Στον Εβρο υπάρχουν τέσσερις καλές υφάντρες. Οι σιδεράδες που δουλεύουν με το αμόνι είναι μετρημένοι, δύο-τρεις σε όλη τη Θράκη, οι τενεκετζήδες ελάχιστοι. Στην Οινόη της Ορεστιάδας δημιουργούνται μοναδικά υφαντά, στον Πέπλο και στο Δέρειο τα καλύτερα αραχνοΰφαντα κεντήματα. Οι γυναίκες στην Κοτύλη φτιάχνουν εξαιρετικές λεπτές δαντέλες, στον Κένταυρο πλεκτά, χαλιά σαν έργα τέχνης και σεμεδάκια που μοιάζουν από οίκο μόδας.
Είναι θαύμα πώς κατάφεραν να επιβιώσουν μέχρι σήμερα, μα ευτυχώς όλες αυτές οι παραδοσιακές τεχνικές που εξοστρακίστηκαν και κινδυνεύουν να εξαφανιστούν διασώζονται σήμερα με το πρότζεκτ «Riza of Thrace», ένα παρακλάδι του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης που γεννήθηκε με αποστολή την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας στο πνεύμα της βιώσιμης ανάπτυξης. «Ολος αυτός ο κόσμος που ήταν στο περιθώριο, το αγροτικό τοπίο και ο πολιτισμός με την άυλη κληρονομιά βρίσκονται σήμερα στην αιχμή των διεθνών συζητήσεων», λέει στο Marie Claire η ψυχή και ιδρύτρια του Μουσείου Αγγέλα Γιαννακίδου, η γυναίκα που ασχολείται με τη βιώσιμη μόδα όταν ακόμα ονομαζόταν «λαογραφία» και ήταν κάθε άλλο παρά trendy, δηλαδή πολύ προτού γίνει σχεδόν υποχρεωτικό μάρκετινγκ για την παγκόσμια βιομηχανία.
Γνωρίζω την κυρία Γιαννακίδου από τα παιδικά μου χρόνια, έχω φορέσει τις όμορφες χρυσοκέντητες φορεσιές της σε σχολικές παραστάσεις και χαίρομαι διπλά που φιλοξενούμε ένα μικρό μέρος από το σπουδαίο έργο της σε αυτό το τεύχος. Το Μουσείο της βρίσκεται λίγους δρόμους πιο πάνω από το σπίτι όπου μεγάλωσα στην Αλεξανδρούπολη. Εκεί ακριβώς βρέθηκε πριν από μερικές εβδομάδες η καλλιτεχνική διευθύντρια του οίκου Dior, Μαρία Γκράτσια Κιούρι, αναζητώντας δεξιοτέχνες σε κάθε γωνιά της χώρας μας. Ξετρελάθηκε με τα σιδερένια μαχαιροπίρουνα, τα ξύλινα σκεύη, τις ζακέτες, τα κοσμήματα και παραλίγο να φύγει με όλο το απόθεμα προϊόντων του πωλητηρίου. Εφυγε με ένα κολιέ από το ξυλόγλυπτο χερούλι μιας γκλίτσας και με την υπόσχεση να επιστρέψει.
Δεν ξέρουμε αν ο Dior θα παραγγείλει εν τέλει κεντήματα και δαντέλες από την πατρίδα μου, την πόλη με τα 100 πιάνα, καιρός όμως είναι να μάθουμε ότι ο Εβρος είναι πολλά περισσότερα από τον φράχτη στα σύνορα και ότι ο δρόμος για την ανάπτυξη της Θράκης περνάει μέσα από τον πολιτισμό. Καθώς διανύουμε την επέτειο για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, αυτή η εξέλιξη μοιάζει εξαιρετικά συμβολική.
Το 2021, παρά την πανδημία και τις απώλειες, μοιάζει να φέρνει ήδη φρέσκο αέρα αλλαγής στις αντιλήψεις μας, και αυτό είναι το πιο σπουδαίο. Γιατί ο μόνος τρόπος να προοδεύσει η χώρα τα επόμενα 200 χρόνια είναι με βιώσιμη ανάπτυξη αλλά και με κοινωνίες συμπεριληπτικές που αξιοποιούν το ταλέντο όλου του δυναμικού τους, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής ή σεξουαλικού προσανατολισμού.
Το ελληνικό #MeToo βοηθά σε αυτή την κατεύθυνση, χάρη σε κάποιες γενναίες γυναίκες και άνδρες που μίλησαν πρώτοι. Αλλά και χάρη σε εκείνους που βγήκαν μπροστά χωρίς «γκρίζες ζώνες» και τους στήριξαν ανοιχτά και έμπρακτα, χάρη σε εργοδότες όπως η Κάτια Δανδουλάκη πολύ προτού το επιβάλλει η πολιτική ορθότητα και χάρη σε σκηνοθέτες όπως ο Σωτήρης Τσαφούλιας με τον κοφτερό, κρυστάλλινο λόγο του.
Η σεξουαλική παρενόχληση στην Ελλάδα δεν είναι πρόβλημα μόνο του θεάτρου και του αθλητισμού, ούτε θα τελειώσει επειδή μερικά αρπακτικά ξεσκεπάστηκαν. Η σεξουαλική παρενόχληση είναι τόσο βαθιά συστημική ώστε δεν ξέραμε καν ότι έχει όνομα μέχρι και πριν από 20 και 30 χρόνια, όταν την υφίστατο η δική μου γενιά. Για πάρα πολύ καιρό ζούσαμε σε μια εποχή όπου νομίζαμε ότι το ανεπιθύμητο άγγιγμα ήταν μέρος της δουλειάς και όχι κάτι για να αναφέρεις στο Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού. Αυτή η συμπεριφορά ήταν αποδεκτή, για να μην πούμε αναμενόμενη, και το κάθε θύμα τη χειριζόταν όπως μπορούσε: την έθαβε, κατηγορούσε τον εαυτό του, σκλήραινε και πήγαινε παρακάτω.
Αν πετύχαμε ένα πράγμα, είναι ότι αυτή η απαγορευμένη, τρομακτική, αμήχανη, οδυνηρή συζήτηση γίνεται, επιτέλους, ανοιχτά και δημόσια από γυναίκες και άνδρες. Και διαμορφώνει ένα ασφαλές περιβάλλον όπου, επιτέλους, δεν στοχοποιείται το θύμα για δεύτερη φορά. Ακόμη και οι πιο γενναίες γυναίκες που ξέρω, πολιτικοί, ηθοποιοί και δημοσιογράφοι ανάμεσά τους, μου έχουν ομολογήσει ότι δεν μίλησαν γιατί ήξεραν ότι αυτό θα διέλυε τη δική τους ζωή και όχι του θύτη.
Στο Marie Claire θέλαμε να καλύψουμε το θέμα με έναν τρόπο που θα πηγαίνει τώρα τη συζήτηση παρακάτω. Κάναμε εκ μέρους σας τις δύσκολες ερωτήσεις σε εκείνους που έχουν λύσεις να προτείνουν και ιστορίες να μοιραστούν. Και συγκεντρώσαμε 22 απαντήσεις που χρειάζεται να ξέρετε σήμερα για τη σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας. Τις δίνουν, μεταξύ άλλων, η Αννα Διαμαντοπούλου, η Σοφία Μπεκατώρου, η Ελλη Στάη, η Μαρία Συρεγγέλα, η Δωροθέα Μερκούρη, η ιδρύτρια του hashtag MeToo Ταράνα Μπερκ, αλλά και τέσσερις από τους πιο έξυπνους άνδρες που ξέρουμε. Γιατί δεν θα κάνουμε μεγάλη πρόοδο χωρίς τη φωνή και τις πράξεις των ανδρών, δεν θέλουμε να παραμείνουν σιωπηλοί, άλλοι από σεβασμό, άλλοι από φόβο ότι θα δαιμονοποιηθούν. Η στάση τους είναι πιο σημαντική από ποτέ, ειδικά όταν φτάσουν στο σημείο να μη δέχονται πια να δουλεύουν για ένα ισχυρό κάθαρμα. Αυτοί είναι, γύρω μας, τα αληθινά αρσενικά παλαιάς κοπής.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Marie Claire Μαρτίου που κυκλοφορεί
