, έστω κι αν παραμένουν φερόμενα, και τρεις άνθρωποι σαν τους προαναφερθέντες να επιστρέφουν στην κανονική ζωή τους σαν να μην τρέχει τίποτα. Δε μπορούμε να ελέγξουμε εμείς τη δικαιοσύνη, αλλά ούτε η δικαιοσύνη μπορεί να ελέγξει την ανισορροπία της δύναμης ανάμεσα σε τέτοιους ανθρώπους και τα φερόμενα ως θύματά τους. Ας μπουν έστω κάποια όρια στον τρόπο με τον οποίο είναι τόσο καλοδεχούμενοι σε εκδηλώσεις μέσα από τις οποίες αποκτούν κι άλλη δύναμη, καθώς και επιβεβαίωση για το ότι μπορούν θεωρητικά να κάνουν ό,τι θέλουν, καθώς ένα καλλιτεχνικό και συγχωροχάρτι τους περιμένει στο ντουλάπι κάποιου άλλου ισχυρού άνδρα.
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Δημόσιο προφίλ Instagram.com/ settimana_della_critica
