Η ταινία του φετινού καλοκαιριού είναι αδιαμφισβήτητα η Barbie της Greta Gerwig. Είτε την είδατε και σας άρεσε πολύ, είτε δεν θέλετε να ξανακούσετε το όνομα Barbie, είτε βρίσκεστε κάπου στο ενδιάμεσο, η αλήθεια είναι πως η ταινία έσπασε πολλά ρεκόρ, πρωτίστως εισιτηρίων. Μάλιστα στις ΗΠΑ, όπου παίζεται παράλληλα με το Oppenheimer, αναλυτές του box office λένε πως το αριστούργημα του Christopher Nolan γέμισε τις αίθουσες και εξαιτίας όσων είχαν ήδη κλείσει να δουν την ίδια μέρα την Barbie. Κι αυτό είναι το πρώτο διαφορετικό μάθημα που μας δίδαξε αυτή η ταινία: ο κόσμος εξακολουθεί να ψάχνει τρόπους να γυρίσει στο σινεμά.
Όχι πως δεν υπήρχαν/ υπάρχουν άλλες ταινίες που γέμιζαν ασφυκτικά τις αίθουσες – παράλληλα με την ανοδική πορεία των υπηρεσιών streaming – απλώς το φαινόμενο ήταν πιο διάσπαρτο. Αυτή τη φορά μία ποπ ταινία όπως η Barbie έφερε τον κόσμο στις αίθουσες, πολύ απλά γιατί κανείς δε μπορούσε να περιμένει να τη δει ζώντας στην άγνοια. Φυσικά και σε αυτό συνέβαλε η τεράστια καμπάνια μάρκετινγκ της ταινίας, η οποία εξαιτίας του μεγέθους της έφτασε ως και να ενοχλήσει σημαντική μερίδα του κοινού (ενώ αντίστοιχα ένα άλλο μέρος του απλά δε χορταίνει να καταναλώνει ροζ και φούξια σε ό,τι μπορούν να συμπεριληφθούν/ μπρανταριστούν). Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι μία ταινία στην οποία έχουν επενδυθεί πολλά και για την οποία δεν υπήρχε κάποιος άλλος τρόπος, πέραν του ίδιου του προϊόντος στο οποίο βασίζεται, ώστε να δημιουργηθεί θόρυβος γύρω της. Δεν μιλάμε π.χ. για μία παραγωγή της Disney/ Marvel, που διαθέτει επίσημο merchandise για ενηλίκους, γνώριμο σε όλους μας, καθώς και τοποθεσίες όπου μπορούμε να πάρουμε μία γεύση από το τι πρόκειται να δούμε στη μεγάλη οθόνη. Ελλείψει κανονικής Barbie Land, σε αντίθεση π.χ. με την DisneyLand, η καμπάνια της Barbie βασίστηκε σε συνεργασίες με εταιρείες κάθε είδους, από τον όμιλο Inditex μέχρι την AirBnB, κυρίως όμως βασίστηκε στη νοσταλγία, όσον αφορά σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, και την πρόσφατη μνήμη, όσον αφορά στους εφήβους. Η νοσταλγία ενώνει τον κόσμο, πρωτίστως γιατί ενώνει τον άνθρωπο με μία παλιότερη βερσιόν του εαυτού του. Κι αυτό ήταν κάτι που τόσο η Gerwig, όσο και η Mattel είχαν αντιληφθεί εξαρχής πως θα λειτουργήσει.
Ένα ακόμα πράγμα που μάς έμαθε η ταινία Barbie είναι πως το κοινό έχει ανάγκη από original ταινίες, πράγμα που δήλωσε σχετικά και ο Francis Ford Coppola. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο κόσμος πήγε στο σινεμά για την Barbie διότι είχε να δει κάτι που δεν αποτελούσε ούτε prequel, ούτε sequel, και δεν είχε κανέναν αριθμό πάνω του. Είναι ένα πρωτότυπο σενάριο, που πλαισιώθηκε με μία αισθητική που προκαλεί τουλάχιστον την περιέργεια στον μέσο θεατή και επισήμως πρόκειται για κωμωδία. Πόσο καιρό είχε να κυκλοφορήσει στις αίθουσες μία κωμωδία που θα μπορούσε να δει μαζικά ο κόσμος; Το πρόβλημα εδώ, βέβαια, ήταν ότι πολλά από τα κωμικά στοιχεία είχαν ήδη αποκαλυφθεί στα trailers και έτσι η ταινία μπορεί να υστερούσε σε γέλιο την ώρα που ξαναέβλεπες το ίδιο αστείο για 5η φορά (είχες δει ήδη 4 φορές τα trailers και τα shorts). Και πάλι, βέβαια, αυτό δεν αρκούσε για να μειώσει την απόλαυση/ οπτική ή άλλη ικανοποίηση του κοινού.
Ας είμαστε ειλικρινείς. Όλες οι ταινίες και οι σειρές, κάθε είδους θέαμα που βασίζεται σε ένα προϊόν πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούν εκ των πραγμάτων διαφήμισή του. Ακόμα και σε βιβλίο να βασίζεται μία ταινία, αν αυτή πραγματοποιηθεί, συνιστά διαφήμισή του (και το αντίστροφο). Ίσως η Mattel να μην είχε τόσο μεγάλη ανάγκη την Barbie για να κατακτήσει την αγορά παιχνιδιών. Σίγουρα αύξησε τις πωλήσεις της και αναμένεται να τις αυξήσει κι άλλο, αφού εκτός των άλλων ετοιμάζει και την ταινία Polly Pocket, με πρωταγωνίστρια την Lily Collins. Κάθε τέτοια ταινία, όμως, μπορεί να είναι και πολυεπίπεδη. Το ότι είναι εμπορική δε σημαίνει πως στερείται βαθύτερων νοημάτων. Παίρνει τον εαυτό της στα σοβαρά όσο πρέπει, καθώς δεν προσπαθεί να πατάξει την πατριαρχία σε όλο τον πλανήτη μέσω μίας φανταστικής χώρας όπου κατοικούν μερικές κούκλες. Τις διαφημίζει μεν, όπως και κάθε τι που εμφανίζεται στο σκηνικό της, αλλά πηγαίνει και πολύ παραπέρα. Κάποιοι έχουν πει ότι σερβίρει εύκολο φεμινισμό. Πρώτον, ο φεμινισμός δεν είναι καθόλου εύκολος, ειδικά στην πράξη. Δεύτερον, είναι μία ταινία που δεν μισεί τους άνδρες, όπως αρκετοί έσπευσαν να πουν. Με εφαλτήριο μία κούκλα σε εκατοντάδες βερσιόν που πουλιέται παντού στον κόσμο, οι δημιουργοί της ταινίας δημιούργησαν μία παραβολή, ένα μήνυμα που απευθύνεται στην κοινωνία. Το ίδιο δεν έκαναν, πάνω κάτω, και οι Avengers; Γιατί με αυτό το προϊόν πνευματικής ιδιοκτησίας δεν υπήρχε πρόβλημα και υπάρχει με την Barbie; Επειδή δεν υπάρχει ροζ Avenger;
Το επόμενο μάθημα που μας διδάσκει η Gergwig μέσω της Barbie είναι η προβληματικότητα των άκρων. Όταν μιλάμε για φεμινισμό, μιλάμε για ισότητα και συμπερίληψη. Καμία μας δε θα ήθελε μάλλον να ζει στην Barbie Land, γιατί πράγματι θα θέλαμε οι φίλοι μας οι Ken να έχουν σπίτια και λόγο ύπαρξης. Το παράδειγμα που παρουσιάζεται στην ταινία είναι μεν ακραίο, αλλά ξέρουμε όλοι τι γίνεται όταν αντιστραφεί το νόημά του. Σε γενικές γραμμές ζούμε μέσα στο νόημά του, αφού η πραγματική κοινωνία δε μοιάζει με την κανονική Barbie Land. Η ταινία τονίζει πως είναι βασικό ζήτημα ο σεβασμός απέναντι στον άνθρωπο, ανεξάρτητα από το φύλο του. Όποιος δεν θέλει να το δει έτσι, σαφώς και έχει το δικαίωμα, αλλά ίσως πρέπει να ξανασκεφτεί τη στάση του απέναντι στα άκρα.
Η γυναικεία φύση, η θηλυκότητα κάθε είδους ζει μέσα σε συνθήκες που, θεωρητικά, θα έπρεπε να βελτιώνονται όσο περνούν τα χρόνια. Αυτό όμως δεν είναι καθόλου αυτονόητο. Όπως είδαμε και στον διάσημο, πλέον, μονόλογο της ταινίας, κάθε γυναίκα υποβάλλεται στο μαρτύριο των διπλών προτύπων. Για παράδειγμα, πρέπει να προσπαθείς να κάνεις καριέρα, αλλά και να θέλεις οπωσδήποτε να είσαι μάνα και να γίνεσαι κομμάτια προκειμένου να το πετύχεις. Πόσο συχνά υποβάλλονται οι άντρες σε τέτοιες διαδικασίες; Πετυχαίνουν καθημερινά στο δρόμο τους εγγενείς αντιφάσεις, διότι η κοινωνία και ο κόσμος τούς θέλει να είναι και έτσι και αλλιώς; H Gerwig προσπάθησε να αναδείξει αυτό το στοιχείο και στις Μικρές Κυρίες και στο Lady Bird. Καμιά φορά ο φεμινισμός της Barbie «παραείναι προφανής». Ποιος ορίζει όμως το προφανές ανά τον κόσμο, για να μπορέσει να κουνήσει το δάχτυλο και να πει πως η ταινία έχει μία απλοϊκή προσέγγιση απέναντι σε τέτοιες έννοιες; Και πριν φτάσουμε στο απλοϊκό, ας ξεκινήσουμε από το απλό. Αν αυτός ο «απλός» καθημερινός φεμινισμός και το ζήτημα της έμφυλης προσέγγισης στα πάντα συμπεριλαμβανόταν στον τρόπο που μεγαλώσαμε, ίσως να μην χρειαζόμασταν ακόμα μανιφέστα, διεκδικήσεις για τα αυτονόητα και άλλου είδους διαμαρτυρίες. Ίσως η Barbie να μας άρεσε μόνο για την αισθητική της – κι αυτό αν μάς είχαν φορτώσει το ροζ ως το αγαπημένο μας «κοριτσίστικο» χρώμα και όχι αν είχαμε επιλέξει να μας αρέσει.
